Faiz, bankalara yatırdığınız birikimleriniz karşılığında aldığınız, bankalardan finansal kaynak temin ettiğinizde ödediğiniz bir çeşit kiradır. Kredi kullanan için vakti satın almaktır, yaratılan kaynak için ödenen bedeldir. Mevduat sahibi için parayı kiralamaktır.
Faizin olduğu bir ortamda “Bugünkü bir TL yarınki bir TL’den daha kıymetlidir.” Bir ülkede enflasyon beklentisi ne kadar yüksekse, faiz oranları da o kadar yüksek olur.
Faiz, hesaplanış formları açısından ikiye ayrılır. Bunlar kolay ve bileşik faiz usulleridir. Kolay faiz, yalnızca anapara üzerinden faiz hesaplaması yapılan metottur. Bileşik faiz ise anapara ve faiz toplamı üzerinden faiz işlemesini söz eder.
Formüller ile gösterirsek;
Kolay Faiz= Anapara X Faiz Oranı X Vade
Bileşik Faiz= Anapara x [(1+ Faiz Oranı)vade-1]
Bu formüllerdeki faiz oranları yıllık bazdadır. Piyasada hesaplamalar ekseriyetle aylık ya da kırık vade dediğimiz günlük vadeden hesaplanır.
Mevduatlarda bir yıl 365 gün, kredi faizi hesaplamalarında 360 gün olarak hesaplanır.
Dilerseniz bir örnek çözerek mevzuyu pekiştirelim…
100.000 TL 2 yıllık vadeli mevduat hesabına %12 net (vergi sonrası) faizden yatırıldığı takdirde faiz geliri ne olur?
Tahlil
Devir Faizi = 100.000 TL* (0.12*2) = 24.000 TL
Tıpkı soruyu bileşik faize nazaran hesaplarsak;
100.000 x [(1+0,12)2-1] = 100.000 x 0,2544= 25.440 TL buluruz.
Kolay ve bileşik faiz ortasındaki fark, vade arttıkça açılmaktadır. Sahiden Einstein’in dünyanın sekizinci mükemmeli dediği kadar var.
Bunu bir grafikle göstermek istedim. 100.000 TL’si olan bir kişi kolay faizden yatırımını değerlendirirse, yani halk tabiri ile bankadaki paranın faizini daima yerse, grafikteki yatay hareket karşımıza çıkıyor. Aslında grafikte yatay göründüğüne bakmayın, bileşik faizin yıllar geçtikçe kar topu üzere büyümesinden o denli görünüyor. 100.000 TL 20 yıl sonra kolay faize nazaran 500.000 TL olurken bileşik faize nazaran yaklaşık 4 milyon TL olmaktadır. Yani bugün 100.000 TL’nizi %20 faizden 20 yıllığına bankaya yatırır ve hesaptan hiç para çekmezseniz 20 yıl sonra 4 milyon TL’niz olur. Tabi burada faizin değişmediği varsayılmış ve enflasyon tesiri hesaplanmamıştır. Bu faktörler işin diğer bir boyutu…Bu grafiği koymaktaki gayem kolay ve bileşik ortasındaki muazzam farkı göstermek…
Grafik kapaktadır
Bileşik faiz o denli bir şeydir ki ne kadar erken yaşta başlarsanız ileride o kadar büyük bir meblağa ulaşırsanız. Sizce 20-30 yaş aralığında mı 10 yıl bankaya para yatırmak ve hiç çekmemek mi mantıklıdır yoksa 30-70 yaş aralığında 40 yıl mı? (Evans – Telegraph: 2014)
Bu sorunun yanıtı başta 40 yıl üzere görünebilir. Lakin vadenin gücünü unutmayın…Cevap 10 yıl boyunca daha erken yaşta yatırım yapmaktır. (Burada birikime hiç dokunmama konusu çok kıymetli, birikimi bozarsanız büyü bozulur)
Doç Dr Aysel Gündoğdu’nun sitesini ziyaret edin
FÖŞ anlattı: TCMB Faizleri Arttırdı – Bunun Döviz, Faiz ve Enflasyona Tesirleri Neler Olacak?
Cemre Yoldaş yazdı: KUMARLAŞTIRILMIŞ BORSA
BORSADA TEMETTÜ STRATEJİSİNE NAZARAN YATIRIM YAPMAK
‘Faizde 2’inci artış dalgası’
Para Tahlil
