Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2020 3Ç’de bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran %6,7 büyüme kaydetti. Kovid-19 kaynaklı kısıtlamaların tesirli olduğu 2020 yılı ikinci çeyreğinde GSYH, bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran %9,9, bir evvelki çeyreğe nazaran %11,0 azalma kaydetmişti.
Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırıldığında GSYH 2020 yılı üçüncü çeyreğinde bir evvelki çeyreğe nazaran %15,6 arttı. Bilgi öncesinde yapılan varsayımlarda, Bilgi Üniversitesi CEFİS çeyrekten çeyreğe artışı %15,85 olarak kestirim etmişti.
Takvim tesirinden arındırılmış GSYH ise 2020 yılı üçüncü çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran %6,5 arttı.
Aşağıdaki grafikte turuncu çubuklar 2020 üçüncü çeyreğinde mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış bir evvelki çeyreğe nazaran değişimi, mavi çubuklar ise takvim tesirinden arındırılmış bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran yüzdesel değişimleri göstermektedir.
Kaynak: TÜİK
Üstteki grafikte büyümeye en büyük katkının bir evvelki çeyreğe nazaran %31,1 büyüyen sanayi kesimi ve %33,4 büyüyen hizmet bölümünden geldiğini görüyoruz. Sübvansiyonlar düşülmüş olarak üretime dayalı vergiler ise bir evvelki çeyreğe nazaran %8,7 artış sağladı. Vergi ertelemelerinin üçüncü çeyreğe ötelenmesinin bu gelir artışında tesiri olduğunu hatırlatalım.
Aşağıdaki grafik ise üretime takviye veren tüketim tarafındaki değişimleri gösteriyor. Tekrar turuncu çubuklar tüketim tarafında mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış olarak bir evvelki çeyreğe nazaran değişimi, mavi çubuklar ise takvim tesirinden arındırılmış olarak bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran değişimi gösteriyor.
Kaynak: TÜİK
Üstteki grafikten, mal ve hizmet ihracatının üçüncü çeyrekte bir evvelki çeyreğe nazaran %30,1 artışının üretim tarafında hem sanayi hem de hizmet bölümünü desteklediğini anlıyoruz. Mal ve hizmet ihracatını ise mal ve hizmet ithalatındaki çeyreklik bazda %27,6 yükselen mal ve hizmet ithalatının desteklediğini görüyoruz. Çünkü Türkiye’nin sanayi üretiminin yüklü olarak orta mal ithalatına direkt bağımlı olduğunu hepimiz biliyoruz. Gayrisafi sabit sermaye oluşumundaki çeyreksel bazda %20,8’lik artışın ise hem talep hem de stokları artırmak gayesiyle yatırım harcamalarının da arttığını gösteriyor.
Ekim-Kasım-Aralık devrini kapsayan 2020 yılı son çeyreğine ait öncü göstergeler (ihracat, gerçek kesim inanç endeksi, kapasite kullanımı, imalat sanayi PMI) Ekim-Kasım devrinde sanayi dalını münasebetiyle da GSYH büyümesini desteklediğine (Kasım ayında kelam konusu takviye kısmen vites düşürdü), kısıtlamaların tekrar gündeme gelmesiyle hizmet dalının (sektörel inanç endeksleri, SAMEKS, turizm) GSYH büyümesini evvelki çeyreğe nazaran aşağı çektiğine işaret ediyor.
Dr. Fulya Gürbüz
SAMEKS Bileşik PMI Kasım’da “daralma bölgesine” geriledi
FÖŞ yazdı: Türkiye bu sene de daralır, 2021’de de
Türkiye’nin Kış Resesyonu BUGÜN Başladı
İktisada İnanç Kasım’da geriledi…
Para Tahlil
