Yaklaşık 10 yıllık bir ortanın akabinde yine yakınlaşan Türkiye ve Mısır, ticari iş birliklerini hızla artırıyor. Geçen hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Ligi Fevkalâde Ortak Tepesi sırasında Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el Sisi ile görüştü. İki kurşunun merceklerine yansıyan, Türkiye ile Mısır ortasında yeni açılan beyaz kısım da özetleniyor.
İlişkilerin gelişmeleri sonrasında bilhassa Türkiye’de yüzde 60’ı aşan enflasyondan bunalan Türk şirketleri, Türkiye’de üretim yapmak yerine Mısır’ı tercih ediyor. Pek çok daldan Türk markaları, üretim üslerini Mısır’a taşırken Türk yatırımlarının büyüklüğü 2,5 milyar doları aştı.
Erdoğan “Asla görüşmem” dedi
Türk şirketlerinin Mısır’a doğrudan yatırım yapmaları, iki ülke ortasında Hür Ticaret Antlaşması’nın (STA) 2007 yılında imzalanmasıyla başladı. Türk pazarı Mısır’daki pazardaki sanayi bölgelerinde üretime yönelik ABD, İsrail ve Mısır ortasında “gümrüksüz ticaret” mutabakatından yararlanmaya başladı. Bilhassa dokuma ve konfeksiyonun pek çok büyük şirketi Mısır’da fabrika kurdu. 2010 – 2011 yıllarında Mısır’da yaşanan siyasi çalkantılara rağmen Türk yatırımları artarak devam etti.
Aradan geçen yaklaşık 10 yıllık ekonomik dengeler ise hız kaybetse de devam etti. Türkiye ile Mısır ortasındaki dış ticaret 2013 sonunda 5 milyara ulaşırken bu sayı 2022 sonunda 7 milyara ulaştı.
“Enflasyon, şirketler Mısır’a yönlendiriyor”
Dış Ekonomik Alakalar Konseyi (DEİK) yönetimindeki Türkiye-Mısır İş Kurulu Lideri Mustafa Denizer, DW Türkçe’ye devam ederken, Nisan 2023’te Mısır’ın Türk performansına yönelik vize uygulamasını kaldırdığını hatırlatıyor.
Bu gelişme ile birlikte Mısır’ın yine Türk iş dünyasının gidişatını değiştirmesini sağlayan Denizer, “Türkiye’de üretim masrafların enflasyon nedeni ile çok büyüme olması dosyaları Mısır’da üretime yönlendiriyor. Dış ticarette ülkeler ile memleketler arası piyasalarda fiyat fiyatları için pek çok kesimden Türk şirketleri, Mısır’da üretim yapmayı tercih ediyor” diye konuşuyor.
Denizer’in bilgi birikimine sahip, Mısır’daki Türk yatırımları toplam 2,5 milyar parçacıklık büyüklüğe ulaşmış durumda. 2023 yılı özeti yaklaşık 35 Türk sanayi şirketi, Mısır’da yıllık 1,5 milyar ciro yaşlı. Yıl sonuna kadar Mısır’daki doğrudan Türk yatırımlarının 500 milyon doların daha fazla artması bekleniyor.
Sanat arda fabrika yatırımları yapılıyor
Mısır’ın dış ticarette büyük avantajlara sahip olduğunu vurgulayan Denizer, “Mısır’ın ABD, AB, Güney Amerika ve Afrika ülkeleri ile gümrüksüz ticaret mutabakatları var. Türk şirketleri için Mısır’da üretim yaparak tüm bu pazarlara Türkiye’ye bağlı olarak çok daha az değişimlerle üretim yaparak ulaşmak mümkün” diyor.
Türkiye’de yaklaşık 500 dolar olan personellik maliyeti, Mısır’da yaklaşık 150 dolar civarındadır. Ayrıyeten elektrik ve doğalgaz maliyetleri Türkiye’ye göre çok düşük. Bu avantajlar, Mısır’a olan ilgiyi giderek artırıyor. Şu anda Arçelik’ten Şişecam’a, Temsa’dan Yıldız Holding’e kadar pek çok daldan dev Türk firmaları, Mısır’da üretim yapıyor.
