İhracat, sanayi üretimini ve istihdamı desteklemeye devam etti
9-13 Kasım haftasında açıklanan üretim, dış ticaret ve tüketime ait takvim ve mevsimsellikten arındırılmış TÜİK datalarına nazaran;
. Sanayi üretimi Eylül ayında evvelki aya nazaran %1,7 arttı,
. İhracat ölçü endeksi Eylül ayında evvelki aya nazaran %11,2 arttı,
. İthalat ölçü endeksi Eylül ayında evvelki aya nazaran %2,0 arttı,
. Sanayi kesimi istihdamı Ağustos devrinde (Tem-Ağu-Eyl) evvelki periyoda nazaran %2,0 arttı,
. Perakende satış hacmi Eylül ayında evvelki aya nazaran %2,8 arttı.
İhracat, sanayi üretimini desteklemeye devam ediyor…
Bir evvelki aya nazaran değişimleri gösteren aşağıdaki grafikte, Mayıs 2020’den itibaren ihracatın (kırmızı çubuk) ve hammadde ithalatının (mavi çubuk) sanayi üretimini (gri çubuk) desteklediğini görebilirsiniz. Gri renkli 0 noktasını gösteren uzun yatay çizginin üzerindeki kıymetler evvelki aya nazaran artış olduğunu, çizginin altındaki bedeller ise evvelki aya nazaran azalma olduğunu göstermektedir.
Ağustos ayında ihracatta kaydedilen düşüşe karşın hammadde ithalatı ve sanayi üretimindeki artışın imalat dalında mal stoklarını (turuncu çubuk) beslediğini anlıyorum. Eylül ayında ise ithalattaki hudutlu artışa karşın ihracatı mal stoklarının beslediğini varsayım ediyorum. Pandemide ikinci dalganın tedarik zincirinde muhtemel kırılmaları beraberinde getirebileceği kaygılar sebebiyle, IHS Markit global imalat sanayi PMI endeksleri ülke raporlarında önlem hedefli satın alımların hızlandığı sinyalini almıştık.
Sanayi üretimindeki artış sanayi istihdamını destekliyor…
Aşağıdaki grafikte sol eksen, sanayi kesiminde istihdam edilen kişi sayısını (turuncu çubuklar) göstermektedir. Grafiğin sağ ekseninde ise sanayi üretimi (gri çizgi) ve imalat bölümü mevcut siparişlerinde (bordo çizgi) evvelki aya nazaran nasıl bir değişim olduğu gösteriliyor. Yılbaşından itibaren imalat dalındaki siparişlerde ve paralelinde sanayi üretiminde arkası gerisine yaşanan gerilemelerin akabinde, pandemi önlemlerindeki gevşetmelerin tesiriyle sanayi istihdamının Haziran devriyle birlikte yükseliş eğilimine girdiğini görüyoruz. Eylül ve Ekim ayına ait göstergeler sanayi istihdamında yükselişin devam edeceğine işaret ediyor.
Türk lirasındaki kıymet kaybına karşın yurt içinde perakende satışlar hızlandı…
Aşağıdaki grafik, sol eksende sanayi dalı (gri çubuk), imalat dalında mevcut siparişler (bordo çubuk), perakende satışlar (yeşil çubuk) ve tüketim malları ithalatındaki (mor çubuk) bir evvelki aya nazaran kaydedilen değişimleri gösteriyor. Sağ eksende ise Dolar/TL kurunun (mavi çizgi) aylık ortalama kıymetleri gösteriliyor. Ağustos ayında Dolar/TL kurunun evvelki aya nazaran %6,1 yükselmesinin tüketim malı ithalatında evvelki aya nazaran sert düşüşe sebep olduğunu, perakende satışlardaki artışın ise Temmuz ayına nazaran sürat kestiğini görüyoruz. Eylül ayında ise Dolar/TL’deki %3,5 yükselişe karşın hem perakende satışlarda hem de tüketim malları ithalatında yükseliş olduğunu görüyoruz.
Dr Gürbü
Perakende satışlardaki hızlanmada bilhassa Dokumacılık, Giyim ve Ayakkabı satışlarındaki aylık %13,1’lik artışın tesirli olduğunu söyleyelim. Türk lirasındaki sert paha kaybına karşın Eylül ayında tüketim malları ithalatındaki %7,5’lik artışın ana tetikleyicisinin ise otomotiv dalı ithalatında Eylül ayında kaydedilen %30,8’lik artış ve paralelinde otomotiv satışlarının birebir ay %46,9 yükselmesinin tesiri olduğunu düşünüyorum.
Ticaret Bakanlığı bilgilerine nazaran Ekim ayında ihracat ve ithalatta artışın devam etmesi sanayi üretiminde, münasebetiyle da sanayi kesimi istihdamında iyileşme göreceğimize işaret ediyor. Ekim ayında Dolar/TL kurunun %4,8 yükselmesi ve artan kredi faiz oranları sebebiyle perakende satışlarda kıymetli bir iyileşme olmayacağını iddia ediyorum.
Dr. Fulya Gürbüz
FÖŞ yazdı: Mezar Taşıma 450 baz puan yazın
TCMB beklenti anketine nazaran yıl sonu dolar kuru beklentisi düştü, enflasyon beklentisi yükseldi
Eylül’de bölümlerin toplam cirolarında artış yaşandı
Prof. Yılmaz: Artık deniz bitmek üzere
Para Tahlil