Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son açıklamaları “damat geri dönüyor” yorumlarına yol açarken, iktisat etraflarında tedirginlik yarattı. Türkiye iktisadına tekrar itimat kazandırma gayretlerinin zora gireceği tasası hakim.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, damadı olan eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın Türkiye’nin döviz rezervinin eksiye düşmesine yol açan siyasetlerini savunması, içeride ve dışarıda geniş yankı buldu. Milletlerarası finans etraflarında tedirginliğe yol açan bu açıklamalarla birlikte, TL’nin yine ABD doları karşısında paha kaybetmeye başlaması dikkat çekiyor.
İktisat idaresinde Kasım’da yaşanan değişiklik, Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal’ın bugüne kadar uyguladığı siyasetler, milletlerarası finans etraflarında olumlu karşılanmış, uzun bir ortadan sonra Türkiye’ye yabancı para girişi artmaya başlamıştı.
“Lütfen bu açıklamalar artık son bulsun”
Gelişmeleri DW Türkçe’ye kıymetlendiren Türkiye iktisadı uzmanlarından ünlü ekonomist Timothy Ash, Erdoğan’a atıfla bu çeşit açıklamaların milletlerarası finans etraflarını etkilediğini belirterek “Lütfen artık bu açıklamalar son bulsun” sözlerini kullandı. Londra merkezli Bluebay Asset Management’ın Gelişmekte Olan Piyasalar Kıdemli Stratejisti olan Ash, Erdoğan’ın bu tıp açıklamalarının, son aylarda Türkiye algısında yaşanan iyileşmeyi gölgeleyebileceği ikazında bulundu.
Naci Ağbal’ın Merkez Bankası Lideri, Lütfi Elvan’ın da Hazine ve Maliye Bakanı olarak atanmasıyla birlikte memleketler arası alanda Türkiye’ye tekrar itimadın tesis edilmeye başlandığına dikkat çeken Ash, Albayrak’ın iktisat alanında yine vazife üstleneceği argümanları için de “Yeni iktisat idaresine, uyguladıkları iktisat siyasetlerine itimat duyuluyor. Bu süreç sekteye uğratılmamalı” görüşünü aktardı. “Biz ne yazık ki bir evvelki merkez bankası liderinin sesini bile duymadık. Yabancı yatırımcılarla bir ortaya gelip konuşmadı bile” bilgisini paylaşan Ash, hem Ağbal hem Elvan’ın, “piyasaların çok iyi tanıdığı, ehil, diyaloğa açık, ehil, saygın ve sağlam isimler” olduğunu kaydetti.
Siyasi sarsıntının artçıları mı?
Erdoğan, Kasım ayında Merkez Bankası Lideri Murat Uysal’ı misyondan almış, toplumsal medya hesabı üzerinde istifasını duyuran Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ı da “görevinden affettiğini” duyurmuştu. Ankara kulisleri, Erdoğan’ın Merkez Bankası döviz rezervinin eksiye indiğinden birinci kere haberdar olduğu, buna çok öfkelendiği ve bu nedenle iktisat idaresinde değişim için düğmeye bastığı savlarıyla çalkalanmıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, strateji değişikliğini ıslahat telaffuzuyla desteklemesinin akabinde da TL dolar karşısında yaklaşık yüzde 20 kıymet kazanmıştı.
Siyasi zelzele olarak nitelendirilen Kasım ayındaki bu kritik misyon değişikliklerinden sonra, Erdoğan’ın “halefi” olarak nitelendirilen Berat Albayrak’tan hiç haber alınamadı. Erdoğan da ne damadı ne de eksiye düşen döviz rezervi hakkında açıklama yaptı. Fakat ana muhalefet partisi CHP’nin Merkez Bankası’nın 128 milyar dolarının kayıp olduğunu tez ederek “Damat nerede?” kampanyasını başlatmasıyla durum değişti.
Bunun üzerine suskunluğunu bozan ve kurdaki dalgalanmayı önlemek için döviz rezervinin kullanıldığını birinci sefer kabul eden Erdoğan, Berat Albayrak’ın bu siyasetlerini savunarak “Ülkemizin pek çok kazanımının altında onun imzası var” halinde bir açıklama yaptı. Milletlerarası gözlemciler ise bu açıklamaları siyasi sarsıntının artçıları olarak nitelendiriyor.
