TUIK’in resmi bilgi açıklanmadan websitesine “sehven” %17 üzerinde bir TÜFE sayısı girmesiyle enflasyon tartışması şiddetlendi. Ek olarak Yİ-ÜFE ve TÜFE ortasındaki fark da 20 puanı geçti. Bu fark hangi tarafta kapanacak? “Resmi enflasyon ölçümü yanlışsız mu?” sorusuna bir yanıt da alternatif enflasyon ölçümleri yüzünden hakkında TUIK tarafından hata duyurusu yapılan ENAG Enflasyon Araştırma Grubu’ndan geldi. Uzmanların ilerleyen aylarda enflasyon kestirimlerini de sizin için derledik. Özeti, daha çok acı çekeceğiz. TCMB’nin faiz indirmesi de acıları artıracak.
Dünya muharriri Alaattin Aktaş, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yüzde 0.89 olarak açıklanan Mayıs ayı TÜFE artışının kuruluşun merkezi data dağıtım sisteminde yüzde 1.44 olarak yer aldığını yazdı. Aktaş’ın Twitter paylaşımına nazaran TÜİK, yüzde 1.44’ün dağıtım sistemine nasıl girdiğini belirlemeye çalışıyor. Aktaş, “Hata kısa müddette düzeltilecek” dedi.
Aktaş’a karşılık veren bir Twitter kullanıcısı, TÜİK’in sabah saatlerinde birinci paylaştığı yıllık enflasyon oranının manzarasını de paylaştı. Buna nazaran TÜİK yıllık tüketici enflasyonunu birinci olarak yüzde 17.22 olarak açıkladı, daha sonra bu veriyi kaldırdı. TÜİK haber bülteninde ise yıllık enflasyonu yüzde 16.59 olarak duyurdu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mayıs ayına ait enflasyon datalarında yaşanan aksaklıkla ilgili açıklama yayımladı. Kurumun açıklamasında ay genelinde oluşan “ortalama fiyatlar” yerine sehven veritabanına atılan ve transfer tesirini ölçmeyi amaçlayan çalışmada ise “son gözlenen fiyatlar” verisinin kullanıldığını belirtildi. Açıklamada mevzuyla ilgili idari sürecin başlatıldığı da söz edildi.
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ise aylık yüzde 3,92 artarak yıllık yüzde 38,33’e yükseldi. Bu, kur şokunun tesiriyle yıllık ÜFE’nin son 15 yılın doruğuna ulaştığı 2018 sonbaharından bu yana görülen en yüksek oran oldu.
Ekonomistler ortadaki bu farkın önümüzdeki aylarda TÜFE’ye yansıyabileceği ikazında bulunuyor.
Gedik Yatırım Ekonomist’i Serkan Gönençler enflasoy notunda şu sözleri kullandı
“ TÜFE enflasyonu birkaç ay daha yükseliş trendinde olabilir. TL’deki kıymet kaybı ve emtia fiyatlarındaki yükselişlerden kaynaklı maliyet artışlarının bir noktada en son fiyatlara yansıtılmak zorunda olmasına bağlı olarak, TÜFE enflasyonun birkaç ay daha yükseliş trendinde olacağını (ve muhtemelen de yıl içi tepeyi şimdi görmediğimizi) düşünüyoruz. Bu nedenle, beklentilerin altında kalan Mayıs ayı TÜFE enflasyonuna rağmen, enflasyon görünümüne ait temkinli duruşumuzu koruyoruz. Açıkçası, mevcut kur görünümü (seviyeleri) altında, %15,0’lik sene sonu TÜFE enflasyonu iddiamız üzerindeki riskler üst taraflı görünüyor. Bu nedenle, sene sonu TÜFE enflasyonu varsayımımızı %15,0’ten %15,5’e revize ediyoruz”.
ENAG Mayıs enflasyonu patlama yapmış
Bağımsız ekonomistlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG), TÜİK’in açıkladığı enflasyon datalarının akabinde kendi bilgilerini paylaştı.
ENAG’a nazaran enflasyon Mayıs ayında aylık bazda yüzde 3,94 oranında gerçekleşti. TÜİK’in açıklamasında enflasyon oranı aylık bazda yüzde 0,89 olarak açıklanmıştı
ENAG şimdi dokuz aydır enflasyon ölçümlemesi yaptığı için yıllık enflasyon verisini açıklamıyor.
Yabancı uzmanlar ne dedi?
Yeni bilgilerle Temmuz’a kadar faiz indirimi ihtimalini sorgulayan Bluebay Varlık Yönetimi’nden Tim Ash, enflasyon datalarına inancın de azaldığını söyledi:
“Sayıların sorunu güvenilirliklerinin düşmesi. Yerliler gerçek enflasyonun düştüğüne inanmadığı için dolar almaya devam ediyor. Yabancılar ise Erdoğan’ın para siyasetine güvenmediği için yatırım yapmıyor. Bu yüzden lira zayıf kalacak.
“Merkez Bankası bunu faiz artırımına gitmemesinin ne kadar haklı olduğu formunda yorumlayacaktır. Erken faiz indirimi davetleri da artacaktır.
“Enflasyonun uzun devirde yüksek kalacağını ve Merkez Bankası’nın yıl sonu 12,2 beklentisinin iyimser olduğunu düşünüyorum.”
Capital Economics Gelişmekte Olan Pazarlar Kıdemli Ekonomisti Jason Tuvey ise Haziran ayındaki toplantıda Merkez Bankası’nın faiz indireceğini düşünmediklerini ama Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın davetini da dikkate alınca Ağustos’ta bir faiz indirimi gelebileceğini belirtti.
‘Acı maliyeti giderek artıyor’
İTÜ İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Öner Günçavdı da son aylardaki pandemi kapanmaları nedeniyle talebin düştüğünü ve üreticilerin maliyet artışlarını tüketiciye yansıtamamasında bunun da tesirinin olduğunu söyledi.
Firmaların kur baskısı nedeniyle maruz kaldıkları bu duruma daha ne kadar dayanabileceklerini sorgulayan Günçavdı, “Aslında ihracatta uçtu diyoruz lakin bal yapmayan arı. Hepsi kurdan dolayı. Kuru bir çek aşağıya bak bakalım o talep kalır mı?” dedi ve ekledi:
“Nasıl çıkacağız buradan? Yanıtlar muhtelif… Lakin uzlaşılan nokta bu çıkışın hiç de acı çekmeden olmayacağı. Korkarım bu acı maliyeti giderek daha da artıyor.”
FÖŞ yazdı: Büyüyen iktisat mi, TUIK’in burnu mu?
Güldem Atabay: Bu enflasyonla faiz iner mi?
Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Matematik bile ağladı’
Para Tahlil
