Eminim her sözümü, jestimi, hatta burun çekmemi nefessiz izleyen onmilyonlarca müridimin dikkatini çekmiştir. YEP hakkında ne konuştum, ne de tek söz yazdım. Zira beni büyüten Anneannem ve Babaannem’in üstünde anlaştığı tek bir terbiyevi mevzu vardı: “Birisi hakkında söyleyecek iyi bir şeyin yoksa, çeneni kapat”. Bunun ötesinde Anneannem Türk-İslam sentezi, Babaannem ise Deist-hedonist sentez ekolünden gelirlerdi. Bu iki zıt terbiyevi ekol ortasında gidip-gelen zihni inkişafımın niçin bugün asosyalite ve patoloijik nörotizme meyilli olduğunu az-çok çaktığınızı düşünüyorum.
Uygun bir aile terbiyesinin değerini çok iyi bilirim. Ben içmeyi Amcam, “…meyi” Dayım’ın Oğlu’dan, pokeri eniştemden, piştiyi Büyk Dayım’dan, hileli çek yazmayı da yengemin kocasından öğrendim. Rahmetli Dedem’le kumar borcunu ödemeyen birinci leşimizi birlikte Taşlıtarla’ya gömerken duyduğum heyecanı uzun mühlet yaşamadım (kendim şahsen birinci leşimi asit havuzunda halledinceye kadar).
Ahh, ahh, bu Ulu Çınar yaşladıkça kendini nostaljinin karanlık ve uçsuz-bucaksız dehlizlerinde buluyor sık sık. Ancak, çabucak mevzuya döneceğim. Bir evvelki makalem olan “İkiz-demi Stagflasyonu” Stockholm’de Nobel Komitesi’nin dikkatini çekmiş, bana çok nazik bir whatsapp bildirisi atarak “Odin belanı versin, bu salak şeyleri bize gönderme, ulan!” diye iltifat etmişler.
Lakin o makalede başlattığım tahlili sıcağı-sıcağına derinleştirerek, Siz, Bedelli ve Yüzüme Tükürmek İsteyen İzleyecilerime hoş bir hafta sonu havadisi vermek istedim. Iktisat muhakkak hasta değil. Iktisat, hadise, vaka!
Birincinin, turizmden umudu kesin. İngiltere dün gece prestijiyle Türkiye’ye gidenlere karantina uygulama kararı alarak Türkiye’ye karaciğerden Brexit yaptı. Turizm entübe.
Perakende de entübe: “Kategori Mağazacılığı Derneği (KMD) Lideri Serhan Tınastepe iç talepte bir düşüş yaşandığını ve bunun canlanması için daha fazla teşvik sağlanması gerektiğini de vurguladı. Okul açılışlarının beklenen üzere olmaması, kentlere dönüşün yavaşlaması nedeniyle ekonomik aktivitelerde ve müşteri sayısındaki azalmanın kesimi direkt etkilediğini belirten Tınastepe, “Kur düzeyinin bu kadar süratli bir düzeyde artması ya da azalması işimize gelen bir durum değil. Yerli eserlerde döviz tesiri düşükken, ithal eserlerde ise bunun tesiri yüksek. Sepet ortalamalarındaki büyümede ise kur tesiri görülebiliyor” diye de ek etti.
Hazır perakendeden başlamışken, anında BloombergHT tüketici inanç endeksine canlı bağlanalım: Eylül ayında bir evvelki aya nazaran yüzde 4,71 gerileyerek 71,27 oldu. Hmmm…tam YEP açıklanırken rapor edilen bu gerileme ulusal çıkarlarımıza karşı bir sabotaj mı sanki? Gerilemenin nedenlerini okuyunca, insanın kuşkuları iyice artıyor, benim de.
“Tüketicinin bir evvelki aya nazaran algısında iyileşme gözlenirken, geleceğe ait beklentilerde hafif düşüş, tüketim eğiliminde ise güçlü gerileme izleniyor. Pandeminin tekrar artış eğilimine girmesi, jeopolitik gelişmeler ile yükselen döviz kurları ve faizler tüketim eğilimini olumsuz etkileyen faktörler olarak görünüyor”. Bak, bak pandemi diyor, ya! Ooooolum, pandemi yok, hadise var, olay.
Nedense dünyanın her yerinde PMI anketleri yayınlarken lafını esirgemeyen IHS-Markit, iş Türkiye’ye gelince dut yemiş bülbüle dönüyor. Örnek mi? Çabucak dün açıklanan ISO-Markit Eylül imalat sanayi PMI’ya bağlanıyoruz:
“İstihdamda Şubat 2018’den beri en güçlü artış gerçekleşti”..
Vay be, coşmuşuz..diyecek- kene, grafiği aşağıdadır. Entübe değil, fakat hastabakıcı respiratörle yanında bekliyor. Yatağın öte ucunda da Fahrettin Koca Abim, elinde çetele, “sübje” olaydan hastaya evrilecek mi, elleri tetikte. Bu ortada imalat sanayi PMI 2 aydır düşüyor.
