Hazine Bakanı Janet Yellen, para piyasalarını yönetme konusunda Fed Lideri Powell’da yeni baş ağrıları yaratıyor.
Hazine, bu ayın başlarında, salgınla ve bunun neden olduğu derin sakinlikle uğraş etmek için geçen yıl Fed’de biriktirdiği nakit stokunu azaltma planlarını açıkladıktan sonra, düşük kısa vadeli faiz oranları daha da düşecek, potansiyel olarak sıfırın altına inecek.
Merkez bankasındaki nakit konumunu daha olağan düzeylere döndürmeyi amaçlayan bu atılım, finansal sistemi likidite ile dolduracak ve Powell’ın para piyasası oranlarını sıkı bir halde denetim etme eforunu zorlaştıracak.
Milletlerarası Para Fonu’nda (IMF) kıdemli ekonomist Manmohan Singh, “Hazine’nin genel hesabından gelen tüm bu nakit Fed’den piyasaya geri dönmek zorunda kalacak. Kısa vadeli oranları düşebildikleri düzeye kadar gerileyecek” diyor.
Fed, pandeminin neden olduğu iktisada yardımcı olmak için gösterge gecelik siyaset oranını neredeyse sıfıra indirmişken, kısa vadeli piyasa oranlarının negatif bölgeye düşmesi, bilhassa kısa vadeli Hazine tahvillerine yatırım yapan para piyasası fonları için yıkıcı olabilir. Bankalar ayrıyeten merkez bankasında büyük ölçüde istenmeyen nakit bakiyesi tutmaya zorlanarak kendilerini sıkıntı durumda bulabilirler.
Hazine’nin üç aylık geri ödeme duyurusunda açıklanan kararı, Credit Suisse Group AG analisti Zoltan Pozsar’ın finansal sistemde ve Fed’in bilançosunda rezerv “tsunamisi” yaratmanın kapısını açacak. Fed’in varlık alımlarıyla birleştiğinde, şu anda esasen 3,3 trilyon dolarla yüksek olan rezervleri haziran sonunda yaklaşık 5 trilyon dolara çıkabilir.
İşleyiş formu şöyle: Hazine, hükümetin çek hesabı üzere işleyen Fed’deki genel hesabına yazılan çekleri gönderir. Alıcılar parayı kendi bankalarına yatırdığında, banka çeki Fed’e sunar ve bu çek, Hazine’nin hesabını borçlandırır ve rezerv bakiyesi olarak bilinen bankanın Fed hesabına alacak olarak geçer.
Dolar Baskısı
Piyasa uzmanları, gibisi görülmemiş bir likidite dalgalanması olabileceğinin sonuçlarını çözümlemeye çalışıyor. Kimileri dolar üzerinde aşağı istikametli baskı öngörüyor. Başkaları pay senedi ve tahvil fiyatlarına yarayacağını düşünüyor. Bir kısım da bunu para piyasaları dışında etkisiz olacağını söylüyor.
Hazine, merkez bankasındaki nakit birikimini şu anda yaklaşık 1,6 trilyon dolardan haziran ayı sonuna kadar 500 milyar dolara düşürmeye hazırlanırken gayesi “normal” vakitlere yine yaklaşabilmek.
Fed’in 4-5 Kasım toplantılarının tutanaklarındaysa birden fazla Fed yetkilisi, yükselen rezervlerle başa çıkabilecek araçlara sahip olduklarını düşünmekte.
Fakat bu tabi, Fed’in faiz oranı araçları, banka kaldıraç kuralları ve hatta varlık alımları hakkında birtakım sıkıntı kararlar vermek zorunda kalmayacakları manasına gelmiyor.
Fazla rezervlere ödenen faizde (IOER) ayarlama
Merkez bankası, para piyasaları için bir taban sağlamak maksadıyla, bankaların Fed’e park ettiği fazla rezervler ve aksi repo muahedeleri için ödediği oranı sırasıyla mevcut düzeyleri olan 10 baz puan ve sıfırdan yükseltebilir. Bu yönetilen oranlarda ince ayar yapmak, Fed’in daha evvel de uygulamaya koyduğu bir adım.
Wrightson ICAP LLC’nin baş ekonomisti Lou Crandalla nazaran, Hazine bir müddettir bu süreci yapmayı erteliyordu.
New York’taki RBC Capital Markets’ın baş ABD ekonomisti Tom Porcelli, “Bu oranları yükseltme kararını piyasanın ne kadar iyi sindireceğinden emin değilim” diyor.
Fed’in ve başka düzenleyicilerin bankalara uyguladığı ek kaldıraç oranı hakkında ne yapılması gerektiği de kuvvetli bir bahis. Fed, Mart ayında piyasa tansiyonlarını hafifletmek için bankaların hazine bonolarını ve rezervlerini süreksiz olarak oran hesaplamasından muaf tuttu. Bu muafiyet, tıpkı bankaların merkez bankasındaki nakit bakiyelerinin artması üzere 31 Mart’ta sona eriyor.
Fed siyaset yapıcıları, yaklaşık bir yıldır yürürlükte olan dışlamanın kalıcı olmasını istemediklerini söylüyorlar. Süreksiz olarak uzatmayı tercih ederlerse, Lider Biden tarafından atanan kural koyucularla uzlaşmaları gerek ki kelam konusu vazifeliler böylesi bir uzatma hakkında pek de istekli değiller.
Bunun yerine muafiyet geçerliliğini yitirirse, bankalar, bilhassa gitgide daha fazla ölçüde rezerv bulundurmak zorunda kalırlarsa kaldıraç kısıtlamaları riskiyle karşı karşıya kalabilirler.
Ekonomistler bunun ne kadar yıkıcı olacağı konusunda bölünmüş durumda.
Jefferies LLC ekonomisti Tom Simons, bankaların muafiyetlerden beklendiği kadar yararlanmadığını, bu nedenle geri almanın kıymetli bir tesiri olmaması gerektiğini söyledi. “Bir noktada koparılması gereken bir yara bandı olacak ve şu an muhtemelen bunu yapmak için iyi bir zaman” dedi.
Başkaları, bankalar kaldıraç kısıtlamalarını karşılamak ve bilançolarında tutmaları gereken artan rezervlere yer açmak için Hazine tahvillerini sattıkça potansiyel bir tahvil piyasası düşüşü görüyor.
Şu anda dalı temsil eden Banka Siyaset Enstitüsü’nde baş ekonomist olan eski Fed yetkilisi Bill Nelson, “Endişe, bankaların Hazine tahvillerinde piyasa yapma, Hazine tahvillerini tutma ve oburlarının Hazine tahvillerini elinde tutabilmesi için repo finansmanını genişletme istekliliğini daha da zayıflatması” diyor.
Kasım toplantısında Fed yetkilileri, rezervlerdeki artışla başa çıkmak için öteki bir mümkünlüğü da tartışmıştı: varlık satın alma programlarını ayarlamak. Fakat ekonomistler, yatırımcıların bu cephedeki rastgele bir değişikliğe ne kadar hassas oldukları düşünüldüğünde, bunu son deva olarak görüyorlar.
Hükümet nakit yığınını kestikçe rezervlerde oluşacak artış, Fed’in devam eden tahvil alımının sistemde yarattığı likidite seline katkıda bulunacak.
Bir sonraki FOMC toplantısı 16-17 Mart’ta.
Bloomberg
Para Tahlil
