Beyin folloşluğundan muzdaribim, yazmakta zorluk çekiyorum. Beyin folloşluğu çağımız entellektüelinin yeni hastalığı. Sizi 24 saat cannabis çekmiş üzere bir hayal aleminde gezdiriyor, hiç bir şeye odaklanamıyorsunuz. Bir mühlet sonra da başınızda hadiseler, yerler, tarihler ve isimler birbirine karışıyor. Sebebi? Internet! O kadar çok bilgi ve tahlil var ki, tek bir hususa odaklanmak adeta imkansız. Tam “Türkiye niçin artık büyüyemez?” konusunu araştırıyorum, karşıma Grönland’da buzulların geri çevrilmez cinste erimeye başladığı çıkıyor. İklim değişikliğine giriyorum, karşıma Lider Erdoğan’ın özel polis gücü…
Neyse ki Fed o denli bir atılım yaptı ki, başından aşağı bir galon Starbucks duble kafein kuru damıtılmış espresso boca edilmiş üzere, kendime geldim, gözlerim fal taşı üzere açıldı.
Evet, koşun, Fed para dağıtıyor! Finansal okuryazarlığın şimdi 12ci Yüzyılda olduğu bir ülkede, Fed’nin para siyaseti icraatında yaptığı ince ayarı öbür nasıl anlatayım, Arkadaş? Evvelce Fed çekirdek tüketici harcamaları deflatörünün %2’yi aşacağını sezince faiz artırırdı. Ya da, “çifte misyonu” çerçevesinde işsizlik “doğal sınırlarına” “yakınsadığı” vakit, yani emek pazarında talep arzı aştığı vakit, dayanırdı nakdî sıkılaştırmayı.
Pekala, artık ne yapacak? Enflasyon uzun mühlet %2 olan maksadın altında seyrettiği için (ve ilerde yeniden o denli bir terbiyesizlik yaparsa), bir müddet %2’nin üstüne çıkarsa, göz yumacak. Velakin, enflasyon %2’nin üstünde katılaşma emareleri gösterirse, faiz artırımı yoluyla müdahale edecek. İşsizlik konusunda da bir nüans farkı açıkladı. Artık, işsizliğin uzun müddet doğal istikrarının altında seyretmesine müsaade verecek. Orta vadede tam istihdamı hedefleyecek.
Türkiye üzere resmisi %12, piyasadaki fiyatı %15 enflasyonla yaşmaya alışan bir ülkede, bu ince ayar “Ha? Nasıl yani?” sorusuna yol açar. Lakin, özetle Fed en erken 2022, tahminen 2025’e kadar faizleri sıfırda tutacak diyebiliriz.
Bu ince ayarın hem iktisat, hem de finansal piyasalar açısından çok büyük değeri var. Bankalar artık daha uzun vadeli ve sabit faizli kredi verebilecek, zira fonlama maliyetlerinin aşağı-yukarı kaç yıl sabit kalacağını biliyorlar. Sabit sermaye yatırımları da bir nebze hızlanabilir, zira şirketler de bir projenin bugüne indirgenmiş net bedelini hesaplarken Fed’in uzun müddet faizleri düşük tutma vaadine güvenip, iskonto oranlarında meçhullüğü azaltacak. Hükümet ibadullah parasız borçlanıp, istediği kadar epidemiden beli kırılan halk ve KOBİ’lere para dağıtabilecek.
Lakin, gerçek iktisatta tesir sonlu kalır. Sebebi de Fed çok uzun müddettir düşük faiz uyguladığı için ekonomik aktivitenin faiz esnekliğinin azalması. Ek olarak, politik belirsizlik, salgın ve iktisatta dijitalleşmenin yarattığı doğal yapısal değişim aktörlerin davranışlarını daha çok etkiliyor.
