Merkez Bankası’nın duvara karşı son hız ilerleyen Türkiye iktisadına kazasız belasız fren yaptırarak diğer bir yola sokmasıiçin şahsen Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından Kasım ayında misyona getirilen lideri Naci Ağbal, bugünkü faiz artışı kararı ile tebrikleri hak ediyor.
Yüksek faiz bir iktisat için büyümeyi yavaşlatması ve istihdam artışını durdurması açısından iyi değildir. Bu alaka, motamot yüksek enflasyonun yüksek faizin nedeni oluşu üzere tartışmaya açık olmayan net bir ilgidir.
Ancak Ağbal övgüyü hak ediyor zira Ağbal’ın faiz artırmadan yoluna devam edebilmesi için gerekeni yapması gereken öbürleri hiçbir şey yapmıyor. Elini taşın altına koyan bir tek merkez bankası lideri olarak tahminen de giderek yalnızlaşıyor.
Yorumlara bakınca, faiz lobisine hizmet ettiğini söyleyenler, borç sorunu nedeniyle Türkiye iktisadını batıracağını sav edenler ve yüksek faizden para kazanacağı için keyifli olan yatırımcılar var. Ağbal grubuyla birlikte verdiği kararla kimseye kendini beğendirememiş görünüyor.
Husus zati bu değil. Bakın konularımız ne?
- Türkiye’nin TÜFE enflasyonu %15’te ve yaz aylarına kadarki süreçte %18-19 aralığına yönelmekte.
- Türk lirası Şubat sonu-Mart başında tekrar paha kaybetmeye başladı; enflasyonu yine besleyecek.
- Türk halkı Cumhur İttifakı’nın telaffuzlarına güvenmiyor; tarihi yüksek düzeylerdeki döviz mevduatını bozdurmuyor; TL’ye, yani hükümet siyasetlerine güvensizliğini her hafta yineliyor.
- TÜİK bilgileri tartışmalı. Ne enflasyon açıklamasına, ne büyüme ne istihdam bilgilerine kimse inanmıyor.
- Sene sonu en iyi olasılıkla enflasyon %13’ler düzeyinde. TL yine paha kaybetmeye başlarsa %15 bile iyimser olur.
- COVID-19 salgını büyüyor. Hükümetin kısıtlama koyacak mali takviye gücü yok. Aşılama yavaş. Turizmden beklenen kısmi toparlanma giderek hayal olmakta, dolar gelirleri beklentisi turizmden zayıf.
- Cari açıkta beklenen gerileme artan petrol fiyatları ile tehlikede.
- Merkez bankasının rezervleri (swap hariç) eksi 44 milyar dolar düzeyinde. Rezervlerin neden satıldığı biliniyor da kime satıldığı, kimlerin düşük kurla kurtarıldığı, kimlere hangi fiyatla verildiği açıklanamıyor. Hesap bile sorulamıyor.
- Yurtdışından gelen büyük bir dalga var. ABD iktisadında enflasyonun yaza yanlışsız %4’lere sene sonunda da %2-3 aralığında olacak diye dünyanın en derin piyasası olan ABD tahvil piyasasında meczup üzere satışlar geliyor. Tahvil piyasası faizleri yükselecek enflasyona nazaran pozisyon alıyor.
- Dünyada dalga dalga yayılan bu harekete FED parmağını bile oynatmayacağı bildirisini verince, büyük balonların oluştuğu pay senedi piyasalarında teker teker zelzeleler yaşanacak. Ufukta beliriyor.
- ABD tahvil faizleri yükseldikçe gelişmekte olan piyasalarda risk primi artıyor. Borçlanma maliyetleri yükseliyor.
- Enflasyon, pandemi-aşı sonrası beklenen büyüme patlaması petrol ve öbür emtia fiyatlarını üst çekiyor.
- Global ısınma zati ziraî maliyetleri yükseltirken, arz dengesizlikleri yaratıyor. Besin fiyatları dünyanın her yerinde yükseliyor.
- ABD Lideri Biden Türkiye hükümeti ile irtibata geçmeyerek direkt bildiri veriyor.
- S-400 tercihinin maliyetinin ele tutulur hale gelişi an sıkıntısı.
- Türkiye hükümetinin müttefik gördüğü Rusya-Putin sistemine Biden direkt “katil” diyerek yeni gerginliklerin haberini veriyor. Rusya-ABD gerginliğinin ABD’nin Türkiye S-400 konusundaki beklentilerini iyice sertleştireceği netleşiyor.
- Halkbank davası büyük ekonomik yaptırımlar potansiyeli ile Mayıs ayından itibaren en öncelikli sorun haline dönüşüyor.
- Türkiye hükümeti tüm komşuları ile hengameli. Mısır’la barışma sürecinde Mısır’dan koşullarımızı karşılarsa bildirisini indirmek zorunda kalıyor.
- Tüm bunlarla başa çıkabilecek üçayaklı plan para siyaseti, ekonomik ve hukukî ıslahat olarak kurgulanabiliyor.
- İnsan Hakları Hareket Planı bomboş. Türkiye temel insan haklarında, söz özgürlüğünde giderek geri düşüyor. Hukuk sistemi kanserli, yüksek derecede politize edilmiş durumda.
- Hapise atılan gazeteci sayısı her gün artıyor. Türkiye AİHM ve AYM kararlarına uymak istemeyen yöneticilerin eliyle hukuk sisteminde büyük yaralar alıyor.
- 6 milyon insanı temsil eden partiye iktidarın işaret etmesiyle kapatma davası açılıyor. Seçilmiş belediye liderleri mazeretlerle vazifeden alınıyor.
- İktisatta ıslahat paketi denerek süslen metinde ıslahat ilişkin bir tek unsur yok. Ne beklenti, ne heyecan, ne de sürüklenen gemiye çıpa oluşturabiliyor.
- Cumhurbaşkanlığı sisteminin kederlere deva olmadığı; esasen problemli Türkiye’yi içinden çıkılmaz bir deliğe iyice ittiği ekonomik ve toplumsal göstergelerle ortada net duruyor.
Tüm bu sıkıntılarla başa çıkmak için, üçayaklı plandan şimdilik yalnızca para siyaseti hareket etmiş, bekleneni vermiş durumda. Ağbal’ın bu son kararı sanılmasın ki yabancı yatırımcı çekmek ve onları keyifli etmek üzerine kurgulanmış. Enflasyonun açıklanandan daha yüksek olduğu düşünülürse, enflasyon artışını yavaşlatmakta bile ne derece tesirli olacağı tartışmalı.
Yiğidi öldür, hakkını yeme…Ağbal bu son faiz adımıyla yalnızca gelen büyük darbeye karşı Türk lirasına bir defa daha korunma konumu aldırarak Erdoğan-Bahçeli ikilisine akıllı adımlar atmak için vakit kazandırmayı amaçlıyor. Motamot Kasım-Mart devrinde bu ikiliye armağan ettiği ve harcamayı tercih ettikleri vakit üzere.
Para Tahlil