Meteoroloji Genel Müdürlüğü datalarına nazaran Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bu yıl yağışlar yüzde 40 azalmış durumda. Bu oran tüm bölgelerde görülen en yüksek azalma. Evvelki yıllara nazaran bölge genelinde Mart ayında görülen yağıştaki azalma da yüzde 56 oranında. Uzmanlar, kuru tarım yapılan toprakta tahıl ve bakliyat üretiminde yüzde 80 oranında ziyan meydana geldiğini söylüyorlar.
Diyarbakır’ın Sur ilçesine bağlı Doğuçanakçı Köyü sakinlerinden Hasan Özbay’ın ailesine ilişkin 6 bin dönümlük yerde ekili arpa, buğday ve mercimek, yaşanan kurak nedeniyle tarlada kurudu.
20 bin dönümlük ekilebilir yere sahip köyde yaşayan çiftçinin tamamı bu yıl ziyan etmiş görünüyor.
Diyarbakır’daki 45 bin çiftçiden biri olan Hasan Özbay, ektikleri buğday, arpa, mercimeğin tamamının susuzluktan kuruduğunu söylüyor:
”Bu yıl hiç yağış olmadı, Diyarbakır’da kuru tarım yapılan tüm topraklarda buğday, arpa, mercimek çöp oldu gitti. Bu yıl bittik aslında, seneye ne yapacağız, şimdiden kara kara düşünmeye başladık.”
Silvan’ın Tokluca Köyü’nde yaşayan Hamit Kuşsalan da, bu yıl 750 dönüm tarlaya buğday ve mercimek ektiklerini, sulama yapmalarına karşın yüzde elli oranında rekolte kaybı yaşayacaklarını söylüyor.
Kuşsalan, ”Bizim bir avantajımız var, tarlamız sulu, dere yatağından santrifüj ile su çekebildik lakin bununla da yalnızca 100 dönüm araziyi sulayabildik. Bölgedeki her çiftçi üzere bizim de ziyanımız büyük” diyor.
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası, kuraklığın bölgede 3 milyon dekar tarım alanını etkilediğini ve çiftçinin bu yıl hasat yapamayacak durumda olduğunu açıkladı.
Bölgede hububat oranı
Türkiye, dünyada mercimek üretiminde ABD, Kanada ve Hindistan’dan sonra 4. sırada.
Ülkedeki toplam tarım alanları içinde bölgenin oranı yüzde 12,9. Güneydoğu, tahıl ve baklagillerin en çok üretildiği bölge pozisyonunda.
Türkiye’de toplam kuru baklagil ekim alanının % 31’ini mercimek ekim alanı oluşturuyor. Toplam kuru baklagil üretim ölçüsünün yüzde 29’unu da mercimek üretimi oluşturuyor.
Ülkenin toplam buğday rekoltesinin yaklaşık % 5’i, kırmızı mercimeğin % 30’na yakını da Diyarbakır’da üretiliyor.
Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mardin Ziraat odaları, yaşanan kuraklığın, bölgede yetişen eserlerin toplam rekoltesini düşüreceğini, bu durumun tüketici fiyatlarını etkileyeceğini söylüyorlar.
Önümüzdeki yıl için Türkiye’nin tahıl ve bakliyat ithal etmek zorunda kalınacağı söz eden uzmanlar, pandemi nedeniyle dünya genelinde alınan besin önlemlerine de dikkat çekerek, maliyetin çok daha artacağı uyarında bulunuyorlar.
‘Acilen afet bölgesi ilan edilmeli’
Diyarbakır Yenişehir Ziraat Odası Lideri Süleyman İskenderoğlu, ”Diyarbakır’da buğday hasılatı 1 milyon tondan 300 bin tona gerileyecek” diyor.
İskenderoğlu, sulu tarım yapılan yerlerin durumunun görece daha iyi olduğunu söylese de, vilayette zararın yüzde 80 civarında olduğunu belirtiyor:
”Her yıl bir milyon ton üzerinde buğday üretimi yapılıyordu lakin bu yıl 300 bin ton bile gelmeyecektir. Devletin bu kuraklıkta üreticiye sahip çıkması ve ivedilikle afet bölgesi ilan etmesi lazım.”
Kendisi de çiftçi olan İskenderoğlu kaygılı olduklarını söylüyor:
”Bir dönüme en az 350-400 lira yardım edilmesi lazım. Şayet ziyanımız tazmin edilmezse 2022 yılında çiftçiler tarlasını ekin ekemeyecek durumda.”
‘Kuraklık çarpan tesirleriyle sofralarımıza yansıyacak’
Diyarbakır’daki 3 milyon hektarlık ziraî alanının yüzde 80’nin susuz tarla olduğunu belirten Diyarbakır Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Samet Ucaman, bölge vilayetlerinin tamamının bu kuraklıktan etkilendiğini söylüyor:
”1978’den beri Mart ayında düşen yağış yüzde 14 azalmış durumda. Bölgede buğday, arpa, mercimek, pamuk üzere çeşitli eserler yetişiyor lakin yaşanan kuraklık, kuru tarımın yüzde 70’ini ekledi arazi çorak hale geldi. Köylü araziyi kendi haline bıraktı. Şu etaptan sonra yağış düşse de eser kurtulamayacak. Süt vefat periyodunda olduğu için kuraklık adedin sütle dolmasına mahzur oldu.”
Pekala bu durum sofraları nasıl etkileyecek?
Ucaman bu soruya, ”Tarladan başlayıp pazara gidiş sürecine kadar önemli bir ziyan var. Pandemi şartlarını da düşünürsek, çarpan tesirleriyle sofralarımızı çok makûs etkileyecek” karşılığını veriyor.
Diyarbakır Ziraat Mühendisleri Odası Lideri Samet Ucaman, Güneydoğu’da çok sayıda baraj olmasına karşın neden yanlışsız bir sulama yapılmadığını soruyor.
Ucaman, ”Hasankeyf sular altında kaldı ancak Batman, Siirt, Şırnak şu an kuraklığı yaşıyor. Çiftçi alanda acı hakikati yaşıyor, perişan olmuş durumda. Tarlaya bağladığı sermayeyi kurtaramadığı için alternatif devalar bulmanın kaygısında. Bu kuraklığın Türkiye’ye maliyeti 10 kat daha fazla olacak” diyor.
Haberin tamamı burada.
Para Tahlil
