Nisan-Mayıs-Haziran periyodunu kapsayan Mayıs ayı istihdam bilgilerine nazaran işsizlik bir evvelki ay nazaran 10 baz puan artarak yüzde 12.9’a yükseldi. Dar tarifli işsiz sayısı bir evvelki aya nazaran 51 bin kişi artarak 3 milyon 826 bin kişi oldu.
Mevsimsel tesirlerden arındırılmış datalara nazaran ise işsizlik bir evvelki aya nazaran 20 baz puan artarak yüzde 14.0’e yükselirken işsiz sayısı bir evvelki aya nazaran 75 bin kişi artarak 4 milyon 166 bin kişi oldu.
Çalışma çağındaki nüfus bir evvelki aya nazaran 99 bin kişi artarak 62 milyon 361 bin şahsa yükselirken uzun müddet sonra birinci defa istihdama dahil olan işgücünün de aylık bazda 296 bin kişi arttığını görmekteyiz.
Mayıs devrinde istihdam oranı yüzde 41.4 olurken bu birebir vakitte 2012 Şubat’ından bu yana gördüğümüz en düşük düzey. Yani çalışma çağında olan 62 milyon 422 bin kişinin sadece yüzde 41.4’ü çalışıyor. OECD ortalamasının yüzde 68.6 olduğu dikkate alındığında Türkiye, Güney Afrika ile birlikte en makus iki ülkeden biri pozisyonunda.
İş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ile mevsimlik çalışan 4 milyon 824 bin kişi mevcut 3 milyon 826 bin işsize eklendiğinde geniş tarifli işsiz sayısına ulaşılmaktadır. Geniş tarifli işsiz sayısına vakte bağlı eksik ve yetersiz istihdamdaki 1 milyon 920 bin kişi de eklendiğinde en geniş tarifli işsiz sayısı 10 milyon 570 bin bireye, işsizlik oranı da yüzde 30.6’ya yükselmektedir.
Yıllık bazda tarım dışı bölümler Mayıs ayında 2 milyon 76 bin kişilik istihdam azalışı yaşarken bunun 1 milyon 599 bini hizmet bölümünden, 274 bini sanayi kesiminden, 202 bini ise inşaat kesiminden oldu. Aylık olarak baktığımızda ise bir evvelki ay 934 bin kişilik istihdam azalışının yaşandığı tarım dışı dallarda Mayıs’ta 140 bin kişilik bir azalış olduğunu görmekteyiz. İnşaat bölümündeki 107 bin kişilik istihdam artışına karşılık hizmet kesiminde 174 bin, sanayi bölümünde ise 72 bin kişilik azalış kelam konusu.
Öteki taraftan Nisan ayında istihdamın en çok arttığı dal 380 bin kişi ile tarım oldu. Bu birebir vakitte 2005 yılından bu yana seride görülen en yüksek 4. artış seviyesine de karşılık gelmekte. Nisan 2008’de tarım istihdamı 511 bin bireyle rekor artarken, yakın vakitte Mart 2015’te 410 bin kişilik bir artış görmüştük.
2011-2015 periyodunda özel kesimin yarattığı istihdam ile kamunun yaratmış olduğu istihdam tıpkı halde hareket ederken 2017 yılı 3. çeyreğinden itibaren istihdamdaki artış kamu kaynaklı olmuştu. 2019 yılının birinci çeyreğinde, tarım dışı bölümlerde kaydedilen 544 bin kişilik istihdam kaybının 803 bininin kamu tarafından telafi edildiğini görmüştük. 2020 yılı ikinci periyot (çeyrek) itibariyle kamu istihdamı geçtiğimiz yılın birebir periyoduna nazaran 197 bin kişi artarak 4 milyon 767 bin kişi oldu.
Özel -tarım dışı- bölümdeki 1 milyon 742 bin kişilik istihdam azalışına karşılık kamu istihdamından gelen dayanağın evvelki devirlere nazaran daha sonlu kaldığı görülüyor.
Mayıs devrinde rastgele bir toplumsal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların sayısı 323 bin kişi artarak 7 milyon 670 bin şahsa yükselirken, bu sayının toplam çalışanlar içindeki hissesini gösteren kayıt dışı çalışanların oranı da bir evvelki aya nazaran 98 baz puan artarak yüzde 29,7 oldu.
Mayıs’ta genç nüfustaki işsizlik yüzde 24.9, mevsim tesirinden arındırılmış seride ise yüzde 26.9 olarak gerçekleşti. Bir diğer tabirle her dört gençten biri işsiz.
OECD ortalamalarına nazaran genç işsizlik oranının bayanlarda yüzde 17.6 erkeklerde yüzde 16.0 olduğu dikkate alındığında Türkiye’deki durumun vahameti daha net anlaşılacaktır.
Öncü göstergeler yılın ikinci yarısıyla bir arada bir toparlanmanın başladığına işaret ediyor olsa da sayılar işgücü piyasasının buna eşlik edemediğini söylüyor.
Dr Ali Orhan Yalçınkaya
Haftanın makro-ekonomi data gündemi: Nakit istikrarı, işgücü, dış ticaret endeksleri, cari süreçler açığı, sanayi üretimi, ciro endeksleri, perakende ticaret ve beklenti anketi
Hazine nakit istikrarı Temmuz’da 30,79 milyar TL açık verdi
Prof. Kozanoğlu: “Sorunlar Halının Altına Süpürülüyor”
FÖŞ yazdı: Paşa, paşa faiz artıracaksınız, Paşam!
Para Tahlil