EROL TAŞDELEN’ 2020 banka bilanço performans tahlillerine devam ediyor. TÜRKİYE İŞ BANKASI, ulaşmış olduğu Faal Büyüklük, Toplam Kredi hacmi, Toplam Mevduat hacmi ile Kamu bankaları hariç rakipler ile önemli manada ortayı açmış, tepeye yerleşmiş durumda.
TÜRKİYE İŞ BANKASI, Toplam Varlıkları 2019 sonunda 468 milyar TL iken, 2020 yılında 125,8 milyar TL ve % 26,9 büyüme ile 593,9 milyar TL büyüklüğe ulaşmış durumda. Toplam Varlıkları içinde Finansal Varlıklar 125 milyar TL’den 157 milyar TL seviyesine ulaşarak 31,7 milyar TL arttı.
Krediler agresif büyüdü
2019 sonunu 289 milyar TL Kredi hacmi ile kapatan banka, nakdi kredilerde 76 Net artışı ile 2020 yılını 365,5 milyar TL kredi hacmi ile kapadı. Banka bu kredi hacmi ile özel bankalar ortasında en yüksek kredi hacmine ulaşmış durumda. 2020 yılında banka TL Kredilerini % 31,7 büyütürken, YP kredilerini %18 büyüttü. Buna karşılık beklenen ziyan karşılıkları 15,4 milyar TL’den 23,3 milyar TL’ye çıkmış durumda. 92 milyar TL olan Gayri Nakdi Kredileri de % 28,6 artarak 119,5 milyar TL seviyesine ulaşmış durumda. Dış Ticaret süreçlerine yük veren banka 2020 yılında Akreditif kredilerini de %44 büyüterek 13,5 milyar TL’den 19,5 milyar TL seviyesine çıkardı. Banka Nakdi Kredilerin % 27’lik kısmı birinci 100 müşteride bulunurken; Gayri Nakdi Kredilerde birinci 100 müşterinin hissesi % 45 seviyede bulunuyor.
Mevduat artışı devam etti
2020 yılında Mevduatını en fazla artıran bankalardan olan İŞBANK 2019 sonundaki 295,9 milyar TL’lık mevduatını 73 milyar TL artırarak 368,9 milyar TL seviyesine çıkardı. Mevduattaki artış % 24,7 oldu. Toplam Mevduat içinde Vadesiz Mevduatın oranı 2019 yılında % 28,4 iken 2020 yılında bu oran % 41,7 seviyesine ulaşmış durumda. Bankadaki YP Mevduatın % 50,4’ü vadesiz durumda bulunurken; TL Mevduatta bu oran % 26,9 seviyesinde. Bankanın Vadesiz Mevduatta pazar hissesi %15,6 seviyesine ulaşmış durumda. Banka Toplam Mevduatın % 70,4’ü Tasarruf Mevduat sahiplerine ilişkin olması bankaya olan inancın de vatandaşlar tarafından tescili manasına geliyor. Bankadaki Menkul kıymetler Portföyün % 95’i devlet tahvilleri ve hazine bonolarında bulunuyor.
Net Faiz Gelirini ile Net Fiyat ve Komitesini artıran banka oldu
2020 yılında birden fazla banka Net Faiz Gelirini artırırken, Net Fiyat ve Komite gelirini artıran banka fazla olmadı. t. İŞ BANKASI 2020 yılında hem Net Faiz Gelirini hem de Net Fiyat ve Kurulunu artıran ender bankalardan biri oldu. 2019 yılında 19,8 milyar TL Net Faiz Geliri sağlayan banka % 27’lik artış ile 2020 yılında 25,2 milyar TL’ye yükseltti. 2019 yılındaki 5,5 milyar TL’lık Net Fiyat ve Komite geliri 48 milyon TL artış ile 5,6 milyar TL seviyesine yükseldi. Banka Fiyat ve Kurullarının % 36,6’lık kısmı Kredi komitelerinden oluşurken; % 32’lik kısmı Ödeme Sistemlerinden elde edildi; % 16,3’lük kısmı ise Yatırım Fonlarından elde edildi.
Ticari Süreçler ziyanı yarı yarıya düştü
2019 yılında 5,8 milyar TL Türev Ziyanı yapan banka bu ziyanı 10,4 milyar TL’ye çıktı. Bilançosu açıklanan bankalar ortasında en yüksek Türev Ziyanı eden banka oldu. Son yıllarda öteki bankalara nazaran daha fazla Türev Ziyanı yapan bankanın bu durumu piyasaya nazaran aksi durum stratejisi mi izliyor tartışmalarını da başlatmıştı. 2020 yılında Türev Süreçlerdeki bu ziyanı Kambiyo Karı ile dengeleyen banka toplamda da 6,4 milyar TL olan Ticari Süreçler ziyanının 2020 yılında 3,3 milyar TL’ye düşürerek 2019’a nazaran % 50 iyileşme kaydetti.
