Yakın dostlarımla sohbet ediyorum, bir birçok hem Türkiye’de hem de dünyada esen fırtına şiddetindeki iyimserlik rüzgarlarını anlamakta zahmet çekiyor. Dünya şimdi Covid-19’a karşı hiç bir somut muvaffakiyet elde edemediği üzere, bu pandeminin uzun vadeli tesirlerini yani “yara izlerini” de umursamazdan geliyor. Mütant virüs, aşının aktifliğine dayanamaz deniyor, ancak bu bahiste hiç bir saha araştırması yok. Aslında, aşı toplumsal bağışıklık üretinceye kadar en az 3, kimi ülkelerde 9 ay geçecek. Bu müddet zarfında daha azgın bir virüse karşı tek önlem toptan kapanma. Yani, sakinlik, fakat bunu da umursayan yok.
Türkiye’de Berat Albayrak’ın yerine Lütfi Elvan-Naci Ağbal ikilisinin geçmesi çok olumlu bir gelişme, lakin kış resesyonunu engellemez. Lider Erdoğan da ıslahat yapacaksa, hiç aşikâr etmiyor maşallah. Bir yanda “insan hakları” diyor, öte yanda, mahpusa tıkacak, dava açacak muhalif kıtlığı başgösterdi. Muhalefete hürmet ve tutukluluk cezasının yalnızca en zarurî hallerde kullanılması prensipleri Erdoğan’ın ıslahat çevçevesinde yok.
Karamsar değilim 2021 konusunda, lakin çok temkinliyim. Bence 2021 bir geçiş yılı olacak. Ya sağlam bir 2022’nin temelleri atılır, ya da uzun soluklu bir sakinliğe kapı açılır. Geçen makalemde borç krizi olasılığından bahsettim. Bu kere de jeo-politik boyuta odaklanacağım. Farkettiniz mi, dünya iki büyük Medeniyetler Savaşı’nı birden yaşıyor. Birincisi, Çin ve Batı Medeniyeti ortasında. Buna artık Rusya da eklemlendi. Batı Demokrasisi Doğu’nun otoriter rejimlerini geri püskürtmek için ağır bir gayrete girecek. İkincisi ise bizi çok daha yakından ilgilendiriyor. Dünya dinleri Müslümanlık’la geçinemiyor. Hindistan’dan, Çin’e, Avusturya’dan Fransa’ya kadar İslamafobi almış başını gidiyor.
Bu iki Medeniyetler Savaşı lakin iki taraftan biri yenilgiyi kabul edince bitecek, bu da yıllar sürecek bir çaba demek. “İlk perdenin” senaryosunu anlatayım artık.
Putin, SolarWinds yazılım programlarını hackletip 60’dan fazla ABD kamu kurumu ve dev şirkete taarruz düzenleyerek, Biden’e resmen savaş açtı. Yalnız Biden değil, Kongre’deki iki partinin sözcüleri de çok kızgın. Rusya’ya finansal yaptırımlar gelecek. Sanki güç eserlerine de gelecek mi, emin değilim. Lakin Putin siber-sabotaj ve espiyonaja devam ederse, ABD’nin öteki devası kalmaz.
Bir nokta daha var ki bu da bizi ilgilendiriyor. Şayet Biden Putin’e bir ders vermek niyetindeyse, Türkiye’yi yanına almak isteyecektir. Türkiye’nin karşılığı da S-400’lerde batındır. S-400’lerde israr etmek, Mart’tan itibaren daha ağır CAATSA yaptırımları tetikleyecek. Bu yaptırımlara AB’nin de ticari taraftan dayanak vermesi beklenir. Kimi çelik eserlerimize damping soruşturması açılacağı duyumu bence AB’nin isterse bize verebileceği ziyanı hatırlatan nazikçe bir ihtar.
