Pazartesi gecesi Sağlık Bakanlığı 9.800 küsur yeni Covid-19 olayıyla yılın rekoruna adım adım yaklaştığımızı ilan ederken, Sevgili Liderim da “kontrollü normalleşme” muştusu veriyordu. Bu kararın hiç bir tıbbi münasebeti olmadığı üzere, uygulanması da gayri-mümkün. Dünyada hadiselerin tekrar artışa geçtiği, AB’nin aşı pasaportu uygulaması ile sınır-ötesi turizme yeni bir Demir Perde diktiği bu günlerde, hadise sayılarını artıracak bu bilim dışı karar iktisada ağır ziyan verecek. Pekala, Sevgili Liderim bu kararı niçin aldı?
Olağanlaşmanın ayrıntıları epeyce komik. Vilayetler risk derecelerine nazaran tasnif edilmiş, lakin düşük riskli vilayetlerle çok yüksek riskli vilayetler ortasında seyahat kısıtlaması yok. AKP’nin süper-bulaştırıcı kongrelerine de kısıtlama yok. Odin Aşkı’na biri bana anlatsın, sokağa çıkma yasaklarını iki günden bir güne indirerek nasıl bir ekonomik fayda sağlanacak, ya da olayların artması engellenecek? En berbatı hergün aşı gelecek deniyor da, ses var manzara yok.
Size evvel dünyada Covid-19’un nasıl tekrar hortladığını göstereyim.
Artık de Türkiye’de patlama yapan hadiseleri.
Durun, bugün dersimi çok iyi çalıştım. Aslında olaylar hala eksik rapor ediliyor, zira Ocak’tan bu yana vaka/test oranı yükseldi. Dün gece %7.5’tu. Yani, test sayısını Aralık’taki üzere günde 200 bine çıkartsak, tahminen 2 misli hadise çıkacak.
Bakalım Dünya Sıhhat Örgütü Covid-19’da son durumu nasıl tanımlıyor:
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Acil Durumlar Programı Yöneticisi Mike Ryan, yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınının yıl sonuna kadar sona ermesini beklemenin gerçekçi olmadığını bildirdi. DSÖ’nün Covid-19’a karşı gayret takımı başkanı Maria Van Kerkhove, salgına karşı bilinen tüm tedbirlere uyulması gerektiğini aksi takdirde virüsün tekrar “sıçrama” yapacağı ihtarında bulundu.
Pekala, Türkiye farklı mı? Türk Tabipleri Birliği (TTB) Genel Sekreteri Prof. Dr. Vedat Bulut olağanlaşma için erken olduğunu belirterek uyardı: “Şu anda toplumda bağışıklık sağlanan ölçü yüzde 1.5’i bulmuyor” demiş 24 Şubat’ta.
Olağanlaşma kriterlerini Cumhuriye’ten Sarp Sağkal’a değerlediren Prof. Dr. Bulut “Toplumda yüzde 70 bağışıklık sağlandığı vakit olağanlaşmayı konuşabiliriz. Bu sayılar 1000’in altına çekilmeden, mevt oranları düşmeden olağanlaşma olamaz” dedi.
Toplumda sağlanan bağışıklanma ölçüsünde da dikkat çeken TTB genel sekreteri şunları söyledi: “İkinci doz uygulanan kişi sayısı 1 milyon civarında ve bu bireylerde iki hafta sonra bağışıklık sağlanmış olacak. Bu durum olağanlaşma için erken.”
Uygun de, o vakit Cumhurbaşkanımız niçin prematüre olağanlaşma peşinde? Yanıtları İstanbul Planlama Ajansı bünyesinde faaliyetlerini sürdüren İstanbul İstatistik Ofisi anketi veriyor. Ofis, pandemi devrinde “Mahalle Esnafı Araştırması” yaptı. Bakalım sonuçlara:
- Berber ve kuaförlere gelen günlük ortalama müşteri sayısında %55 azalma gerçekleşti. Berber ve kuaförlere pandemi sürecinde gelirlerinin ne tarafta değiştiği soruldu. İştirakçilerin %96,3’ü gelirlerinin azaldığını belirtirken, %3,2’si gelirinde değişim olmadığını, %0,5’i ise gelirinin arttığını söz etti. Gelirinin azaldığını belirten berber ve kuaförlerin ortalama gelir kaybı ise %53,4 olarak belirlendi.
