Şubat 2020 periyodundan günümüze, Covid-19 salgını tüketici ve yatırımcı davranışlarında esaslı değişim yarattı.
Avrupa Birliği İstatistik Ofisi, Covid-19 salgını devrinde tüketici harcama alışkanlıklarının değişmesi gerçeğiyle, enflasyon sepetinde bulunan eser ağırlıklılarının revize edilmesini tüm ofis üye ülkelere önerdi.
Bu teklif kapsamında, Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAGrup), kendi pandemi sepet yüklerini tüketim eğilimine nazaran belirledi ve ilgili günlük ve aylık enflasyon oranlarını da bu tartıları kullanarak hesapladı. ENAGrup bu enflasyon oranları birkaç aydan beri de kamuoyu ile paylaşıyor.
ENAGrup, üretici kümesi enflasyon sepetinde de bir değişimin gerekli olduğuna inanıyor. Tüketici alışkanlıklarındaki değişimi yansıttığına inandığımız pandemi sepeti enflasyon oranları ve özeti aşağıda verildi.
Ocak 2021 Periyodunda ENAGrup Pandemi Tüketici Fiyat Endeksi aylık bazda %3.15 arttı
Aralık 2020 periyodunda %3.21 oranında artan fiyatlar genel düzeyi, Ocak 2021 ayında da, misal halde %3.15 oranında yükseldi.
Covid-19 salgınının yeni dalgaları mümkünlüğü, fiyat artışlarının devam edeceğini gösterdi.
Enflasyon oranlarına tesir eden faktörlerin başında doğal olarak yüksek döviz kuru düzeyi ve geçişkenliği tesiri geliyor. Öte yandan, döviz kuru yükselirken süratle artan fiyatların döviz kuru düşerken esnek olmadığını görünüyor.
Roket ve tüy teorisi olarak isimlendirilen bu tersliği tahlile kavuşturacak siyasetleri hayata geçirmek, enflasyonu denetim altına almada değerli bir adım olacak.
Pandemi sepet tartısına dayalı enflasyon bilgilerine nazaran (Grafik 1):
1. En fazla artış Lokanta ve Oteller kümesinde yaşanmıştır (%6.78)
2. Besin ve Alkolsüz içecekler ile Konut kümelerinde sırasıyla %5.81 ve %3.52’lık enflasyon oranı gözlemliyoruz.
3. Bilgisayar ve tablet üzere eserlerin kapsamında olduğu Cümbüş ve Kültür eser kümesinde enflasyonist baskının biraz azaldığını belirtmek gerekir. Bu kümenin enflasyon oranı %0.37 olarak gerçekleşmiştir.
4. TÜİK tamamlayıcı eserler olarak elde ettiğimiz, içinde eğitim, sıhhat ile alkollü içeceklerin yoğunlukla bulunduğu sepetin enflasyonu ise %0.93 olarak gerçekleşmiştir.
ENAGrup Pandemi Tüketici Fiyat Endeksi (EP-TÜFE) detaylı harcama küme enflasyon oranları
ENAGrup’un farklı tüketici kümelerinin gelir düzeyinin, coğrafik pozisyon, harcama alışkanlığı ve gibisi davranışları daha iyi yansıtabilmek için daha detaylı eser kategorisinde hesapladığı fiyat endekslerindeki değişim aşağıdaki grafikte verildi.
Buna nazaran, Şehirlerarası Uçak ve Otobüs eser kümesinin fiyatlarında aylık %14.58 artış ile başı çekti, bunu %13.12 ile Mobilya takip etti. Üçüncü sırayı ise %11.56 artış ile Yağ kümesi aldı.
Alt-Grup enflasyon oranları bir bakıma farklı gelir kümelerinin enflasyonunu yansıtması bakımından kıymetli bir gösterge oldu.
Not: Alt harcama küme çeşitlerinin artırılması, tüketici gelir kümeleri yanında coğrafik temelde fiyat değişim tesirlerinin de tahlil edilmesi bakımından kıymetli.
Para Tahlil
