Türk Lirası’nda yaşanan bedel kaybı ve bunun iktisada tesirleri, dış basında yer bulmaya devam ediyor. DW yaptığı haberde, yaşanan gelişmeler sonrası Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın faiz artırma konusunda ikilemde kalabileceğini öne sürdü. Ayrıyeten BlueBay Asset Management Kıdemli Stratejisti Timothy Ash’in bahisle ilgili olarak, “Açıkça döviz müdahalesi başarısız oldu. Şu anda tek seçenek olarak faizlerin artırılması görünüyor” yorumuna yer verildi. Foreign Policy Mecmuası, Türkiye’nin çok harcamaların maliyetini finans sisteminin derinlerine gömdüğünü ve bunun bankacılık sisteminde külfetler doğurabileceğini öne sürdü.
Türk Lirası’nda geçen hafta başlayan düşüş, dünya basınında yer bulmaya devam ediyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu yıl hem düşük faiz oranları hem de istikrarlı bir para ünitesi ile Türkiye’nin büyüyebildiğini göstermeye çalıştığı vurgulandı. Bu siyasetin, Erdoğan’ın geçen yılın temmuz ayında Merkez Bankası Lideri Murat Çetinkaya’yı vazifeden almasının akabinde uygulanmaya başladığı belirtildi.
KREDİLER MAYIS AYINDA YÜZDE 50 BÜYÜDÜ
Haberde, nisan ayında corona virüsü salgınının Türkiye’yi tam olarak vurmaya başladığı devirde bile Merkez Bankası’nın faiz oranını yüzde 8.25’e indirerek iktisatta kredi akışı gayretlerini hızlandırdığı hatırlatıldı. Bunun sonucunda mayıs ayında kredilerin yüzde 50 büyüdüğü ve bunun 2008’den beri görülen en süratli yükselme olduğu kaydedildi. Lakin temmuz ayında yıllık enflasyonun yüzde 11.76 olarak açıklanması ve ithalatın artmasıyla döviz gereksiniminin da yükseldiği belirtildi. Bu durumun Türk Lirası’nı daha da zayıflattığı vurgulandı.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN FAİZDEN HOŞLANMIYOR
Corona virüsü salgını nedeniyle turizmdeki büyük düşüşün ve ihracattaki azalmanın ülkeye dolar ve euro girişini iyice azalttığına dikkat çekildi. DW, Merkez Bankası’nın yıl başından beri Türk Lirası’ndaki kan kaybını durdurmak için 65 milyar dolar harcadığını yazdı. Merkez Bankası’nın bunu yaparken yalnızca kendi rezervlerini değil, lokal bankalardaki dolarları da borç alarak kullandığı; bunun sonucunda bankaların, kasasındakinden fazla döviz borcu olduğu belirtildi.
BlueBay Asset Management Kıdemli Stratejisti Timothy Ash, mevzuyla ilgili olarak, “Açıkça döviz müdahalesi başarısız oldu. Artık rezervlerini korumak istiyorlar. Şu anda tek seçenek olarak faizlerin artırılması görünüyor” yorumunu yaptı. Haberde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ise bunun yapılmasından hoşlanmadığı hatırlatıldı. Erdoğan’ın bakış açısına nazaran yüksek faizin, yüksek enflasyonu beslediği ve istihdamı azalttığı kaydedildi. Ancak gelinen noktada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Merkez Bankası liderinin ikilemde kalabileceği öne sürüldü.
TÜRK BANKALARI 2008 KRİZİNDE DOLAR TOPLADI
Türk iktisadıyla ilgili bir öteki derleme de Foreign Policy Dergisi’nde yayınlandı. Mecmua, Türkiye’nin elindekinden çok daha fazlasını harcadığını ve bunun maliyetini finans sisteminin en derinliklerine gizlediğini öne sürdü. Haberde, devlet borcunun nispeten az olduğu buna karşın hem özel hem de devlet bankalarının çok büyük borçlar aldığı belirtildi. Türkiye’nin en büyük badiresinin da bu olduğu argüman edildi. Foreign Policy, 2008 krizinde ABD Merkez Bankası’nın ekonomik toparlanmayı teşvik etmek için faizleri düşük tuttuğunu ve bunun Türk bankalarının ilgisini çektiğini yazdı. O periyotta değerli ölçüde dolar borcu alındığı kaydedildi.