- Pandemi öncesinde kırtasiyelerin %26,6’sı tek başına çalışırken pandemi periyodunda tek başına çalışanların oranı %52,4’e yükseldi. Pandemi sürecinde kırtasiyelerin günlük ortalama müşteri sayısı %76 azaldı.
- Pandemi sürecinde terzilerin ortalama geliri %70,7 azaldı. Pandemi öncesinde kuru temizlemecilerin %24,6’sı tek başına çalışırken pandemi devrinde tek başına çalışanların oranı %48,4’e yükseldi. Pandemi sürecinde kuru temizlemecilerin iş kapasitesi %76 azaldı. Pandemi sürecinde kuru temizlemecilerin ortalama geliri %71,1 azaldı.
- İşletmelerde çalışan toplam kişi sayısı ise bu periyotta %60,4 azalırken Pandemi öncesinde işletmelerin yalnızca %1’i tek başına çalışırken pandemi devrinde tek başına çalışanların oranı %19,2’ye yükseldi. İşletmeler pandemi öncesinde günlük ortalama müşteri sayısının 164 kişi olduğunu, pandemi sürecinde gelen kısıtlamalarla birlikte günlük ortalama müşteri sayısının %83,5 azalarak 27 bireye gerilediğini söz etti.
Bartın, Diyarbakır, Kırklareli yahut Kastamonu’da bu anket yapılsa, tekrar benzeri sonuçlar alınır. Yani, sevgili Liderim cüzdanına esir düştü. Bütçedeki tüm kaynaklar Yap İşlet ve Devret’e hasredileceği, yedek akçe de mümkün bir erken seçim için “yedekte tutulacağı” için, esnafa, işsize, KOBİ’ye cukka yok.
Cukka olmayınca da, AKP+MHP oyları süratle eriyor. Son 2 ankette iki partinin toplamı çok açık halde %50’nin altında. Area’nın grafiğini vereyim:
Tümüyle yanlış ve müteahhit-AKP irtibatını güçlendirmekten öteki yararı olmayan siyasetlerden vazgeçip, bize dışardan sermaye getirecek olan tek adımı atmayan, yani Batı’yla barışmayan Erdoğan, her vakit yaptığı üzere, en kısa ancak mayınlı toprakta yol alıyor artık.
Şayet Sıhhat Bakanlığı’nın vadettiği 105 milyon doz aşı gerçekten Mayıs’ta gelir de, Haziran’da millet sürü bağışıklığı kazanırsa, AB de bizi de aşı pasaportu hür geçiş hudutları içine alırsa, Erdoğan’ın çok riskli erken olağanlaşma hareketi başarılı olur.
Ya olmazsa? Mazeret hazır. Muhalefet yeni Anayasa’ya dayanak vermedi. Aslında bugün gazete başlıklarında erken olağanlaşmanın tehlikelerini okumayacaksınız. Onun yerine, Erdoğan’ın açıkladığı insan hakları aksiyon planı manşetleri işgal edecek.
Sormuyor değilim, insanın en temel hakkı hastalanmadan yaşamak ve meskenine ekmek götürmek değil mi?
FÖŞ
FÖŞ: Üçüncü Dalga ve İşsizlik İktisadın Belini Büküyor
İktidarın ‘normalleşme’ adımları, ekonomiyi kurtarır mı? | Oğuz Demir
AB aşı pasaportu Türk turizmine darbe mi?
Türkiye yoksullaşıyor: 2004’e geri dönüldü!
https://twitter.com/AtillaYesilada1
Para Tahlil
