Dolarla yatıp dolarla kalkıyoruz. Bunun nedeni kolay, Lira paha kaybettikçe tasarruflarımızı daha az kıymet kaybeden bir para ünitesine park etmek zorunda hissediyoruz. Lakin ülkemizde doların daima alınıp satılarak bir finansal eser haline geldiği de kesinlikle.
İnsanların dolar almasına bir şey demiyorum lakin başımızı kaldırıp borsada uzun vadeli yatırımları da düşünme vakti gelmedi mi?
Borsada pay almanın dolar almaktan daha güç olduğunu da biliyorum. Teknik tahlil, bilanço okuma, makro ekonomik ve politik tahlili birlikte kullanmak küçük yatırımcı için epeyce sıkıntı, hatta imkânsız. Lakin bütün bu zorluklara karşın portföyü sağdan soldan duyduğumuz haberlerle daima hareket ettirmek yerine, tabanda olduğuna inandığımız, bilançosu sağlam firmalardan seçim yaparak uzun vadede dolardan fazla getiri elde edebilir miyiz, işte bu soruya karşılık vermeye çalışalım.
Benim bu hususta aklıma birinci gelen dal bankacılık. Türk bankacılık sistemi deyince itirazları duyar üzereyim. Bana şu itirazları yapıyorsunuz:
1-Reel bölüm o kadar sorunlu ki bankalarımızın takipteki kredileri beyan edilenden daha yüksek.
Açıkçası bu bana da 2-3 ay evvel çok mantıklı geliyordu. Ama yabancı kurumların birtakım özel bankalarımızda takastaki ölçülerini önemli bir halde artırmasını gördükten sonra bu seçeneği biraz daha aşağılara attım. Lakin takipteki kredilerin sermaye ve kâr erozyonu doğurduğu gerçeğini yadsımıyorum.
2-Kur arttıkça sendikasyon (Türk bankaları dışarıdan kredi alıp içeriye satıyor) kredilerinin maliyeti de artıyor. Banka kârları azalıyor.
Evet bunu kabul ediyorum. Bu ne yazık ki dal için olumsuz bir durum.
3-Enflasyon yüksekken talimatla faiz indirimi deneyecek bir hükümetin olması.
Akıllara şu gelebilir bana kısa vadeli (3 aylık ortalama) mevduat topluyor, uzun vadeli veriyor. Bu durumda mevduata daha düşük faiz vererek kâr edebilir ancak enflasyon yüksekken kim Lira’da duracak? Banka hangi Lira’yı bulacak kredi verecek?
4-Bir numara ile temaslı olarak aşınan sermaye için bedelli sermaye artırımları yatırımcılar için bir kâbus olabilir.
Bu noktada Türk özel bankalarına baktığımızda düştükleri noktaların, üstte belirttiğim riskleri alacak kadar cazip düzeylerde olduğunu düşünüyorum.
Lütfen yanlış anlamayın. Size banka almayı önermiyorum. Lakin bu yazının dayandığı noktaları yatırım danışmanlarınızla görüşmenizi, bankaları radara almanızı tavsiye ediyorum.
Banka ismi vermeyeceğim lakin lütfen bankaların grafiklerine dolar bazında bakın. An prestiji ile pahaların 2001 ve 2008 kriz bölgelerinde olduğunu görebilirsiniz.
Bitcoin çılgınlığı ki bana nazaran 1630 Lale Çılgınlığı ile tıpa tıp birebirdir insanlarımıza kısa vadede yüksek yararlar sağlayınca artık bir hisseyi alıp kaidelerin düzelmesini beklemek saçma geliyor. Lakin uzun yıllardır kazanan yabancı yatırımcıların davranışına baktığımda sürekli fiyat düşükken mal topladıklarını gördüm. O vakit şunu düşünsek nasıl olur? Bitcoin üzere tatlı para artık olmayacaksa, bankacılık dalında meyyit fiyatlardan mal toplayıp 2 yıllık bir vadede Türkiye’de iktidarın değişerek işlerin düzelmeye başlayacağına dair senaryoyu almak ne derece mantıklıdır?
Emin olduğum bir husus var: O grafiklerdeki pahalar er ya da geç dolar kimi tarihi dorukları test edecek. Lakin sorun şu: Keynes’in tam istihdam ne vakit sağlanabilir sorusuna verdiği karşılık üzere bu iş biz öldüğümüzde mi olur? Açıkçası biz ölmeden o düzeyler tekrar karşımıza gelecektir diye düşünüyorum. Münasebetim şu: Bu kadar berbat bir iktisat idaresine karşın firmalar hala ayakta ise (İSO 500 datalarına bakmak gerek ki nabız atıyor orada) hava düzeldiğinde BIST çok hoş noktalara gelebilir.
Son olarak yazmam gereken bir bahis daha var. Bütün bu yazdıklarıma işsizlik, enflasyon, ferdî borçların artışı ile itiraz edenlere şunu söylerim: Biz firmaları konuşuyoruz. Yani halkın acı çektiğini ve çekeceğini kabul ediyorum. Ancak enflasyonist periyotlarda altta kalan firmalar olmuyor. Vatandaş ve firma burada ayrışıyor. Lakin ekonomik şartlar 1930 Alman hiper enflasyonu üzere tüm toplumu çökertirse toplam talebin düşerek firmaları vuracağını kabul ediyorum. Fakat Türkiye için o noktanın uzak olduğunu düşünüyorum.
Haydi bakalım artık yatırım danışmanlarınızla bu mevzuları tartışın. Fakat 2-3 yıl bekleyecek hudut sisteminiz ve nakit akışınız varsa…
Atilla Yeşilada: Çakallarla dans
Tekrar yapılandırmalar tam sürat
Türkiye’nin dış borç ile imtihanı, Neden borçluyuz? & Borç sarmalına mı girdik? | Murat Kubilay
Para Tahlil
