Türkiye’nin Gayrimenkul Platformu GYODER, gayrimenkul bölümünün alt segmentlerini üçer aylık periyotlar halinde irdelediği ‘GYODER Gösterge’ Türkiye Gayrimenkul Kesimi 2020-4. Çeyrek Raporu’nu yayınladı. Yapı Kredi Bankası sponsorluğunda yayınlanan ‘GYODER Gösterge’de; yıl sonunda 1 milyon 499 bin 316’ya ulaşan konut satışlarının yıllık bazda en yüksek düzeye ulaştığı vurgulandı. Raporda ayrıyeten GYO’ların Pazar büyüklüğünün 58 milyar TL, GYF’lerin pazar büyüklüğünün ise 11.7 milyar TL’ye ulaştığı, ofis pazarında pandemi etkisiye değişim yaşandığına dikkat çekildi.
GYODER (Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Paydaşlığı Derneği), dünya ve Türkiye iktisadından, temel makroekonomik göstergelere, kesim içi üretim sayılarından, çeşitli istatistiklere kadar değerli bilgiler aktaran ‘GYODER Gösterge’ ile gayrimenkul bölümüne ışık tutmaya devam ediyor. Temel ekonomik bilgilerin yanı sıra ‘Konut’, ‘Krediler’, ‘GYO-Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı’, ‘GYF-Gayrimenkul Yatırım Fonu’, ‘Ofis’, ‘AVM’, ‘Lojistik’ ve ‘Turizm’ üzere gayrimenkulün tüm alt segmentlerini kapsayan raporun; gayrimenkul yatırım iştiraklerinin finansal değerlendirmeleri ile ilgili bilgileri, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) ve Kamuyu Aydınlatma Platformu’nun (KAP) katkılarıyla zenginleştirildi. GYO’ların BIST GYO Endeks Performansı, halka açıklık oranları, piyasa ve portföy kıymetleri, yatırımcı sayıları, özkaynak, sermaye gelişimleri, faal karlılıkları üzere birçok bilginin eklendiği rapora, 2020 yılı ikinci çeyrek itibarıyla GYF ile ilgili yeni datalar de eklendi. Yapı Kredi Bankası sponsorluğunda hazırlanarak kamuoyu ile paylaşılan GYODER Gösterge, aynı zamanda GYODER’in web sitesi ve www.gyoder.org.tr adresinde yayınlanıyor.
Talebin üçüncü çeyreğe çekilmesi dördüncü çeyrek satışlarını etkiledi
Dalın geleceğine dair öngörülerin de aktarıldığı ‘GYODER Gösterge’ 2020-4. Çeyrek Raporu’na nazaran, 2020 yılı dördüncü çeyrek konut satışları, dataların açıklanmasından bu yana çeyreklik bazda en yüksek düzeye ulaşan üçüncü çeyrek konut satışlarından da etkilendi. Dördüncü çeyrek konut satışları, talebin üçüncü çeyreğe çekilmesinin de tesiriyle bir evvelki çeyreğe nazaran yaklaşık %37 oranında bir azalma göstererek 338 bin 38 adet oldu. Bununla birlikte, yıl genelinde toplam konut satış sayısı 1 milyon 499 bin 316’a ulaştı ve data setindeki yıllık bazda en yüksek konut satışı gerçekleşti. Birinci satışlarda ise 469 bin 740 adet ile bilgi setindeki yıllık bazda en düşük birinci satış sayısı gözlemlendi.
2020 yılı dördüncü çeyreğinde, geçen yılın birebir periyoduna nazaran, birinci satışlarda %36,7, ikinci el satışlarda %26,3 oranında gerileme yaşandı. İpotekli satışlar konut kredisi faiz oranlarındaki artış ile birlikte geçen yılın tıpkı devrine göre %55,3 oranında düşüş kaydederek 64 bin 647 adet oldu. Konut fiyatlarında en yüksek artış oranları kasım ayında görüldü. Konut fiyat endeksinin yıllık değişimi %29,97, yeni konut fiyat endeksinin yıllık değişimi %31,14 olarak gerçekleşti. Yabancılara yapılan satışlarda ise bir evvelki periyoda nazaran %8 oranında artış görüldü. Dördüncü çeyrekte yabancılara 14 bin 647 adet konut satışı gerçekleştirildi. Yabancılara yapılan satışların toplam satışlar içerisindeki oranında da artış devam etti ve %4,3 olarak gerçekleşti. Dördüncü çeyrekte yabancılara yapılan konut satışlarında birinci sırada %49,2 pay ile İstanbul, ikinci sırada %17,8 hisse ile Antalya yer aldı.
Aralık ayı sonunda konut kredisi hacmi 278,3 milyar TL’ye ulaştı
2020 yılı eylül ayında başlayan konut kredisi faiz oranlarındaki artış trendi, 2020 yılı Aralık ayı sonuna kadar devam etti. 2020 yılı eylül ayı başında artış trendine giren ve %1,08 seviyesinde gerçekleşen konut kredisi hacmi aralık ayı sonunda 278,3 milyar TL düzeyine ulaştı. Kamu mevduat bankalarının toplam konut kredisi hacmi içindeki hissesi 2019 Aralık ayında %56,5 seviyesindeyken, 2020 Aralık ayında %63’e yükseldi. Birebir periyotta yerli özel bankaların payı %21,58’den %16,70’e, yabancı mevduat bankalarının hissesi ise %15,24’ten %11,21’e düştü.