Garip bir ülkede yaşıyoruz. ISO-Markit raporu nezaketten vıcık vıcık elinizden kaydığına nazaran, MUSIAD-SAMEKS-PUMAX bileşik PMI haydi haydi acı gerçekleri elma şekeri üzere bala bandırıp verecek. Yorum şu biçimde:
“Söz konusu periyot boyunca SAMEKS Sanayi Bölümü Endeksinin üçüncü çeyrek ortalaması 52,3 puan, SAMEKS Hizmet Kesimi Endeksi ortalaması ise 50,0 puan düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu gelişmeler sonucunda, Türkiye iktisadının 2020 yılının üçüncü çeyreği itibariyle tekrar olumlu büyüme patikasına girdiğini ve gerçek kesime yönelik olumlu görünümün yılın son çeyreğinde de süreceğini kestirim edebiliriz.”
Ağabeylerim, nasıl bu iddiası yaptınız? Bakın raporun başında ne yazıyor: “2020 yılı Eylül ayında mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, bir evvelki aya nazaran 0,5 puan azalarak 50,2 bedeline geriledi.
Endekste gözlenen kelam konusu ivme kaybında hizmet dalı endeksinin evvelki aya nazaran 1,0 puan azalarak 46,6 düzeyine gerilemesi tesirli oldu. Bu devirde evvelki aya nazaran 0,9 puan azalarak 50,1 puana gerileyen sanayi bölümü endeksinin de artış suratının düştüğü gözlendi”.
Sanki raporu yazanlar hadise olarak başlayıp, sonunda hasta kategorisine mi göç ettiler?
Lakin en berbat haberi en sona sakladım. Aşadığaki tabloda göreceğiniz üzere, krediler de artık gözle görülür biçimde yavaşladı:
Velakin, tüketici kredileri ve kredi kartı harcamaları hala çok süratli büyüyor. Bunun doğal sonucu olarak da, Ağustos’ta dış ticaret açığı $6.5 milyara fırladı…WOW…durdurun matbaa makinasını! SON BASKI: Eylül’de dış ticaret açığı YALNIZCA $4.9 milyar oldu. Ticaret Bakanımız Sayın Pekcan şöyle takdim etti dataları:
“Altın ticareti hariç tutulduğunda, 2020 yılı Eylül ayında geçen yılın tıpkı ayına nazaran; İhracat, % 5,9 artarak 15 milyar 908 milyon dolar, İthalat, % 9,1 artarak 17 milyar 508 milyon dolar..olmuştur ”.
Abi, altını niçin hariç tutuyoruz? Ulan oğlum, o olay, hasta değil ki?
Kraliçe Hazretleri turist göndermeyi kesip, Rusya tekrar Covid-19’dan kırılmaya başladığı için, cari açık en erken yıl sonuna kadar yüksek seyredecek.
ŞAYET, r.
Nedir “Toplam Girdi (Faktör) Verimliliği” ? Taha Akyol Üstadımız anlatsın:
“Sermaye bir, iş gücü iki, üçüncüsü zihniyet ve kurumlar toplamı olarak bu.
Türkiye bu açıdan 2010 yılına kadar başarılı gitmiş. “Toplam Faktör Verimliliği” yılda yüzde 2.7 üzere yüksek oranda artış göstermiş.
Ama 2010-2018 periyodunda lakin binde 6 artmış! Yani performansı düşüş.
AB için bu iktidarın hazırladığı raporda, Toplam Faktör Verimliliği’nin önümüzdeki iki yılda binde 4 olacağı, yani daha da düşeceği yazılı!”
Son olarak da işlerin daha berbata gideceğine dair bir delil arzederek, huzurlarınızından ayrılayım:
Mali sıkılaştırma daha yeni siftah yaptı: Türkiye’de Merkez Bankası ortalama fonlama maliyetini hudutlu ölçüde yükseltmeye devam ediyor. TCMB’nin açık piyasa süreçleri yoluyla ortalama fonlama maliyeti %11.12’den %11.20’ye yükseldi. Böylelikle faiz artışı sonrasında ortalama fonlama faizi 51 baz puan yükselmiş oldu”.
Faizlerin %13.25’e kadar yolu var, işte o vakit turbun büyüğü heybeden çıkıp…bizi olaydan hastaya çevirecek.
Size yalvarıyorum, kulunuz köleniz olayım, lütfen kurumsal websitemi ziayret edin. Bakın, kolay erişeceğiniz link de verdim burada.
TCMB Faizleri Arttırdı – Bunun Döviz, Faiz ve Enflasyona Tesirleri Neler Olacak?
FÖŞ yazdı: Iktisatta İkiz-demi stagflasyonu
https://twitter.com/AtillaYesilada1
Para Tahlil
