Aşağıda yazdıklarım, Credit Suisse çalışanı Zoltan Pozsar’ın “Global Money Dispatch” isimli yazı serisinin 4 Haziran 2021 tarihinde yayınladığı bir kısmının, “Faizlerdeki ‘Aşırı’ Baskı” başlığı altında kısaltılmış, kendimce bir çevirisidir. Altında da kendi yorumlarım mevcuttur. Yazımın sonunda bulunan “sözlük” kısmında özgün yazıda ve çevirimde bahsi geçen kısaltmaların manalarını İngilizce ve Türkçe olmak üzere görebilirsiniz. En sonda “kaynak” kısmında ilgili yazının özgün linkini bulabilirsiniz.
Faizlerdeki “Aşırı” Baskı
Fed hiçbir vakit gecelik faizlerdeki “aşırı” baskının tarifini yapmadı. Piyasa, ay ve çeyrek sonları dışında EFFR’ın 0.05% süreç görmesini çok baskı olarak tanımlamakta ve tam burada Fed’in o/n RRP ve IOR faizlerinde değişikliğe gitmesini beklemekte. Aslında piyasanın bu yaklaşımı, Fed’in tepki işlevini tanımlama bağlamında ilkel bir yaklaşım olmakta. Fed’in gecelik faizlerdeki baskıyı tanımlamakta kullandığı faizler tekil değil, çifttir. Bu durum, büyük ihtimalle Fed’in gecelik faizlerdeki baskının derecelerini teminatlı ve teminatsız borçlanma faizleri olarak değerlendirdiği manasına gelmektedir.
Fed için teminatlı borçlanma faizlerindeki çok baskı, repo ve bono getirilerinin hedeflenen faiz aralığının tabanına inmesidir. Teminat getirilerinin tabanda oluşması başlı başına bir siyaset sorunu değildir zira tarifi itibariyle taban, hedeflenen faiz aralığında yer almaktadır. 8 Nisan’dan beri o/n tri-party repo, GCF ve iki taraflı repo faizleri değişmedi, SOFR’da ise 25%’lik alt dilimde gerçekleşen süreçler dışında bir değişiklik olmadı. Repo faizlerinde baskı olmakta lakin bu baskı “aşırı” olmamaktadır.
Teminatsız borçlanma faizleri konusunda piyasa 0.05% eşik bağlamında haklıysa, çok baskıya yalnızca 0.01% uzaklıktayız. Teminatsız piyasalardaki çok baskının tarifi, faizlerin 0.04%’e inmesiyle gecelik federal fon süreçlerinin sert biçimde düşmesidir zira 0.04%, FHLB’lerin risk departmanlarının Fed’de 0% faiz oranında nakit tutmaya rağmen özel bankalara teminatsız borç verirken talep ettikleri en az kredi marjıdır. Bu yüzden, bu piyasadaki faizlerin 0.04%’ün aşağısına gelmesi açıklanamayan bir çok baskının oluştuğunu gösterecektir.
Faizler konusunda Nisan’dan beri bir şey değişmedi. Açıklanamayan ve çok olan bir baskı kelam konusu değil. o/n RRP’deki süreç hacimleri ise tasarım sonucu yüksek. Fed istediği vakit kendi denetimindeki faiz oranlarında değişikliğe gidebilir. Şu ana kadar bunu yapmadıysa neden Haziran’ın 16’sında yapsın? Anketlerin beklentisi nedeniyle mi? Yoksa şimdi gerçekleşmemiş çok baskı beklentileri nedeniyle mi?
Yorumlarım:
Fed’in gaye federal fon faiz oranı aralığı 0.00%-0.25%’dir. 0.00%’da o/n RRP, 0.10%’da IOR, 0.25%’de ise piyasa faizlerinin üzerinde, teminat karşılığı Fed’in iskonto penceresinden borçlanma oranı olan “primary credit facility” imkanının faiz oranı yer almaktadır. Bu imkanı kullanamayan bankalar, Fed’in iskonto penceresinin bir öbür imkanı olan 0.75% faiz oranlı “secondary credit facility” imkanından borçlanabilirler. Fed, olağan şartlarda iskonto penceresinin ana borçlanma oranını gaye faiz aralığının tavanından 0.25% üzerinde belirlemektedir ancak pandeminin getirdiği olumsuz ekonomik ve finansal kaideler altında bankaların bu pencereden borçlanmalarını teşvik etmek için iskonto penceresinin ana borçlanma oranını maksat aralığın tavanında belirlemiştir. Piyasada likidite fazlası olduğundan dolayı teminatsız borçlanma faizlerinin gaye aralığın tabanına yakındır. En bilindik teminatsız borçlanma piyasası olan federal fon piyasasında süreç gerçekleştiren bankalar yüklü olarak, IOR faizi kazanamayan FHLB’ler ile IOR faizi kazanan, bu piyasayı bir arbitraj imkanı olarak gören yabancı bankaların Amerika’daki şubeleridir.
Teminatlı borçlanma piyasası olan repo piyasasındaki faizlerin teminat arzının düşük olmasından ötürü 0% bandına yakın seyretmesi çok bir baskı olarak algılanmakta ve aslında bu baskıyı çok olarak da nitelendirebileceğimiz durumlar oldu. Eksi getirili repo oranları az olmakla birlikte repo piyasasındaki toplam hacme kıyasla çok düşük bir hacme sahip. Fed’in RRP’ye erişim imkanını daha da genişletmesi ve iştirakçi başına olan limitleri kıymetli bir oranda arttırması, repo faizlerindeki “aşırı” baskıyı büyük ölçüde hafifleterek repo ve bono piyasalarındaki yüklü ortalama faizlerin 0%’ın biraz üzerinde seyretmesini değerli ölçüde sağlamış durumda (RRP hakkındaki makaleme sayfamdan ulaşabilirsiniz). Bu sebepten dolayı Fed’in takip ettiği teminatsız borçlanma piyasasındaki faizlerin, repo piyasasında çok bir baskının oluştuğu durumlarda dahi bu türlü bir olguyu görmememizden dolayı 0.04%’ün altına düşeceğini sanmıyorum. Bu nedenle Fed, önümüzdeki aylarda IOR ve o/n RRP oranlarında bir değişikliğe gitmeyebilir, bilhassa piyasanın her faiz adımını “sıkılaştırıcı” olarak algılayabileceği şu ortamda.
Kaya Özyürek
Twitter: @financeplumber
Kelamlık:
EFFR (Effective Federal Funds rate)= Efektif Federal Fon Oranı
IOR (Interest on Reserves)= Rezerv Paraya Ödenen Faiz
SOFR (Secured Overnight Financing Rate)= Teminatlı Gecelik Fonlama oranı
GCF (General Collateral Financing)= Genel Teminat Finansmanı
o/n tri-party repo= Gecelik üç taraflı repo işlemi
FHLB (Federal Home Loan Bank)= Federal Konut Kredisi Bankası
o/n RRP (Overnight Reverse Repo)= Gecelik Ters Repo
Kaynak (orijinal yazı):
https://research-doc.credit-suisse.com/docView?language=ENG&format=PDF&sourceid=em&document_id=1083816371&serialid=oi6TlYF8dDczS924xAU1lPsqJ4bJXOW9dhZKwoKpgQ4%3D&cspId=1929696373573345280
Para Tahlil