Erdoğan Sağlam: ‘Esnafa verilen hibe desteğine vergi sürprizi’

Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan esnafa yönelik dayanakların ayrıntıları belirli oldu. Takviyelere ait Cumhurbaşkanı kararı 23 Aralık 2020, Ticaret Bakanlığı Bildirimi ise 24 Aralık 2020 tarihli tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.

Bildiri ile Koronavirüs salgını nedeniyle ticari faaliyetleri olumsuz etkilenen esnaf ve sanatkârlar ile gerçek kişi tacirlere verilecek hibe dayanak programına ilişkin yol ve temeller belirlendi.

Dayanaktan kimler faydalanacak?

Bu takviye programından, 14 Aralık 2020 tarihi prestijiyle faaliyet gösteren aşağıdaki şahıslar faydalanacak:

– Ticari karları kolay yolda tespit edilen gelir vergisi mükellefleriler,

– Esnaf ve sanatkârlar siciline kayıtlı vergiden muaf esnaflar,

– Bakanlık tarafından belirlenen bölümlerde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârlar ve gerçek kişi tacirler 

Kolay yönteme tabi olanlar ile vergiden muaf esnaflar hangi mevzuda faaliyet gösterirlerse göstersinler, bunların dışında kalanlar ise açıklanan listede yer alan faaliyet bahislerinde faaliyet göstermeleri kuralıyla dayanaktan yararlanacaklar.

Hibe takviyesi kapsamına hangi takviyeler verilecek?

Hibe takviyesi, “gelir kaybı desteği” ve “kira desteği” olmak üzere iki biçimde sağlanacak. Takviye programının müddeti, Bakanlığın internet sitesinden yapılacak duyuruda belirtilen müddette müracaatların yapılması kaydıyla 2021 yılının Ocak, Şubat ve Mart ayları olmak üzere üç ay. Müracaatların e-devlet üzerinden 2021 yılı ocak ayının birinci haftası prestijiyle başlaması öngörülüyor.

Gelir kaybı dayanağı

Ticari çıkarları kolay yordamda tespit edilenlere, vergiden muaf esnafa ve bunların dışında kalan esnaf ve sanatkârlar ile gerçek kişi tacirlere aylık 1.000 Türk Lirası olmak üzere toplamda 3.000 Türk Lirası hibe takviyesi verilecek.

Kira dayanağı

Gelir kaybı dayanağından faydalanabilecek gerçek şahısların vergi sicil kayıtlarına nazaran temel faaliyetlerini yürüttükleri iş yerlerinin kira olması halinde, bu bireylere büyükşehir belediyelerinin bulunduğu yerlerde aylık 750 Türk Lirası olmak üzere üç aylık toplamda 2.250 Türk Lirası, öbür yerlerde aylık 500 Türk Lirası olmak üzere toplamda 1.500 Türk Lirası kira dayanağı sağlanacak.

İş yeri kira bedelinin kira dayanağı meblağının (750 yahut 500 TL’nin) altında olması durumunda iş yeri kira fiyatı kadar kira dayanağı ödenecek.

Bu takviye ölçüleri kamuoyunda çok eleştirildi, beklenen meblağların çok altında bulundu.

Dayanaklar vergiye tabi mi?

Prensip olarak ticari faaliyetle ilgili olmayan hibeler/bağışlar/destekler gelir vergisinin konusuna girmez. Bunlar veraset ve intikal vergisine tabidir. Lakin ticari faaliyet kapsamında alınan hibeler ve dayanaklar gelir olarak dikkate alınmak zorundadır. Bu türlü olunca veraset ve intikal vergisinin konusu dışına çıkarlar.

Esnafa verilen bu dayanaklar de ticari faaliyetleri hasebiyle verildiği için gelir vergisine tabi olacak. Bu nedenle vergiden muaf esnaf dışındakiler (yani vergiye tabi olanlar) aldıkları takviyeleri “gelir” olarak dikkate almak zorundalar.

Aslında düşük ve gereksinimleri karşılamaktan uzak olduğu için takviye ölçüleri eleştiriliyordu. Bu takviyeler üzerinden ödenecek vergiler takviyesi iyice aşındıracak.

Bu vergi Cumhurbaşkanı Kararı ile kaldırılamaz, zira vergi kanunla konulur ve kanunla kaldırılır.

Pandemi ortamında dayanağın tesirli olması isteniyorsa (ki buna nitekim muhtaçlık var) hemen bir kanunla bu ödemeler vergiden istisna edilmelidir.