Dünya Gezetesi’nin haberine nazaran, pay senedi endeksinin yükselmeye devam edişi yerli yatırımcının şirketlere olan ilgisini çoğalttıkça, şirketleri de artan oranda halka açılmaya teşvik ediyor.
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) datalarına nazaran Ocak 2021 itibariyle yerli yatırımcı sayısı 2 milyon 156 bin 283 şahsa çıktı. Yeni gelen yerli yatırımcının ise birçok halka arzlar için pay senedi piyasasına katıldı. Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği (FODER) İdare Heyeti Lideri Attila Köksal, Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) belgesi bekleyen çok sayıda şirket olduğunu belirterek bu ağır talep nedeniyle şirketlerin kontrol firması ve aracı kurum bulmakta da zorlandığını vurguladı. Köksal, halka arz edilen şirketlerin genelde küçük yahut orta ölçekli olduklarını ve yabancı yatırımcıların ilgisini çekmediklerini lisana getirdi.
Köksal, yeni yatırımcıların pay senedi piyasalarına ilgisinin yalnızca Türkiye’de yaşanmadığını söyleyerek, bunun temel nedeninin piyasalardaki para bolluğu ve düşük faiz oranları olduğunu söytledi. 2021 yılı içinde Türkiye’de faiz oranları yükselmiş olsa da, bu yükselişin borsaya olan ilgiyi azaltmamış olduğunu kaydetti. Birçok şirketin halka açılmak istediğini ve SPK ile halka arzlara danışmanlık ve aracılık hizmeti veren kurumlarda bir sıkışma olduğunu belirten Köksal, “Herkes bu halka arz furyasına katılmak istiyor. Bunun nedeni de halka arz endeksindeki hareket. Halka arz edilen şirketlerin performansını gösteren bu endeks yılbaşından itibaren yüzde 37 artış gösterdi. Tıpkı devirde tüm payları kapsayan BISTTUM yüzde 6, BIST100 de yüzde 3 artış gösterdiler. 2020 yılı boyunca da halka arz endeksi yüzde 200 artmış, öteki endekslere büyük fark atmıştı” dedi.
Hesaplar yalnızca halka arzda kullanıldı
MKK datalarına nazaran yatırımcıların yüzde 50’sinin toplam portföy büyüklüğünün 5 bin TL’nin altında olduğunu belirten Köksal, “483 bin kişinin portföy büyüklüğü 100 TL’den düşük. Bu hesaplar halka arzlardan hisse alabilmek için açılmış ve yalnızca halka arzlarda kullanılan hesaplar. Ocak ayı içinde açılan hesapların birçok halka arzdan pay almak için geliyor. 72 bin kişinin portföy büyüklüğü 0-1 lira ortasında. 410.9 bin kişinin 1-100 lira ortasında, 101-1000 lira ortası 333 bin 230 hesap var.
Birçok birebir hesap aslında halka arzdan pay almak için çocuğunun, eşinin, tanıdığının ismine hesap açıyor. Halka arzlara çok ağır talep geliyor ve kişi başına lakin 300-500 liralık bir hisse düşüyor. Vatandaş halka arzlardan daha fazla hisse alabilmek için bu türlü bir prosedür uyguluyor. Lakin halka arz edilen şirketlerin performansı ve halka arz endeksinin hareketi dikkat çekici” diye konuştu.
Grafiklere bakın ok üzere üst ise girmeyin
Halka arz edilen şirketlerin birçoklarının küçük şirketler olduğunu ve bunların paylarının yerli yatırımcılar tarafından alındığını vurgulayan Köksal, şunları söyledi: “Halka açıldıktan sonra birinci gün tavan, ikinci gün tavan, üçüncü, dördüncü, altıncı gün tavan. Bir gariplik var burada. Foder olarak borsada birçok şirketin olması gereken bedelin üzerinde çok üzerinde süreç gördüğünü söylüyoruz. Fiyat çıkar oranı 50-70-100 ise bir şirket çok değerlidir. Bu türlü bir değerlemeyi hak etmesi için o şirketin satışlarını ve karlarını çok süratli arttırması lazım ki bu türlü yüksek fiyat kar oranını hak etsin. Fakat bu oranlara sahip bir çok şirket var, bunların birden fazla bu değerlendirmeyi hak etmiyorlar. Ne satışı yüksek oranda büyüyor, ne de kar ediyorlar.”
Köksal, şirketlerin piyasa bedeli defter kıymeti ortasında da büyük farklar olduğunu söyleyerek, “Defter kıymetlerinin 10-20-30 misli üzerinde süreç gören şirketler var. Bu sürdürülebilir bir şey değildir. Biz yatırımcıları uyarıyoruz, şirketlerin grafiklerine bakın ok üzere üst giden bir şey varsa onlara girmeyin. Grafikleri ulaşmak teknoloji sayesinde artık çok kolay. Yapacağınız yatırımdan emin değilseniz kesinlikle yatırım danışmanlarına sorun” dedi.
Garip hareketler sermaye piyasamızın güvenirliliğini sorgulatıyor
Köksal, Borsa İstanbul’un ana ve alt pazarlar için araştırma kurumlarına finansman takviyesini olumlu karşıladığını lisana getirerek şöyle konuştu: “Ama maalesef bilhassa küçük paylarda hisselerde süreç yapanlar araştırma raporu okumuyor. Bir müşteriyi lakin ve lakin onlarla yakın münasebette olan, onları tanıyan yatırım danışmanları ve müşteri temsilcileri koruyabilir. Bir müşteri temsilcisi ve yatırım danışmanı borsada faal olan bir payda manipülasyon olup olmadığını en iyi bilen, bilmesi gereken kişidir. Bildiği için müşterisini muhafazası onun asli misyonudur.”
Para Tahlil