Global hizmet ve imalat bölümleri Şubat ayında iyileşmeye devam etti
IHS Markit tarafından 1 Mart’ta yayınlanan Türkiye dahil 40’tan fazla ülkeyi kapsayan JP Morgan Global İmalat Bölümü PMI endeksi Şubat ayında bir evvelki aya nazaran ortalama 0,3 puan artışla 53,9 düzeyine yükseldi. Endeksin 50 üzerinde olması bir evvelki aya nazaran büyümeye, aşağısında olması ise küçülmeye işaret ediyor.
3 Mart’ta yeniden IHS Markit tarafından global hizmet dallarına ait bilgiler açıklandı. Buna nazaran, JP Morgan Global Hizmetler İş Faaliyet Endeksi, Şubat ayında bir evvelki aya nazaran 1,2 puan artışla 52,8 düzeyine yükseldi.
İmalat Dalı Üretim Endeksi ve Hizmetler İş Faaliyet Endeksinin yüklü ortalamasından oluşan JP Morgan Global Birleşik Üretim Endeksi ise Şubat ayında bir evvelki aya nazaran 0,9 puan artışla 53,2 puana yükselerek global bazda ekonomik toparlanmaya ait olumlu sinyaller verdi. Türkiye için hizmet dalı raporu yayınlanmadığı için Türkiye verisi Birleşik Üretim Endeksinde yer almamaktadır.
JP Morgan Birleşik Üretim Endeksi kapsamında, Şubat ayında en süratli büyüyen ülke ABD olurken, Hindistan ikinci sırada yer aldı. Çin, Almanya, İtalya, Rusya ve Avustralya’da üretim endeksleri evvelki aya nazaran artış kaydederken; Japonya, İngiltere, Fransa ve Brezilya’da aşağı taraflı sinyaller verdi.
Üretim ve hizmet faaliyetlerine yönelik Şubat ayına ait gelişmeler raporda şöyle sıralanıyor:
. Üretimdeki artış hızlandı: Global imalat kesiminde yatırım, hammadde ve tüketim malları üretimi Şubat ayında büyürken, hizmetler bölümünün lokomotifi finansal kesim oldu. Tüketici hizmeti veren dallarda ise art geriye 13 aylık daralma sürdü.
. Yeni işlerdeki artış hızlandı: Yurt içi piyasalar kimi bölgelerde güçlenirken.
. Yeni ihracat siparişleri daralma bölgesinden büyüme bölgesine geçti.
. İstihdam artışı değişmedi: Hizmet dalı istihdamında kısmi düşüşe karşılık, imalat dalında istihdam artışı yaşandı. ABD, Euro Bölgesi (ortalama), Japonya, Avustralya ve Rusya’da istihdam arttı; Çin, Hindistan, Brezilya ve İngiltere’de azaldı.
. Mevcut işlerdeki düşüş zayıfladı.
. Girdi maliyetleri ve çıktı fiyatlarındaki artış hızlandı. Bilhassa gelişmiş ekonomilerdeki fiyat artışları gelişen ekonomilere kıyasla daha sert oldu.
. Gelecek periyoda yönelik iyimserlik hafif zayıflama gösterse de artmaya devam etti. Optimistlik bilhassa Euro Bölgesi, Çin, Japonya, İngiltere, Hindistan, Brezilya ve Avustralya’da güçlendi.
YORUM
Şubat ayında global imalat ve hizmet dalları Ocak ayına nazaran daha iyi performans göstererek global büyüme görünümüne ait olumlu sinyaller verdi. Bilhassa en büyük ticaret ortağımız olan Almanya başta olmak üzere Euro Bölgesi imalat kesiminin Şubat ayında daha süratli büyüme kaydetmesi Türkiye’nin ihracat performansını da olumlu etkiledi.
Ticaret Bakanlığı bilgilerine nazaran Şubat ayında Türkiye’nin ihracat hacmi bir evvelki aya nazaran 1 milyar dolarlık artışla 16,0 milyar dolara, ithalat ise aylık 1,3 milyar dolar artışla 19,4 milyar dolar düzeyine yükseldi. İSO ve IHS Markit işbirliğiyle hazırlanan Türkiye imalat kesimi raporunda tedarik zincirlerindeki problemlerin devam ettiği, ham husus teminindeki zorluklar ve nakliye konteynırlarına erişimde yaşanan ıstırapların sürdüğünü okuduk.
Yurt içi siparişlerdeki azalmanın artan ihracat siparişleriyle moral vermesi elbette olumlu bir gelişme. Yüksek kredi faizleri, Kasım ayından bu yana bilhassa tüketici kredilerindeki hızlanmayı durdurdu hatta aşağı çekmeye başladı. Fakat pandemi kaynaklı kısıtların gevşetilmeye başlamasıyla birlikte istihdam ve harcanabilir gelirde muhtemel artışlar iç talepte de hareketlenmeyi beraberinde getirebilir. Her ne kadar Merkez Bankası sıkı para siyasetini sürdürmeye niyetli olduğunu tekrarlasa da para siyasetinin mali disiplinle desteklenmesi gerektiğini savunmakta, münasebetiyle da gelecek hafta açıklanacak olan iktisat ıslahat paketinde kelam konusu vurgunun altının kalın çizgiyle çizilmesi gerekmektedir.
Aksi halde iç talepte mümkün artışlar, hem dış ticaret hem de cari süreçler açığında bozulmaları beraberinde getirecektir. Öte yandan iç ve dış siyasette yaşanacak mümkün gerginlikler Türk lirasında sert dalgalanmalara ve fiyat istikrarında bozulmalara sebep olacak, bütçe açığında artışları tetikleyecektir.
Mevcut durumda ekonomiyi daha sağlıklı olarak ayakta tutan en kıymetli faktör ihracat. Umarım, gelecek hafta açıklanacak olan iktisat ıslahat paketi sürdürülebilir büyümeyi hedefleyen, direkt yatırımları mega inşaat projeleriyle değil ithalata bağımlılığı azaltmaya yük veren ve tarım kesimini öne çıkaran projelerle cazip kılmayı hedefleyen bir paket olur.
Dr. Fulya Gürbüz
Dr Gürbüz’ün blog sitesini ziyaret edin
Dr. Burcu Ünüvar: ABD’de enflasyon geliyor mu, gelmiyor mu?
Global iktisadın geri dönüşü 2021 sonlarında
FÖŞ: Güçlü Dolar + Yükselen Faiz = Finansal Kriz
“Süper Döngü” derken, dolar güçlenince emtia fiyatları tepetaklak geldi
Para Tahlil