De-Fi Dersleri I / Impermanent Loss Nedir ?
Impermanent Loss’u çevirmiyorum arkadaşlar.
Impermanent Loss, merkeziyetsiz borsalarda (Uniswap V1 ve V2, Pangolin, Balance..vs) havuzlara likidite sağlandığında, tokenların fiyat değişimlerinden doğan MUHTEMEL ve SÜREKSİZ bir kayıptır.
Cüneyt AKMAN’ın elinde 1 ETH ve 100 DAI var. İkisi ortasındaki parite 1 ETH=100 DAI dir.
Cüneyt AKMAN, merkeziyetsiz borsaları merak etmiş ve Veridelisi isimli şahış tarafından bu borsalardan birindeki ETH-DAI havuzuna likidite sağlamaya karar vermiştir.
Bu borsaların en ilkel hallerinde her havuz bir çift tokendan oluşmakta ve mevcut parite üzerinden eşit ölçüde token’i bu havuzlara eklemelisiniz.
Bu örnekte, ETH-DAI havuzuna hem 1 ETH hem de 1 ETH’ye eşit ölçüde , ki bu 100 DAI , öteki tokendan eklenmiştir.
Bu piyasalara Automated Market Maker (Otomatik Piyasa Yapıcı) diyoruz zira parite iki token’ın ölçülerinin oranlanmasıyla ortaya çıkmaktadır. Anladınız mı ? Tamam devam edelim artık anlayacaksınız.
Bu havuzda Cüneyt AKMAN gelmeden evvel 9 ETH ve 900 DAI vardır. İkisi ortasındaki parite 1 ETH=100 DAI dir.
900 adet DAI ve 9 adet ETH var.[ 900/9=100]
DAI ölçüsünü ETH ölçüsüne bölüp, DAI cinsinden ETH fiyatını bulduk.
1 ETH eşittir 100 DAI.
x ve y yoluyla da anlattığımızda paritenin y bölü x’e eşit olduğunu görüyorsunuz.
Olacaklardan habersiz, Cüneyt AKMAN’ın giriş yapmasıyla havuzda 10 ETH ve 1000 DAI olacaktır.
İkisi ortasındaki parite 1 ETH=100 DAI dir. Cüneyt AKMAN, bu havuzun %10’luk payına sahiptir.
10 ETH’in 1 ETH’si ve 1000 DAI’in 100 DAI’si kendisine aittir.
Bu havuzda yapılacak süreçlerden kesilen fiyatlar (her sürecin %0.3’ü) ortaklar ortasında bölüştürülecektir. Bu sayede havuza likidite sağlanması teşvik edilmektedir.
Burada son bir nokta var. Bu havuza likidite eklenmediği yada çıkarılmadığı sürece fiyat değişimlerine iki token’ın ölçüleri ahenk gösterip ölçü çarpımları sabit kalacaktır. Karışık değil benim Türkçem bozuk. ????
Buna matematikte constant function(sabit fonksiyon) diyoruz.
Aşağıdaki örnekte, ETH’nin fiyatının bu piyasa dışında artması nedeniyle, dışarıdan bu piyasaya gelenlerin DAI verip ETH aldığını bu nedenle de havuzdaki ETH ölçüsünün 7.07’ye düşüp DAI ölçüsünün 1414’e yükseldiğini görüyoruz.
Yeni parite nedir ?
Hatırlayın ! 1414 / 7,07=200.
1 ETH eşittir 200 DAI
Aslına bakarsanız arbitraj yoluyla bu piyasalar merkezi borsalardaki fiyatlara ahenk sağlamaktadır.
Artık dönelim Cüneyt AKMAN’ın neden sinirlendiğine ????
Hatırlayın, Cüneyt AKMAN’ın elinde 1 ETH ve 100 DAI vardı.
Ve o günlerde 1 ETH 100 DAI’ye eşitti.
Havuzdaki hissesi %10 idi.
Yeni durumda havuzdaki ETH’si 0.7 ve DAI’si 141 oldu.
Ve bir berbat haberimiz daha var.
1 ETH 200 DAI ediyor.
Impermanent Loss’a geldik.
Şayet Cüneyt AKMAN, veridelisine uymayıp 1 ETH ve 100 DAI ‘i elinde tutsa idi elinde 300 DAI olacaktı.
Şu an ise elinde 282 DAI var.
17 DAI’lık bir kaybı var. (17/300) *100= %5.7’lik bir kayıp ortaya çıkıyor. Paritenin birinci duruma gelmesi halinde bu kayıp ortadan kalkacaktır. Süreksiz denmesinin sebebi de budur.
Hatırlayın, bu havuza likidite sağladığı için kendisine, havuzda süreç yapanlardan kesilen %0.3’lük harçların %10’u (havuzdaki hissesi %10) verilecekti. Şayet bu hissesi 17 DAI ve daha üstünde olursa Cüneyt AKMAN güle oynaya havuzun keyfini çıkaracaktır.
Bu kayıp; likiditesi yüksek, paritesi istikrarlı ve süreç hacmi yüksek havuzlarda çok daha az olacaktır.
Not: Örnekleri https://chainbulletin.com/impermanent-loss-explained-with-examples-math/ bu sayfadan aldım. Bu bahiste kendinizi geliştirmek istiyorsanız, ilgili sayfadaki formüllerin mantığını anlamaya çalışın.
Para Tahlil
