Perry G Mehrling tarafından verilen Economics of Money and Banking dersinin kısa özetlerini bu seride sunmaya çalışacağım.
Her vakit ve her yerde, mali sistem hiyerarşiktir!
Lütfen dersleri takip edin. Eksik noktaları @veridelisi üzerinden etiketleyerek bildirin.
İki kaynağımız var.
1-http://sites.bu.edu/perry/mb-lectures/section-1/
2- https://www.coursera.org/learn/money-banking/home/welcome
{ DERS 1 { The Four Prices of Money { The Big Picture } } }
Sizlere tanınan ve şimdiki para ve banka kitaplarını tavsiye etmiyorum. Bunun nedeni , bu kitapların 1950’li yıllardan bugüne değişmeden tıpkı kalıplarla yazılmasıdır. [ 02:45 -03:08]
Bilhassa piyasada çalışanlar, herşeyin uzmanı olduğunu söyleyenler, sistemin nasıl çalıştığını bilmiyorlar. [ 03:51 -03:57]
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
{ DERS 1 { The Four Prices of Money { What is a Bank, a Shadow Bank, a Central Bank? } } }
Borçlarını ödeyebilme gücü (Solvency), bilançonuzda varlıklarınızın yükümlülüklerinizden daha fazla olmasıdır.[ 02:34 -02:54]
Hoca burada, bankaların yeteri kadar banka rezervine sahip olmasını “Likit olma” olarak isimlendiriyor. Elinde banka rezervi olmasa da, öteki bankalardan borçlanarak, Fed’den borç alarak yahut elindeki tahvilleri satarak banka rezervi elde edebileceklerini söylüyor.[ 03:17 -03:32]
Solvency ile liquidity ortasında güçlü bir münasebet vardır. Birçok iktisatçı solvency’i ön planda meblağ. Biz ise, liquidity’in ön planda olduğunu düşünüyoruz ki gerçek hayatta da bu formda işler yürüyor . Gerçek hayatta, bankalar hergün likitide problemiyle uğraşırlar. [ 04:06 -04:20]
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
{ DERS 1 { The Four Prices of Money {Hierarchy of Financial Instruments } } }
Her vakit ve her yerde, mali sistem hiyerarşiktir. Bu hiyerarşinin doruğunda para(money) ve altında kredi(credit) vardır.
Para, krediden daha güçlüdür. Kredi, bir ödeme için kelam vermekten ibarettir. [ 03:48 -04:27 ]
Altın para sisteminde, bu hiyerarşinin nasıl olduğunu anlatıyor.
Bu sistemin en doruğunda altın vardır.
Bir altında merkez bankasının yarattığı para gelir. Bu para aslında, teorik olarak altın’ı ödeme kelamı karşılığında yaratılmıştır. Bankaya, bu parayı getirirseniz size altın verilecektir. Bir alt katmanda, bankaların yarattığı mevduatlar vardır. Bu mevduatlar, parayı ödeme kelamı karşılığında yaratılmıştır. Bankaya gidip, mevduatımı, nakite çevirmek istiyorum dediğinizde banka size nakit verecektir (vermelidir). En alt katmanda ise, senetler yer almaktadır. Senetler de; mevduatı ödeme kelamıdır. Elinizdeki seneti götürdüğünüzde, banka sizin hesabınıza mevduat yatıracaktır.
