Dün açıklanan Temmuz ayı enflasyonu, offshore piyasada TL faizinin %1000’lere ulaşması, borsanın sert bedel kaybı derken, bayram sonrası piyasalarda toz duman hakimdi. Global olarak deflasyon korkusu ortamında para yaratarak negatif faiz sunan büyük merkez bankaları bir yana, Türkiye’deki enflasyon hala çok yüksekken negatif gerçek faiz sunup TL yaratmaya devam eden TCMB, mevcut çizgisinde ilerledikçe olan TL’nin kıymetine olmakta. Her ne kadar Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ağustos 2018 gibisi bir baskı altında kalmadan faiz artırmayı aklından bile geçirmek istemediğini biliyor olsak da, Goldman Sachs’ın (GS) enflasyon sonrası yayınladığı rapor aklıselimin sesi olması açısından değerli.
Bu raporda GS uzun müddettir faizin neden artırılması gerektiği konusunu bir kere daha gündemine almış. Kurum’a nazaran şu anda %8,25’te bulunan siyaset faizinin %14’e çekilmesi gerekli. Enflasyon beklentilerindeki bozulma, TL’deki oynaklığın artması, merkez bankasının döviz rezervlerindeki erime, sermaye çıkışları nedeniyle GS artık önden beslemeli bir faiz artışı gelmesi gerektiğini anlatıyor. Hatta bu sene sonunda siyaset faizinin mevcut %8,25 düzeyinden %10’a çekileceğini beklediğini ekliyor. 2021 boyunca her çeyrek 100’er baz puan artarak seneye %14’e çekileceğini düşünüyor.
Kurumun kendi enflasyon varsayımları hem genel beklentiden hem de merkez bankasından yüksekte. Süreksiz düşüşler bir yana, %11-12 ortasında yapışkan hale gelecek TÜFE enflasyonun sene sonunda %11,7 olacağını kestirim ediyor. Piyasa beklentisi %10,2 ve merkez bankası iddiası da %8,9. Son gelen ekonomik bilgilere nazaran aktivitenin süratle toparlanarak kapasiteyi zorlamaya başladığı ve bunun da faiz artırmak için ortamı uygun kıldığını düşünüyor.
Dış finansman açıklarının TL üzerinde baskı yarattığından ve bu nedenle enflasyonda risklerin de üst taraflı olduğuna değiniyor. Cari açık arttıkça brüt rezervler azalırken kamunun dış finansman çökme gücünün azlığı dikkat cazip GS’a nazaran.
Hasebiyle Kurum, hem iç hem dış dengesizlikler nedeniyle sıkı para siyaseti önermekte. Faiz artışı mümkünlüğünü yüksek görmekle birlikte, ne vakit ve ne ölçekte artırılacağını da kestiremiyor. Sonuçta bunun siyaset yapıcıların tercihi olacağını belirten GS, bu kararın da cari açığı fonlamak için rezervlerin ne kadar erimesine göz yumulacağına ve TL’yi destekleme isteğine bağlı olacağını vurguluyor.
Enflasyonun %12’de, siyaset faizinin ise %8,25’te olduğunu düşününce GS ekonomistine hal vermemek mümkün değil. Sene sonunda %8,9 enflasyon olacağına, hele TL bu türlü zayıflamaya devam ederken kimse inanmıyor; bu beklentiye nazaran kurgulanan siyaset faizi yalnızca TL’nin kıymet kaybını beslemeye yol açıyor. Fakat Sayın Cumhurbaşkanı’nın Ağustos 2018 çeşidi bir baskı altında kalmadan günü büyüyerek kurtarmanın ötesinde bir bakış açısıyla önlem alma mümkünlüğünü da yüksek gören herhalde pek yok. Yılın ikinci yarısından başlayarak şok tesiri yaratmadan 2021 boyunca devam edecek ölçülü faiz artışları yerine, yeniden şok bir mecburî faiz artışı hükümetin geçmiş tercihlerine bakarak daha gerçekçi güya.
Önümüzdeki günlerde sonuç olarak iki seçenek var: Ya hudutları zorlayarak rezervler ve kamu bankalarındaki swap süreçleri üzerinden faiz artırılmadan TL korunmaya çalışılmaya devam edilecek ve süreç yeniden bir kur şokuyla bitecek. Ya da, neredeyse yarı kapalı hale dönüştürülen Türkiye iktisadında yapılan yanılgılardan bir nebze olsun geri dönülecek. Iktisadın yumuşakça yavaşlayan bir tempoda büyümesine göz yumularak ölçülü faiz artışlarıyla TL piyasalarında artan tansiyon düşürülecek.
Bekleyip göreceğiz.
GA.
@guldematabay
Para Tahlil
