25-29 Ocak haftasına imalat ve hizmet kesimleriyle ilgili bilgilerle başlayacağız. Biliyoruz ki yüksek enflasyon ve yüksek faiz mal ve hizmet üreticilerinin üzerinde ağır bir yük oluşturuyor bilhassa de pandeminin daha da kötüleştirdiği işsizlik artışlarının ve gelir düzeyindeki azalmaların tüketici talebini aşağı çekmeye devam ederken. Yurt içinde hane halkının kemerleri daha da sıktığı, hizmet bölümünün de Kovid-19 ile çabada kapatmaların tesiriyle iş yapma kabiliyetinin durma noktasına geldiği bir ortamda gözlerimiz elbette imalat bölümünü direkt etkileyen yurt dışı talepte yani ihracat siparişlerinde.
Türkiye’nin ihracat performansıyla ilgili mümkün ipuçlarını Cuma günü açıklanan Ocak ayı IHS Markit global PMI (satın alma müdürleri endeksi) birinci varsayımlarında bulmaya çalıştım. IHS Markit PMI dataları ve ekonomik büyümeyi gösteren GSYH bilgilerinin emsal istikamette hareket ettiklerini hatırlatalım.
IHS Markit her ayın üçüncü haftasında ABD, Almanya, Avustralya, Euro Bölgesi, Fransa, İngiltere ve Japonya hizmet ve imalat dallarıyla ilgili birinci kestirimlerini yayınlıyor. Ocak ayı PMI birinci kestirimlerinden; Kovid-19 kaynaklı ikinci ve üçüncü dalga kapatmalar ve kısıtlamaların ABD haricinde başka ülke ve bölgelerin hizmet bölümündeki kan kaybını arttırdığı, tedarik zincirindeki problemlerin tüm ülkelerin imalatını olumsuz etkilediği, arz kısıtlarının girdi maliyetlerini artırırken çıktı fiyatlarında indirimlere gidildiği, öte yandan aşılamanın başlamasıyla beklentilerin iyimser olduğu ve bunun istihdam tarafında işe alımları beraberinde getirdiği sinyallerini aldık.
PMI raporlarında, imalat dallarına odaklandığımızda;
. Euro Bölgesi genelinde arz tarafındaki kısıtların üretimi zayıflattığını,
. Almanya’da bilhassa Çin ve ABD’den gelen ihracat siparişlerinin arttığını, hudutlu yük kapasitesi ve yetersiz konteyner sayısının tedarik zincirini kısıtladığını;
. ABD’de imalat dalı genelinde ve üretiminde ihracat siparişlerinin de takviyesiyle büyümenin güçlenerek devam ettiği, artan imalat maliyetleri ve satış fiyatlarının enflasyon üzerinde üst istikamette baskı yarattığını;
. Japonya’da ve Fransa’da ihracat siparişlerindeki düşüşün Ocak ayında zayıfladığı, Fransa’da tedarikteki sıkıntıların bilhassa metaller olmak üzere hammadde fiyatlarındaki artışın üretim maliyetlerini sert artırırken çıktı fiyatlarında indirime gitmeye devam ettiklerini okuduk.
AB’den ayrılan ve Türkiye’nin son vakitlerde ihracat hacminde değerli bir yer tutan İngiltere’de Kovid-19 kaynaklı üçüncü ulusal kapatmaların sonucu olarak hizmet dalı sert bir darbe alırken; tedariklerdeki gecikmeler, artan üretim maliyetleri ve azalan ihracat siparişleri İngiltere imalat dalındaki büyümeyi zayıflattı. Ocak ayında İngiltere’de ihracat siparişlerindeki azalmanın imalat dalındaki büyümeyi zayıflatmasının Türkiye ihracatını ne derecede etkilediğini bilmek yararlı olacak çünkü arz tarafındaki kısıtlara karşın Türkiye’nin 2020 yılının son dört ayında İngiltere’ye ihracatını artırmış olması ve bu eğilimi Ocak ayında da sürdürebilmesi Türkiye’nin arz zincirindeki pozisyonu açısından değerli bir gösterge olacak.
Kaynak: IHS Markit
İhracat hacmimizin en yüksek olduğu Euro Bölgesi ve ABD imalat kesimlerinden Ocak ayında gelen olumlu sinyaller ise Türkiye’nin ihracat performansı hakkında olumlu bir işaret verdi. Ticaret Bakanlığı Şubat ayı başında Ocak ayı dış ticaret datalarını açıklayacak. 29 Ocak Cuma günü TÜİK’in açıklayacağı Aralık ayı kesin dış ticaret bilgileri ise sürpriz olmayacak çünkü Ticaret Bakanlığının Ocak ayı başında yaptığı duyuruda Aralık ayı ihracat ve ithalat hacminin Kasım ayına nazaran artış kaydettiğini görmüştük.
Dr. Fulya Gürbüz
Websitesini ziyaret edin
FÖŞ yazdı: Bu makale kansere yol açtığı bilinen 70’den fazla fikir içerir
ILO: Gibisi görülmemiş işgücü piyasası krizi sonrasında, meçhul ve istikrarsız toparlanma bekleniyor
Moody’s: Pandemi Euro Bölgesi için uzun vadeli sakinlik riskini güçlendirecek
Memleketler arası nakliye fiyatları üçe katlandı; enflasyon tesirine dikkat
Para Tahlil