GYO Endeksi 2020 yılında %60 getiri sağladı
2020 yılında BIST 100 Endeksi %29’luk artışla 1.144 puandan 1.476 puana yükselirken GYO Endeksi bir evvelki yılın aralık sonuna göre %60 getiri elde ederek 405 puandan 647 puana yükseldi ve seneyi rekor bir büyümeyle kapattı. Son iki yıllık getirilere bakıldığında ise GYO endeksinde %106’lık bir büyüme yaşandı. GYO’ların piyasa değeri 58 milyar TL’ye ulaştı. Son çeyrek datalarıyla 2020 yılı kurumsal yatırımcı oranı %47,29, yabancı yatırımcı oranı ise %13,91 oldu. 2020 yılı bilgileri, son 3 yıldır 33 adette sabitlenen GYO’ların sayısının 2021 yılı içerisinde artabilmesi için de müspet bir işaret olarak kıymetlendirilebilir. 2021 yılında hastane, altyapı, bilgi merkezi üzere spesifik alanlarda yeni GYO’ların kurulup halka arz olması bölüme daha da derinlik kazandıracaktır.
GYF’lerin pazar büyüklüğü 11,7 milyar TL düzeyine ulaştı
Türkiye’de alternatif yatırım fonu pazar büyüklüğü 31 Aralık 2020 sonu itibarıyla 11,7 milyar TL düzeyine ulaştı. İhraç devri devam eden ve birinci sefer yatırım almış fonlar dahil olmak üzere toplam 47 gayrimenkul yatırım fonu yatırım aldı. Gayrimenkul Yatırım Fonu büyüklüğü bir evvelki çeyrek periyoda göre %20 artış göstererek, 8,5 milyar TL düzeyine ulaştı.
Ofis pazarı pandemi tesiriyle değişiyor
Global salgın nedeniyle iş dünyası değiştikçe ofis pazarının geleceği de değişiyor. Bu değişiminin yanı sıra, 2021 iktisadında beklenen kısmi toparlanma doğrultusunda ofis pazarının, çalışma alanlarının yükselen taraflarına paralel olarak toparlanmaya başlayacağı öngörülüyor. 2020 yılının sonunda İstanbul ofis pazarında genel arz 6,46 milyon metrekare olarak tıpkı düzeyde kaldı. Öte yandan sağlıklı çalışma alanlarına yönelik nitelikli ve çağdaş altyapılı bina tahlillerinin gerekliliği doğrultusunda arzın tekrar sınıflandırılması bekleniyor. Dördüncü çeyrekte kaydedilen kiralama süreçleri yaklaşık 89 bin 514 metrekare olarak gerçekleşirken, 2020 yılında kiralama süreçleri toplamda 329 bin metrekare oldu. Dördüncü çeyrekte kaydedilen süreç hacmi bir evvelki çeyreğe kıyasla, benzeri düzeyde kaydedildi, bir evvelki yılın birebir periyoduna nazaran ise %12 düşüş gösterdi. 2020 yılında kiralama işlemlerinin %55’i yılın ikinci yarısında gerçekleşti. 2020 yılının sonunda boşluk oranı genel olarak az bir oranda düşüşle %22,7 olarak kaydedildi.
Türkiye’de mevcut alışveriş merkezi arzı 13,6 milyon metrekare düzeyinde
2020 yıl sonu prestijiyle Türkiye’deki mevcut alışveriş merkezi arzı, 447 alışveriş merkezinde 13,6 milyon metrekare düzeyine geldi. İstanbul %37’lik hisse ile mevcut arzın çoğunluğuna konut sahipliği yapıyor. Organize perakende yoğunluğuna bakıldığında ise ülke genelinde 1000 kişi başına 163 metrekare kiralanabilir alan olduğu görülüyor. İstanbul 328 metrekare perakende yoğunluğu ile ülke genelinin iki katı yoğunluğa sahip görünürken, Ankara 300 metrekarenin üzerinde düzeyde perakende yoğunluğu ile ikinci sırada geliyor.
Dördüncü çeyrekte yabancı turist ziyareti azaldı
2019 yılının dördüncü çeyreğinde Türkiye’ye gelen toplam yabancı ziyaretçi sayısı yaklaşık 42,9 milyon olurken, 2020 yılının dördüncü çeyreğinde bu rakamın 12,1 milyona gerilediği görüldü. Yabancı turistin %38’i İstanbul’a, %26.4’ü Antalya’ya, %5.5’i Muğla’ya geldi. Bu üç ili %2,9 ve %1,9’luk hisseler ile Ankara ve İzmir izledi. 2020’de gelen turist sayıları 2019 yılının dördüncü çeyreği ile karşılaştırıldığında %72 oranında bir düşüş yaşandığı görüldü. Tüm ülkelerin salgına karşı aldıkları hudut tedbirleri ve turistlerin salgına karşı gösterdiği tepkiler ise bu düşüşün ana sebepleri oldu. İşletme Evraklı ve Yatırım Evraklı tesis sayıları incelendiğinde Türkiye genelinde toplam 487 bin oda kapasitesi ile 4 bin 213 işletme evraklı, 77 bin oda kapasitesi ile 648 yatırım belgeli konaklama tesisi olduğu görüldü. İşletme dokümanlı tesislerde birinci sırada yer alan Antalya’yı (806 tesis 215 bin oda kapasitesi), İstanbul (644 tesis 64 bin oda) ve Muğla (411 tesis 51 bin oda) izledi. Yatırım evraklı tesisler göz önünde bulundurulduğunda yakın gelecekte mevcut otel arzına dahil olacak 648 tesis içinde en büyük payı 96 tesis ve 21 bin oda kapasitesi ile Antalya aldı. İkinci sırada 89 tesis ve 10 bin oda kapasitesi ile İstanbul, 72 tesis ve 8 bin oda kapasitesi ile Muğla yer aldı.
Para Tahlil