Öte yanda, finansal piyasalarda furya bir mühlet daha devam edecek. Uzun mühlet sıfır faiz vaadi kısa vadede hem borsalara, hem de Sabit Getirili Menkullere (SGMK) yani DİBS ve özel kesim tahvillerine fayda. Bir sabit getirili menkulu satın aldığınızda, hem kredi hem de faiz riski için prim istersiniz. Artık, faizlerin artmasına karşı sigorta bedeli istemenize gerek yok.
Fakat orta vadede durum değişiyor. Fed, kısa vadeli faizleri sabit tutacak, fakat enflasyon ya da büyüme meçhullüğü yükselirse, getiri eğrisinin uzun ucu yani 7-30 yıllık tahvillerin faizleri çok süratle üst sıçrayabilir. Esasen bu yüzden FOMC uzun müddet 10-30 yıl vadeli DİBS getirisine tavan koymayı tartıştı, fakat kabul etmedi. Bence uzun vadeli faizlerin iktisattan gelen sinyallerin en sarih aynası olduğuna karar verdiler. Yani, Fed’in kendi enflasyon iddiaları kadar, SGMK pazarından gelecek doneler de enflasyon görünümünü şekillendiriyor.
Bir noktaya dikkatinizi çekeyim. Fed niçin bu ince ayarı yapmak zorunda kaldı? Zira artık çok moda olan “sık frekanslı” aktivite göstergeleri ABD’nin Ağustos’ta yavaşladığını sinyalledi. Bu durum Gelişmekte Olan Ülkeler (GOÜ, Piyaslar = GOP) için de geçerli. Bir diğer deyişle, Fed aslında ABD iktisadında “V” formunda toparlanmanın hayal olduğunu kavradı ve gereğini yapmaya zorlandı.
Artık para evvel Wall Street’e akacak. Sonra, altına ve GOP’a. Hesap kolay. Fonlama maliyetiniz %0’in biraz üstünde olduğu vakit %5 getiri sunan düşük kredi notlu şirket tahvilleri çok cazip. Temerrüt/iflas oranını %10-15 hesaplasanız da, iyi dağıtılmış bir portföy tutuyorsanız, DİBS’den çok daha iyi getiri elde edersiniz. Tıpkı hesap GOP için de geçerli. Fed 5 yıl faizleri sıfırda tutacaksa, carry trade yani faiz arbitrajı anında iki misli cazip oldu.
Bir manada, Fed’in bu atılımı Türkiye’nin finansman meselesini çözmesi için de son baht. Türkiye niçin 2021’de büyüyemez? Zira büyümek için finansman lazım, onu da bu yaz tükettik. Dışardan da gelmiyor. Lakin, şu anda Türkiye Euro-tahvilleri ve DİBS en cazip carry trade fırsatlarını sunuyor. Bir ölçü Yavuz Yürek yabancı kredi riskine aldırmadan gelir, mala yapışır.
Fakat Türkiye’nin büyüme denklemini değiştirecek boyutta, yani yılda $20-25 milyar sıcak para gelmesi için hükümetin zart-zurt piyasalara müdahaleden feragat etmesi gerekecek. Mesela, açın şu anda Londra swap pazarının kapısını, Türkiye’ye para yağar.
Yapar mı Sevgili Hükümetim bu türlü bir kıyak? Bilemiyorum ki? 3 yıl sonra tahminen piyasaya gelecek doğal gaz şimdiden 10 farklı yerde harcandı ve bir gece apar-topar “Yein Eksene” taşındık . “Defolun, pis para tacirleri, benim sizin paranıza gereksinimim yok” da diyebilir.
FÖŞ
Websitemi ziyaretiniz rica olunur, adres burada
Carry trade bitti; gelişmekte olan piyasa yatırımcıları için temel datalar yine kıymetli
Fed’in yeni siyasetiyle faizlerin beş yıl daha sıfırda kalması bekleniyor
ABD’de Büyük Buhran’dan sonraki en büyük çöküş; Iktisat yüzde 31,7 daraldı
Para Tahlil