“Asıl Türkler ikna edilmeli”
Ekonomist Timothy Ash, Erdoğan’ın son açıklamalarının hem milletlerarası finans etraflarında, fakat en az bunun kadar kıymetli olan Türkiye içinde de iktisat idaresine olan inancı olumsuz etkileyebileceği kanısında.
Ağbal’ın merkez bankası başkanlığını üstlendiği Kasım ayından bu yana Türkiye’ye 18 milyar doları aşkın yabancı para girişi olduğunu hatırlatan Ash, yurt içi yerleşik bireylerin ise döviz hesaplarını bozdurmadıklarının altını çizerek “Yabancılar TL alıyor lakin Türkler almıyor, şimdi ikna olmamış görünüyorlar” görüşünü lisana getirdi.
“Kaybedilen rezervler yerine konmalı”
Türkiye’nin önemli boyutta cari açığı, yüksek dış borcu ve yeniden kısa vadeli dış borçları olduğunu belirten Ash, 200 milyar dolarlık dış finansman gereksinimi bulunan ülkede, TL’ye inancın tekrar sağlanmasının, yurt içi yerleşiklerin döviz hesaplarını bozdurarak TL’ye geçmelerinin sağlanmasının büyük değer taşıdığına dikkat çekti. “Türkiye için en büyük risk dolarizasyon” diyen Ash, şu değerlendirmeyi yaptı:
Erdoğan neden ikna edemiyor?
Memleketler arası finans ve yatırım etraflarına Türkiye’ye yatırım yapma daveti yapan Erdoğan, dün de AKP Küme Toplantısı’ndaki konuşmasında Türk yatırımcılarına seslendi, “Kendi yatırımcılarımızı da harekete geçmeye, üretime, ihracata ve istihdama katkıda bulunmaya davet ediyoruz” dedi. Erdoğan’ın bir müddettir yaptığı bu davetlerin karşılık bulmaması, yatırımcıları ikna edememesi, Türkiye iktisadına dönük inanç sorunu, içeride ve dışarıda uzmanları en çok meşgul eden bahislerden biri olmaya devam ediyor.
Almanya’nın Türkiye bahislerindeki ehil uzmanlarından olan Yaşar Aydın, DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede, Türkiye’ye yönelik inanç probleminin, siyasi ve iktisadi istikametleri olan, üç nedeni olduğunu söyledi.
Aydın, “Birincisi bölgesindeki jeostratejik altüst oluşların Türkiye’yi de etkileyen istikrarsızlıklara yol açması. İkincisi Türkiye’nin hukuk devletinden, demokrasiden uzaklaşmış olması, Rahip Brunson, Deniz Yücel ve Osman Kavala örneklerinde olduğu üzere yargının tehdit aracı olarak kullanılması, yargıya itimadın zedelenmiş olması. Üçüncü olarak da Türkiye’de enflasyonun yükselmiş olması, Berat Albayrak’ın da maceracı olarak nitelendirilebilecek bir iktisat siyaseti izlemiş olması, bunda da ısrar etmiş olması” halinde konuştu.
Akademik çalışmalarını Hamburg Protestan Toplumsal Bilimler Yüksek Okulu’nda sürdüren Yaşar Aydın, Kasım ayından bu yana memleketler arası finans etraflarında Türkiye’ye yönelik algının olumlu istikamette değiştiğini hatırlatarak şöyle devam etti: “Bunun sebebi Albayrak’ın misyonundan istifa etmiş ya da ettirilmiş olunması, yine muteber isimlerle gerçekçi, klasik iktisat siyasetlerine yönelinmesi ve bir de doğal ki Erdoğan’ın tekrar Batı’ya yaklaşacağı bildirisini vermiş olmasıdır.”
Yazının devamı burada.https://www.dw.com/tr/erdo%C4%9Fan-berat-albayrak-dedik%C3%A7e-tl-de%C4%9Fer-mi-kaybediyor/a-56685595
KAYNAK: DEUTSCHE WELLE TÜRKÇE – KIYMET AKAL
Para Tahlil
