Tüketici İtimat Endeksi (TGE) bir evvelki aya nazaran yüzde 2.5 oranında artarak 86.7 pahasını aldı. TGE hesaplamasında kullanılan dört alt endeksten gelecek 12 ayda sağlam tüketim malı satın alma fikrine ait endeks yüzde 2.0, hanenin mevcut maddi durumuna ait endeks yüzde 1.4, gelecek 12 aylık devirdeki maddi durum beklentisi yüzde 4.0 ve gelecek 12 aylık periyotta genel ekonomik durum beklentisi yüzde 2.5 oranında artış kaydetti.
Kısıtlamaların kalkmasına bağlı olarak işsiz sayısı beklentisi azalışını sürdürdü, lakin araba ve konut satın alma ihtimali ise gerilemeye devam etti.
Anket iştirakçilerinin gelecek 12 aylık devirde tüketici fiyatlarının düşeceği beklentisi içerisinde olduğu, bunun iyimserliği ile tüketimin finansmanı hedefiyle borç kullanma ihtimali endeksinin arttığı izleniyor.
Emsal halde Bloomberg HT Tüketici İtimat Ön Endeksi de Mart’ta bir evvelki ayın son endeksine nazaran yüzde 0.5 oranında artarak 69.4 kıymetini alırken, pandemiye bağlı kısıtlamaların azalması inancı olumlu, olay sayılarındaki artışın ise olumsuz etkilediği görülüyor.
Beklenti Ön Endeksi bir evvelki aya nazaran yüzde 2.4 oranında azalarak 81.1 kıymetini alırken, içinde bulunulan devrin güçlü tüketim malları ile araba ve konut alımı için uygunluğunu ölçmeye çalışan Tüketim Eğilimi Ön Endeksi yüzde 12.3 oranında artarak 42.4 kıymetine yükseldi.
Tüketimin seyrine ait olarak banka ve kredi kartı harcama fiyatlarını incelediğimizde ise 12 Mart haftası itibariyle 4 haftalık ortalama toplam harcama meblağının Şubat sonuna nazaran yükseldiğini görmekteyiz.
Tüketici itimadı hane halkının beklentilerinin ne halde oluştuğunu göstermesi açısından değerlidir. Bu beklentilerde ise döviz kuru ve faiz oranları belirleyici olmaktadır. Döviz kuru ve faiz oranlarının artması tüketici itimadında düşüşe neden olurken, aksisi de endeksi yükseltmektedir. Anketin alan uygulama devri her ayın birinci iki haftası olduğundan Para Siyaseti Heyetinin siyaset faizini 200 baz puan artırması endekse şimdi yansımamış bulunmaktadır. Bu nedenle kurdaki gerilemenin ve kısıtlamaların kalkmasının Mart ayında tüketici inancındaki toparlanmada belirleyici olduğunu düşünmekteyiz.
Önümüzdeki aydan itibaren gerek siyaset faizinin artması, gerek Merkez Bankası liderinin değişmesi sonrası kurlarda yaşanan yükseliş ve Türkiye iktisadının içine girmiş olduğu türbülans tüketici inancını süratle bozacaktır.
Not:
Endeks 0 ile 200 aralığında bedel almaktadır. Endeksin 100’den büyük olması tüketici itimadında iyimser duruma, 100’den küçük olması tüketici itimadında karamsar duruma işaret eder. Tüketici İnanç Endeksi, geçen 12 aylık periyoda nazaran mevcut periyotta hanenin maddi durumu; gelecek 12 aylık periyotta hanenin maddi durum beklentisi; gelecek 12 aylık periyotta genel ekonomik durum beklentisi ve geçen 12 aylık periyoda nazaran gelecek 12 aylık periyotta sağlam tüketim mallarına harcama yapma niyeti alt endekslerinden hesaplanmaktadır.
Dr Ali Orhan Yalçınkaya
Yalnızca İstanbul’da 300 kırtasiye kapandı
Tüketici itimadı Mart’ta 2,5 yılın zirvesinde- olabilir mi?
Gerçek İktisat: (Ağbal’ın gidişi) Bunu neden yaşadık? Ekonomiyi ne bekliyor? | Semih Sakallı ve Güldem Atabay
Para Tahlil