Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Ağustos ayında yıllık %19,25, aylık %1,12 arttı; yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ise yıllık %45,52, aylık %2,77 artış kaydetti. Böylelikle yıllık bazda TÜFE ve Yİ-ÜFE ortasındaki fark artmaya devam etti. Aşağıdaki grafikte, sarı renkli çubuklar TÜFE ve Yİ-ÜFE ortasındaki yıllık farkı gösteriyor.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
TCMB para siyaseti kararlarında yüklü olarak TÜFE’nin seyrine bakarak siyaset faizini belirliyor. Mevcut durumda TCMB’nin siyaset faizi %19 düzeyinde iken Ağustos ayında TÜFE’deki yıllık %19,25’lik artış siyaset faizinin üzerine çıkmış durumda.
Hasebiyle kritik soru “TÜFE, ne kadar müddet siyaset faizinin üzerinde kalacak”, başka bir tabirle “TCMB, ne kadar mühlet siyaset faizini %19 düzeyinde tutabilecek?”.
Aşağıdaki grafikte sarı çizgi TCMB’nin siyaset faizini, siyah çizgi TÜFE’yi, mavi çizgi ise TCMB’nin bankaları ortalama fonlama (borç verme) faizini gösteriyor. Dikkat edeceğiniz üzere TCMB; TÜFE’deki üst istikametli eğilime faiz yükselterek, TÜFE’deki aşağı taraflı eğilime faiz düşürerek yanıt veriyor.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
Temmuz ayından itibaren döviz kurundaki aşağı taraflı seyir (TL’nin değerlenmesi) TÜFE’deki aylık artışları yavaşlatıyor. Aşağıdaki grafikte kırmızı oka dikkat ederseniz, dolar kurundaki (yeşil çubuklar) aylık artışların Temmuz ve Ağustos aylarında yerini düşüşe bırakması, TÜFE endeksindeki aylık artışların da (mavi çubuklar) sürat kaybetmesine sebep oluyor. Kurda istikrarın sürmesi halinde TCMB, siyaset faizinin TÜFE’nin aşağısında kalmasına müsaade verecektir.
Yİ-ÜFE tarafında ise Türk lirasındaki paha karı üreticinin maliyetleri üzerindeki baskının azalmasına sebep oluyor. Bununla birlikte, tedarik zincirindeki meselelerden kaynaklı olarak yüksek taşıma maliyetleri ve yüksek hammadde fiyatları bilhassa orta malı ithal eden üreticiler üzerindeki baskının sürmesinde kıymetli rol oynuyor. Aşağıdaki grafikte mavi yuvarlak bölgeye dikkat ederseniz döviz kurundaki (yeşil çubuklar) gerilemeye karşın Yİ-ÜFE’deki aylık artışın (sarı çubuklar) Ağustos ayında arttığını görebilirsiniz.
Kaynak: Turkey Veri Monitor
Öte yandan, global IHS Markit PMI bilgileri dikkate alındığında, global talepte aşağı istikametli seyrin bilhassa çıktı fiyatları ve hizmet dalı fiyatları üzerindeki baskının az da olsa hafiflemesine işaret etmesi TCMB’nin kısa vadede elini rahatlatan kıymetli bir gelişme olduğunu ekleyelim.
Dr. Fulya Gürbüz
Dr Gürbüz’ün blog sitesini ziyaret edin
İşte yeni Orta Vadeli Program
YORUM: ‘Ağustos Ayı Enflasyonu Beklentilerin Üstünde, Gözler Merkez’de…’
JPMorgan’dan TCMB faiz kararı ve enflasyon beklentilerinde optimistlik dalgası
Para Tahlil