Örneğin Mısır’ı üretim ve ihracat rejimi seçen Temsa, 1000 adet kapasiteli otobüs ve midibüs üretip ihraç ediyor. Yıldız Holding’in MENA Bölgesi’nin en büyük ikinci bisküvi pazarı olan Mısır’da Pladis markasıyla biskivü fabrikası bulunuyor. İskenderiye, Kahire ve İsmailiye olmak üzere Mısır’daki üç kentte fabrikasında bulunan Yeşim Dokumacılık, dünyanın önde gelen spor kıyafeti markalarına yönelik üretim yapıyor.
Türkiye’nin en büyük holdingi olan Koç Holding’e bağlı Arçelik, Mısır’da 100 milyonluk yatırımla kurduğu yeni fabrikasını yıl sonuna kadar hakikaten devreye almaya hazırlanıyor. İskefe Holding, LCWaikiki, Eroğlu Kümesi, Yeşim Dokumacılık, Şahinler Holding ve Hayat Holding olmak üzere Türk şirketleri de yakın zamanda Mısır’da yeni yatırımlara hazırlanıyor.
Türk şirketleri Mısır’da doğrudan 70 bin şahsa istihdam sağlarken dallar içerisinde dokumacılık ve konfeksiyon bölümü büyük yer kaplıyor. Şu anda Mısır’ın toplam dokuma ve konfeksiyon ihracatının üçüncü Türk firmaları yapıyor.
“Türk şirketleri kapıda karşılanıyor”
İki ülke ortasındaki tekrar kurulum sonrasında, Mısır ülkelerindeki Türk araştırmacılara çok sıcak yaklaşıldığını vurgulayan Mustafa Denizer, “Gerek ile ilgili bakanlıklar gerek yatırımla ilgili sistemler, Türk üyelerinin kapıda kalıyorlar; Ellerinden gelene kadar takviye ediciler ve bilgilendirme halinde konuşuyorlar.
Mısır’da Türk paralarında yaşadığı tek sorun döviz azlığı nedeni ile ödemelerin gecikmesi olduğunu da kelamlarına ekleyen Denizer, şunları belirtiyor:
“Mısır içlerinde doğrudan mal şeytan Türk şirketleri paralarını tahsil etmekte zorlanıyor. Bu filmde Mısırlılardan Türk açısından olumlu satışlar talep ediyoruz. Döviz arzını aşabilmek için aramızdaki ticaretin mahalli para ünitelerinin yapılması gündemde. Bu hususta iki ülkenin merkez bankaları görüşmeler yapıyor.”
“Mısırlı katkı iş birliğini artıracağız”
Ekim ayında iki ülke ortasında ticari ilişkiler için Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Mısır’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Bu ziyarette Bakan Bolat’a eşlik eden Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) İdare Şurası Lideri İbrahim Burkay, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamalarda “Mısır ile ticareti 5 yıl içinde 15 milyar kişiyi hedefliyoruz” diyor.
Yeni devirde Türkiye’nin otomotiv ve dokumacılık merkezi olan Bursa ile Mısır’ın ortasındaki ticari münasebetlerin açılmasına odaklandıklarını kaydeden Burkay şöyle konuşuyor:
“Mısırlı firmalarla üçüncü genişlikte işbirliği fırsatlarına sahip bakış açıları. Mısır’da konut dokumacılığı bölümüne yönelik bir fuar düzenlemek için sürdürüldü. Yurt dışı fuar düzenleme yetkisine sahip olan KFA Fuarcılık şirketimizin 10 yıllık fuarcılık belgesini ve deneyimini Mısır’a taşıyacağız. Mısır’da birinci olacak bu fuar ile eş zamanlı bir kumaş fuarı da düzenleniyor. Mısır’la iş birliğimizi her alanda geliştirmek için sürdürmeyi sürdüreceğiz.”
DW Türkçe / Aram Ekin Duran