Karlılık artış oranı kesimin gerisinde kaldı
2019 yılında 22,1 milyar TL Brüt Kar elde eden bankanın 2020 yılında % 35 artış ile 29,9 milyar TL’ye ulaşmasına karşın Net Karlılık artışı bu artış oranın uzağında kaldı. 2019 yılında 6 milyar 67 milyon TL Net Kar açıklayan banka 2020 yılında % 12,2’lik artış ile Net Karlılığını 6 milyar 810 milyon TL seviyesine çıkardı. % 12,2’lik Net Kar artışı kesim Net artış oranı olan % 22,3 artış oranın gerisinde kaldı.
Üst İdare Masrafları arttı
2019 yılında 30,3 milyon TL olan Üst Yönetici ( kilit Yönetici ) masrafları % 21,5 artarak 2020 yılında 36,8 milyon TL seviyesine ulaşmış durumda. Bankanın tıpkı devirde işçi sarfiyatı de birden fazla bankanın tersine üst idare sarfiyatları ile paralellik göstererek %21’in üzerinde oldu. Bir çok bankada Üst İdare Sarfiyatları işçi sarfiyatının iki katından fazla artış kaydetmişti. T. İşbank’ın çalışanını mağdur etmediği ve enflasyona ezdirmediği anlaşılıyor.
Şube ve işçi sayısı azaldı
2019 sonunu yurtiçinde 1.249 şube ile kapatan banka 2020 yılında 44 şube azalarak 2020 sonunda şube ağını 1.205 adete düşürdü. 23.736 olan işçi sayısı da 543 azalarak 23.193 çalışana düşmüş durumda. İşçi azalmanın birçok emeklilikten kaynaklandığı kestirim ediliyor.
Sermaye yeterlilik oranı arttı
Banka’nın 2019 sonundaki % 18.02 olan sermaye yeterliliği standart oranı 2020 sonunda %18.68 seviyesine yükselmiş durumda.
En bedelli Banka Markası seçildi
Bir çık banka reklam verdikleri mecmua ve gazetelerden daima 1.likler açıklarken; dünyaca kabul edilmiş Brand Finance tarafından hazırlanan ‘Banking500 2021‘ raporuna Türkiye’den 9 banka listeye girebildi. Türkiye’den birinci sırada da T. İŞ BANKASI yer aldı. Bankanın bu unvanı hak ettiği bilanço gelişimi ile de desteklenmiş oldu.
Çalışan memnuniyeti yüksek
Bankada Sendikalı çalışan oranı %98; Çalışan zaman oranı %1,6 ile çok düşük seviyede. Doğum müsaadesinden dönüş oranı %99,7. Bayan çalışan oranı %55, İdarede bayan çalışan oranı %45 seviyeye ulaşmış durumda. Bankada süreçlerin % 95,7’si Şube Dışı Kanalarda gerçekleşiyor. Pandemi süreci Taşınabilir Bankacılığı kullanan müşteri sayısı artırdı. 2019 sonunda 7,8 milyon olan taşınabilir bankacılık kullanan müşteri sayısı 9,2 milyon seviyesine ulaşmış durumda.
Sorunlu Gayrimenkullerin satışı ile ilgili önemli şikayetler var
Üstte sıraladığımız başarılı gölgeleyen bir bahis ise bankanın elinde bulunan sıkıntılı kredilerden geçmiş gayrimenkullerin satışı. Öteki bir yazının konusu olmakla birlikte bankanın elinde bulunan müşterilerden geçmiş sıkıntılı kredilere ilişkin Gayri Menkul satışları ile ilgili önemli şikayetler mevcut. Kimi müşteriler paralarını T. İş Bankası’nın gayrimenkullerini satan iştegayrimenkul’e yatırmalarına karşın almak istediği gayrimenkulleri alamadıkları üzere para iadelerinde de önemli meseleler yaşandığı, kimi müşterilerin alacaklarını yargıya taşındığı tarafında şikayetler var. Buradaki iş akışını istismarlara yol açmayacak halde düzenleyip mağdur olan vatandaşların mağduriyetini gidermesini bekliyoruz.
Erol TAŞDELEN – Ekonomist
Para Tahlil