KAR LİRAYLA KREDİ ÖDEMESİ DOLARLA
Bankaların bir anda ellerinde çok fazla dolar olduğu, bunun altyapı ve gayrimenkul üzere kesimlere aktarıldığı belirtildi. Haberde, bu bölümlerde Türk vatandaşlarının Türk Lirası ile alım yaptığı buna karşın kredi ödemelerinin dolarla olduğu hatırlatıldı. Türk Lirası’nın kıymet kaybetmesiyle birlikte kredi ödemelerinin zorlaştığı vurgulandı ve bunun bankacılık sisteminde sorunlar doğurabileceği öne sürüldü.
ASLINDA DOLAR DA KIYMET KAYBEDİYOR
Akademisyenlerin ve araştırmacıların haberlerine yer veren kâr maksadı gütmeyen medya kuruluşu The Conversation’da yer alan derlemede ise Türk Lirası’nın çöküşünü önlemek için hükümetin elindeki araçların tükenmeye başladığına vurgu yapıldı. 7 Ağustos’ta Türk Lirası’nın dolar karşısında 7.36’dan süreç gördüğü ve bunun tüm vakitlerin rekoru olduğu hatırlatıldı. Türk Lirası’nın, ABD ile yaşanan Rahip Brunson krizinden beri son iki yıldır ‘yaşam dayanak ünitesi’nde olduğu öne sürüldü. Haberde, son devirde Türk Lirası’nın dolar karşısında yaşadığı düşüşün çok daha dramatik olduğu belirtildi. Bunun nedeni olarak, aslında doların da başka para ünitelerine karşı ortalama yüzde 9 paha kaybettiği vurgulandı.
2014’TEN BERİ 2016 HARİÇ HER SENE SEÇİM OLDU
Türkiye’nin; Brezilya, Hindistan, Güney Afrika ve Endonezya ile birlikte en riskli gelişen pazarları betimleyen ‘kırılgan beşli’ içinde yer aldığı belirtildi. Türkiye’nin büyük cari açıklar vermesinin zayıf noktası olduğu kaydedilerek, büyüme konusunda daima dış finansmana güvendiği hatırlatıldı. Bir mühlet dış yatırım çekme konusunda başarılı olunsa da bunun sonuna gelindiği vurgulandı. Haberde, 2014’ten beri 2016 yılı dışında her sene seçim olduğu belirtildi. Bunun sonucunda yetkililerin ekonomiyi canlandırmayı devam ettirmek için daha fazla para harcayıp, borçlandığı vurgulandı.
ERDOĞAN, YILLARCA IMF’YE GEREKSINIM KALMADIĞINI ANLATTI
Bu üzere durumlarda yapılacak iki şey olduğu belirtildi. Faiz oranlarını yükseltmek ya da döviz rezervlerini kullanmak. Türkiye’nin ikinci seçeneği sonuna kadar zorladığı ve rezervlerin tükenme noktasına geldiği öne sürüldü.
Haberde Türkiye’nin rezervlerini artırmak için IMF ile mutabakat yapması gerektiği yazıldı. Lakin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın uzun müddettir halka, ülkesinin artık IMF’ye gereksinimi olmadığını anlatması nedeniyle bunu yapmak istemediği belirtildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, faiz artırımına da karşı çıktığı hatırlatıldı. Haberde, dış finansman, ucuz kredi ve tüketimdeki patlamaya dayanan mevcut model için yolun sonunun geldiği belirtildi ve eklendi: Asıl soru, bunun yerini neyin alacağı…
Sözcü
Para Tahlil