Artık bu 4 katmanlı yapıda; hagi elementler para hangi elementler kredidir ? Bu duruma nazaran değişmektedir.[ 05:22 -08:18 ]
Bu dersin Lec-02-The-Natural-Hierarchy-of-Money üzerinde bu yazılanları tekrar gözden geçirin.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
{ DERS 1 { The Four Prices of Money {Hierarchy of Financial Institutions} } }
Hoca, tüm finansal kurumların hiyerarşisini anlatmak için bilançolarını çiziyor. [ 00:36 -02:45 ]
Outside money, hiç bir finansal kurumun yükümlülüğü olmayan varlıktır. Altın , outside money dir. Bunun haricindeki tüm varlıklar, inside money dir. Bunun haricinde kalan herşey inside money dir ve kredidir. Kısaca, birşeyi ödeme kelamıdır. [ 03:14 -03:24 ]
Hoca, parayı outside money olarak görenleri eleştiriyor. Yerelde baktığınızda bu para merkez bankasının yükümlüğüdür. Lakin küresel perspektif içerisinde bu parayla yabancı paraları takas ediyorsunuz. Kısaca, bu para, öteki yabancı paraları ödeme kelamını içerir diyor hoca. Bu da kredidir diyor.[ 04:53 -06:08 ]
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
{ DERS 1 { The Four Prices of Money {Dynamics of the Hierarchy} } }
Nakdî sistemin hiyerarşisini bir piramide benzetiyor hoca. En altta krediler, en zirvede ise para bulunuyor. Paraya ulaşana kadar, tüm katmanlar kredi olarak tanımlanıyor. Kısaca, bir üst katman cinsinden ödeme kelamı. [ 01:24 -01:35 ]
Bu üçgende üstten aşağı inen çizginin uzunluğu hiyerarşinin kalitesini (güveninirliğini), üçgenin tabanının uzunluğu ise hiyerarşinin ölçüsü gösteriyor. Buna da, hiyerarşinin dinamiği deniyor.[ 01:42 -02:06 ]
Şayet, hiyeraşinin tabanını(miktarını) genişletirseniz, iktisatta daha fazla kredi yaratılır. Bu periyot ekseriyetle boom periyotları olarak isimlendirilir. Bu tabanın daraldığı anlarda ise finansal krizler(krediler azalır) ortaya çıkar. [ 03:07 -04:31]
Boom devirlerinde, kredi o kadar genişler ki, para üzere bedel görmeye başlar, kısaca hiyerarşinin kalitesi düşer.
Kriz periyotlarında ise herkes en üst katmana dönmeye çalışır (kredi, para olarak görülmez) ve hiyerarşinin kalitesi tekrar artar [ 04:33 -05:17]
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
{ DERS 1 { The Four Prices of Money {Discipline and Elasticity, Currency Principle and Banking Principle} } }
Scarcity (Disiplin) ve elasticity (Esneklik) kavramlarını anlatıyor. Esneklik dediği şey, boom devirlerinde tüm kredi varlıklarının para üzere görünmesi, disiplin ise , bilhassa kriz periyotlarında para’nın krediden net bir formda ayrışmasıdır. Bu manada, disiplin; piramidin zirvesinde sağlanırken, esneklik piramidin alt katmanlarında gerçekleştirilir.[ 00:04 -04:02]
Currency principle, disiplini savunurken, banking school, esnekliği savunmaktadır. Bu karşılaştırmaları, monetarizm, keynes, chartalism, metalizm vb uzatıyor.. Bu benim yorumum, hoca her görüşün , o andaki ekonomik duruma nazaran hakikat olabileceği savunuyor.[ 05:03 -08:49]
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
{ DERS 1 { The Four Prices of Money {Hierarchy of Market Makers} } }
Hoca, piyasa yapıcıların hiyerarşisini ve fiyatların hiyerarşisini anlatıyor. [ 00:04 -04:18]
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
{ DERS 1 { The Four Prices of Money {Managing the Hierarchy} } }
Uzun vadeli faizleri piyasaların, kısa vadeli faizleri ise merkez bankasının belirlediğini söylüyor. [ 09:01 -09:42]
Para siyaseti yapay bir para hiyerarşisi oluşturmaktır. Günümüzde, Fed, hiyerarşinin en zirvesinde bulunan repo faiz oranı yoluyla, mali sistemin hiyerarşisine istikamet vermeye çalışmaktadır. Mesela, daha fazla disiplin uyguladığında, negative eğimli vade yapısı oluşacaktır.[ 11:13 -09:42]
Ama merkez bankalarının yeni rolü, tahvil satın almaktır.1913 yılından bu yana hiç MBS almadığını belirtiyor. [ 15:18 -09:42]
14.06.2021 Ankara
Dr. Engin YILMAZ
Para Tahlil