Hazine’nin uzun ve kısa vadeli toplam borcu, 8 ayda 481 milyar TL’lik rekor artışla 1 trilyon 810 milyar TL’ye yükseldi. Borcun ulusal gelire oranı bu periyotta yüzde 30,8’den yüzde 40,4’e çıktı. Dr. Murat Kubilay, Hazine garantili projelerin ve dövizin artan hissesinin, borçları daha da artıracağı ikazında bulundu.
Iktisatta herkes döviz kurundaki rekorlara odaklanmışken ülke olarak borcumuzda da rekor artış yaşanıyor. Türkiye’nin misal ülkelere nazaran görece düşük kamu borcu, milletlerarası yatırımcılar tarafından övülen bir özelliği olageldi lakin bu durum değişiyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı bilgilerine nazaran, 2020’nin başında 1 trilyon 329 milyar TL olan merkezi idare borç stoku, 8 ayda tam 481 milyar TL yükselerek 1 trilyon 810 milyar TL’ye ulaştı. 8 aydaki artış oranı yüzde 36,2 oldu.
DÖVİZ CİNSİ BORÇ TL CİNSİ BORCU AŞTI
Hazine ocak-ağustos periyodunda 249 milyar TL net borçlanmaya giderken, borç stokunun 481 milyar TL ile borçlanmanın çok üzerinde artması, borcun yarısından birçoklarının döviz ve altın cinsinden olmasından kaynaklandı.
Yıl başında 660,5 milyar TL düzeyinde olan Hazine’nin döviz cinsi borç stoku, ağustos sonunda 986,1 milyar TL’ye yükseldi. Artış oranı yüzde 49,3 oldu. Toplam borç içinde döviz cinsi borçların hissesi, yıl başında yüzde 49,7 iken, ağustosta yüzde 54,5’e ulaştı. Bu oran, 2017 sonunda 38,9 idi.
ALTINLA BORÇLANMA ARTTI
TL’nin euro ve dolar karşısındaki büyük kıymet kaybının yanı sıra, altının pahasının rekor kırması, bu süreçte de Hazine’nin iç piyasada döviz ve altın cinsi borçlanmayı artırması, borç stokunu da şişirdi. Hazine’nin döviz cinsinden iç borcu iki yılda sıfırdan 38,3 milyar dolara fırladı.
Altın cinsi borçlanmanın yer aldığı “döviz cinsi değişken faizli borç stoku” kalemi, yıl başında 79,8 milyar TL iken, ağustos sonunda 152,8 milyar TL’ye yükseldi.
Hazine’nin iç borç stoku sene başında 755 milyar TL iken, ağustosta 1 trilyon 98 milyar TL’ye yükseldi. Dış borç stoku ise bu periyotta 574 milyar TL’den 711,9 milyar TL’ye ulaştı.
BORCUN ULUSAL GELİRE ORANI DA ARTIYOR
Hazine’nin borç stokunun ulusal gelire oranı, yıl başında yüzde 30,8 iken, ağustosta yüzde 40,4 fırladı. Böylelikle ulusal gelire oranla borç stokunda tarihi bir sıçrama kaydedilmiş oldu.
Bu oranın düşük olması, Türkiye iktisadının en güçlü yanlarından birini oluşturuyordu. Döviz cinsinden Hazine garantili köprü, otoyol ve hastane projeleri kaynaklı “koşullu borçlar” Hazine’nin borç stokuna dahil edilmiyor lakin bu projeler için yapılan ödemeler Hazine’nin harcamalarını ve hasebiyle borçlanmasını süratle artırıyor. Bu da dolaylı olarak borç stokuna yansıyor.
Emre DEVECİ
Sözcü Gazetesi’nde yayınlanan haberden alıntıdır…
Yazının Devamına Buradan Ulaşabilirsiniz
Para Tahlil