Trump son günlerinde aklına hangi Çin şirketi gelirse, yasak koyuyor. Topal ördek, giderken züccaciyeci dükkanında gezinen fil üzere, bütün rafları dağıtmak niyetinde. Ancak, Biden periyodunda de bu Medeniyetler Çatışması bitmez. Bilakis, Biden artık yanına AB, Avustralya, İngiltere ve tahminen de Japonya’yı alıp tüm yeni teknoloji platformlarında Çin’e karşı huruç harekatı gerçekleştirecek.
Artık uzmanlar demir perdeyle ortadan bölünmüş dünya fikrine sıcak bakıyor. Bir yanda Çin-Rusya ve müttefikleri öte yanda Batı İttifakı. Bu türlü bir bölünmenin ekonomik izdüşümü korkutucu. Çokuluslu şirketler ve Afrika, Latin Amerika ortada kalacak. Direkt sermaye akımları istikamet değiştirecek. Gelişmekte Olan Ülkeler’in kalkınıp Batı’yı yakalaması için koşul olan teknoloji transferi artık koşula bağlanacak.
İkinci Medeniyetler Savaşı, yani İslam ve öteki dinler ortasındaki kıymetler çatışması şimdi ulusların ortasını açmadı. Lakin, yakında Batı ve Asya dinleri Müslümanlığa karşı açıkça ekonomik tavır da alacak. Batı ve Asya dinleri açısından Müslümanlık Çin’den daha büyük bir tehlike arzediyor. Fransa ve Avusturya’da çok Çinli yok, ancak bol ölçüde Türk ve Müslüman var. Türk basınında çıkmadı fakat, Avrupa harıl harıl Türk casusları avlamakla meşgul. En büyük tasalarından biri de, Türkiye ve AB ortasındaki ihtilaflarda Erdoğan’ın Avrupa’da yaşayan Müslümanları manivela olarak kullanması.
Batı, Müslümanlığı kendi başına nazaran ehlileştirmek için ferdî gayretlerden, toplu gayretlere geçebilir 2021 yılında. Hristiyanlık ve Asya dinlerinin hakim olduğu ülkelerde yaşayan Müslümanlar ikinci sınıf vatandaş ya da “malum şüpheli” kategorisine indirgenebilirler. Birtakım hakları kısıtlanabilir. Çin/Rusya ve Batı Medeniyet Çatışması’na paralel, Müslüman ülkelere teknoloji ve sermaye transferi de resmen yahut el altından yavaşlatılabilir.
Bence bir çok Sünni Arap ülkesinin İsrail’i tanıması, yalnız Türkiye’ye husumetlerinden değil. Bu Medeniyetler Savaşı’nda taraf olmaktan kaçınmaları da tesirli olabilir.
Bu arbedede aslında Türkiye’ye düşen çok kıymetli bir rol var. Dinler ortası köprü misyonu yapmak. Seküler kimliğimiz ve Müslümanlığımızı tıpkı potada eritip özgün bir kültür ve tüm dünyayla barışık bir politik sistem üretebildiğimizi göstermek. Lakin, Erdoğan’ın bütün diplomasi ataklarında kesinlikle bir Sünni liderlik açısı gözetmesi bu rolü oynamamızı engelliyor. Bilakis, dünya bizi radikal Sünni Müslümanlığı yayma peşinde, Politik İslam’ın son kalesi olarak görmeye başladı.
Bu algı sürerse, yakında turizmin en çok olumsuz etkilenecek kesim olacağı telaşındayım. Şayet dışardan yatırım gelseydi, onun kesilmesinden de korkardım, lakin neyse ki gelmiyor.
2021’de dünya rahata ermeyecek. Şayet bahtımız varsa, 2020’ye göre daha az hastalık ve sefalet yaşayabiliriz. Yok, talihimiz yaver gitmezse, pandemi yanına bir de jeo-politik sürtüşmelerin ekonomiyi sektelemesi eklenebilir.
FÖŞ
Sizin için websitemdeki en hoş sayfayı seçtim
Sami Altınkaya’yla bu söyleşimi doyurucu bulacağınızı düşünüyorum (Seyredince espriyi anlarsınız)
https://twitter.com/AtillaYesilada1
Para Tahlil