COVID-19 global salgını, yüksek ve düşük gelirli ülkeler ortasındaki toplumsal muhafaza farklarını ortaya çıkardı ve daha da ağırlaştırdı.
Milletlerarası Çalışma Örgütü’nün (ILO) son raporuna nazaran, COVID-19 krizi sırasında toplumsal müdafaa dünya genelinde gibisi görülmemiş biçimde yayılmasına karşın, 4 milyarı aşkın insanın hiçbir müdafaası yok.
Rapora nazaran, global salgınla çaba istikrarsız ve yetersiz seyretti, yüksek ve düşük gelirli ülkeler ortasındaki açık daha da derinleşti, tüm insanların hak ettiği, çok muhtaçlık duyulan toplumsal muhafaza sağlanamadı.
Toplumsal muhafaza, başta yaşlılık olmak üzere sıhhat hizmetleri ve gelir teminatına erişim, işsizlik, hastalık, maluliyet, işyerinde yaralanma, çocuklu aileler için doğum yahut haneye temel geliri sağlayan kişinin kaybedilmesi hallerini kapsıyor.
ILO Genel Yöneticisi Guy Ryder “Ülkeler yol ayrımında” dedi ve kelamlarına şunları ekledi: “Bu, yeni jenerasyon hak temelli toplumsal müdafaa sistemleri oluşturmak için, global salgınla çabayı hakikat yönlendirecek kıymetli bir adımdır. Bu tedbirler, gelecek krizlerin insanlara olan tesirini azaltabilir, çalışanlara ve işletmelere ileride çeşitli geçişleri inanç ve umutla başarmaları için teminat sağlayabilir. Tesirli ve kapsamlı toplumsal muhafazanın yalnız toplumsal adalet ve beşere yakışır işlerin değil, tıpkı vakitte sürdürülebilir ve güçlü bir gelecek oluşturmanın da temeli olduğunu bilmeliyiz.”
Dünya Toplumsal Muhafaza Raporu 2020-22: Toplumsal Muhafaza Yol Ayrımında – Daha İyi Geleceği Ararken , toplumsal müdafaa tabanları dahil olmak üzere dünyadaki toplumsal muhafaza sistemlerinde en son gelişmelerin genel özetini veriyor ve COVID-19 global salgınının tesirlerini de kapsıyor. Rapor ayrıyeten, muhafaza açıklarını tespit ediyor, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi maksatlarına ait olanlar da dahil olmak üzere, temel siyaset teklifleri ortaya koyuyor.
Şu anda 4,1 milyar insan (dünya nüfusunun %53’ü) ulusal toplumsal müdafaa sistemlerinden hiçbir gelir garantisi elde edemiyor, dünya nüfusunun yalnız %47’si faal olarak en az bir toplumsal muhafaza yardımından yararlanıyor. Toplumsal müdafaada değerli bölgesel eşitsizlikler var. Dünyada en geniş toplumsal güvenlik kapsamına sahip bölge olan Avrupa ve Orta Asya’da insanların %84’ü en az bir yardım kapsamında bulunuyor. İkinci sırada, %64,3 oranıyla Amerika Kıtaları geliyor ve global ortalamanın üzerinde yer alıyor. Asya-Pasifik (%44), Arap Ülkeleri (%40) ve Afrika’da (%17,4) bariz kapsam açıkları var.
Dünyada çocukların büyük çoğunluğu, faal toplumsal muhafazadan mahrum durumda; yalnız dört çocuktan biri (%26,4) toplumsal müdafaa yardımı alıyor. Yeni doğum yapan bayanların yalnız %45’i nakdi annelik ödeneği alıyor. Ağır engelli üç bireyden yalnız biri (%33,5) engellilik ödeneği alıyor. İşsizlik ödeneklerinin kapsamı daha da düşük; bir işte çalışmayan çalışanların yalnız %18,6’sı aktif toplumsal müdafaa kapsamında bulunuyor. Ayrıyeten emeklilik çağının üzerindeki bireylerin %77,5’i bir cins emekli aylığı alıyorken, dünyanın bölgeleri ortasında, kırsal ve kentsel bölgeler ortasında, bayan ve erkekler ortasında hala büyük eşitsizlikler var. Toplumsal muhafazaya ait kamu harcamaları kıymetli ölçüde değişkenlik gösteriyor. Ortalama olarak, ülkeler gayrisafi yurtiçi hasılalarının (GYSH) %12,8’ini toplumsal müdafaaya (sağlık hariç) harcıyorlar. Öte yandan, yüksek gelirli ülkeler GSYH’lerinin %16,4’sını düşük gelirli ülkeler ise yalnız %1,1’ni toplumsal müdafaaya harcıyor.
Rapora nazaran, finansman açığı (herkese en azından asgarî toplumsal muhafazayı sağlamak için gereken ek harcama) COVID-19 krizi başladığından beri yaklaşık %30 arttı.
En azından temel toplumsal müdafaa kapsamını teminat altına almak için, düşük gelirli ülkelerin her yıl ek olarak 77,9 milyar ABD Doları, düşük-orta gelirli ülkelerin her yıl ek olarak 362,9 milyar ABD Doları ve üst-orta gelirli ülkelerin her yıl 750,8 milyar ABD Doları daha yatırım yapması gerekecek. Bu da sırasıyla GSYH’lerinin %15,9, %5,1 ve %3,1’ine denk geliyor.
ILO Toplumsal Müdafaa Departmanı Yöneticisi Shahra Razavi “Krizle uğraş tedbirlerine yapılan büyük kamu harcamaları sonrasında ülkelerin mali konsolidasyona geçmesi için büyük bir baskı var ,ancak toplumsal muhafazada kesintiye gidilmesi ağır ziyan verir; tam da bu noktada ve bugün yatırım yapılması gerekiyor” dedi. “Sosyal müdafaa, tüm kalkınma seviyelerindeki ülkeler için geniş kapsamlı toplumsal ve ekonomik yararlar oluşturabilen kıymetli bir araçtır. Daha iyi sıhhat ve eğitim, daha çok eşitlik, daha sürdürülebilir ekonomik sistemler, daha iyi yönetilen göç ve temel hakların gözetilmesini destekleyebilir. Bu olumlu sonuçları yaratabilecek sistemleri kurmak için, çeşitli mali kaynakların bileşkesine ve bilhassa daha fakir ülkelere yönelik dayanak içeren daha geniş milletlerarası dayanışmaya muhtaçlık var. Elbette bu muvaffakiyetin getirileri ulusal sonların ötesine geçecek, herkese fayda sağlayacak” dedi.
Üniversal toplumsal müdafaayı destekleyecek özel tedbirler COVID-19 global salgınından insan merkezli toparlanmaya yönelik Global Aksiyon Çağrısı’nda ele alındı. Toparlanması için kapsamlı bir gündemin ana çizgilerini çizen Aksiyon Daveti, hükümetleri, emekçi ve patron örgütlerini temsil eden ILO Üye Devletleri tarafından Haziran 2021’de oybirliğiyle onaylandı.
Danske Bank: Delta varyantı global toparlanmayı baskılıyor
Global İktisadın Grafiğini Çizmek: Kıtlıklar, Virüsün Engellediği Büyüme
Prof Sadi Uzunoğlu: Askeri Harcamalar Kimi Ülkelerin Bütçelerini Tehdit Ediyor
Para Tahlil
