Dünyanın en kalabalık ülkesi ve Asya’nın 2 numaralı ekonomik devi Hindistan Covid-19 salgını yüzünden çökme noktasında. Ülkede sıhhat krizi öylesine vahim ki, tüm dünya yardım için kolları sıvadı. Günde ortalama 350 bin bireye Covid-19 teşhisi konulurken, vefat sayısı 3 binin altında. Ancak, bunun nedeni ölenlerin birçoklarının sıhhat tesislerine erişimin olmaması. Hindistan dünyada bu sene pandeminin bitmeyeceğine dair en somut örnek. Ancak, Hindistan tıpkı vakitte Türkiye için de bir olay tahlili imkanı sağlıyor. Şayet kapanma kararı alınmasaydı, biz ve Brezilya Hindistan yoluna sapacaktık. Kapanmaya karşın bu tehlike hala var.
Birincinin, Hindistan’da salgını azdıran virüs tipi bir dizi mütasyonu içeriyor ki hala ne derece bulaşıcı ve öldürücü olduğu kestirilemiyor. Ya da, piyasadaki aşılara sağlam mı? Bilmiyoruz, zira Hindistan dışında bu varyanta yakalananları bulup testten geçirmek kolay değil. Şayet Hint varyantı akrabalarından daha vahşiyse, tüm dünya için durum vahim. Dün Ankara’da hem İngiliz, hem de Brezilya varyantı taşıyan bir hasta teşhis edildi. Hint çeşidinin bu yörelere varması da gün sıkıntısı.
Hindistan birinci dalgayı epeyce kolay atlatmıştı. Niçin bu hale geldi? İşte bu noktada Türkiye ile benzerlikler dikkat çekiyor. Birincinin, Lider Modi, salgın bitti diyerek, düğünlerden milyonlarca kişinin katıldığı Hindu şenliklerine kadar herşeye onay verdi. Kendisi de lebaleb dolu parti mitinglerinde eyalet seçimlerinde partisi için oy istedi.
Bence yaz boyunca Türkiye’de yapıldığı üzere, hadise sayısı gizlendi, ya da gereğince test yapılmadı. Ancak, kabahati yalnızca siyasetçiye atmak gerçek değil. Tıp literatüründe “Hindu farklılığı (exceptionalism)” diye bir kavram bile çıktı. Hintliler kendilerini Covid-19’a karşı doğuştan bağışık olarak algılamaya başladılar. Büyk kısmı da kocakarı reçetelerinin toplumsal ara ve maske üzere korunma tedbirlerine göre onları daha iyi koruyacağına inandı.
İkinci dalga başladığında, tüm habis varyantlar Hindistan’a erişmiş ve bulaşma suratı misliyle yükselmişti. Modi çok uzun müddet iktisada ziyan gelmesin diye kapanmaya direndi. Hala da salgınla uğraş yerine, salgına takviye veren davranışlarını sürdürüyor. Örneğin, tam epideminin doruğunda, milyonlarca kişi bir Hindu şenliğinde kirli bir ırmakta birlikte yıkandı. Örneğin, yabancı aşıların ithali hür bırakıldı, ancak federal hükümet bunları ödemiyor, bütçe açığı artmasın diye. Yük aslında salgından geberen eyaletlerin üstüne atıldı.
Hindistan’nın bize göre bir avantajı var. Kendi aşısını üretebiliyor. Ancak, kapasite ayda 2 milyon dozla filan hudutlu. Aşılama da günde 1-1.5 milyon doz, aslında harkulade bir sürat, ancak nüfus 2 milyara yakın. Burada bizim açımızdan bir ders daha var. Kapanma yetmiyor. Ya kapanma esnasında, ya da olağanlaşırken çok hızlı bir aşılama kampanyası kaide.
Hindistan’ın bu sene epidemiyi denetim altına alması bir mucize olur. Hint varyantının tehlikeli olduğunu varsayarsak, tüm dünya Hindistan’a çok katı bir karantina uygulamak zorunda. Yani, tüm giriş çıkışlar, nedeni ne olursa olsun, yasak. Bu senaryo Latin Amerika devi Brezilya için de geçerli.
Hindistan’ın bu sene %12.5 büyümesi bekleniyordu, yakında bu kestirimin aşağı çekilmesiyle, global büyüme de aşağı gelecek. Gelişmekte Olan Ülkeler’e (GOÜ, Piyasalar = GOP) yatırım yapan fonlar hala Fed’in pompaladığı likiditenin efsununda. Hindistan, Brezilya, Türkiye, Endonezya, hatta Rusya bu sene büyüyemez. Hinidstan’da epideminin daha da şiddetlenmesi tüm GOP’a bulaşma yaratabilir. Yani, sıcak para süratle kaçabilir.
Dünyada hiç bir salgın aşıyla bitmedi. Devlet ve milletin tek beden olup, kararlı bir biçimde mikrop yahut virüsle gayretiyle bitti. Hindistan bu iradeyi gösteremedi. Sizce Türkiye gösterebilecek mi?
FÖŞ yazdı: Kırılgan Beşli gitti, Hasta Üçlü geldi
Japonya’da COVID-19 olay sayısı artışı çift tabanlı resesyon riskini artırmakta
Ve sonunda tam kapanma!
Para Tahlil
