Dünya iktisadı Covid-19 salgınında ağır yara aldı, ama çeşitli aşıların insanlığın hizmetine girmesi ile 2021 için umutlar yeşerdi. Yeniden de, bir çok ekonomist aşılama sürecinin kolay geçmeyeceği vurgusunu yaparak, iktisatta “normale dönüşün” 2022’yi bulacağını öne sürüyor.
Citi ekonomistleri Aralık raporlarında “Aşı bir doping iğnesi lakin sonucu 2022’de alınır” ihtarını yaptılar. 2020’de “baz etkisi” çok makûs olduğu için (dünya resesyondaydı), 2021’de daha iyisini becermek sıkıntı olmayacak, ancak bu gerçek bir toparlanma değil.
Ekonomik faaliyette keskin daralma
CNBC, 2020’de en kıymetli grafik olarak büyük ekonomilerde daralmayı seçmiş. Aşağıda göreceğiniz üzere, Çin dışında görünüm hiç de parlak değil.
IMF 2021’de %5.2 büyüme iddia etti, ama pandemi öncesi periyotlara dönüşün “uzun, çetrefilli ve zahmetli” olduğunu da kayda geçirdi.
Seyahat kısıtlamaları
2020’ye damgasını vuran 2 numaralı olay ise seyahat kısıtlamaları oldu.
Kasım başında 150 kadar ülke seyahat kısıtlamalarını kaldırmış ya da kaldırmak üzereydi. Lakin ABD ve Avrupa’da salgının çığrından çıkması ve 2 yeni mütant virüs, bu kısıtlamaları tekrar başlatacak üzere görünüyor.
Aralık sonunda bir çok ülke ortalarında özel muahede olmadan dış yolcu kabul etmiyordu. Ya da gelenlerin karantinaya alınmasını talep ediyordu. Turizm, otelcilik ve sivil havacılık 2021’e umutlu girmiyordu.
İşsizlik ayyuka çıktı
OECD’ye nazaran üye ülkelerde Covid-19 kaynaklı istihdam kayıpları 2008 Büyük Finansal Krizi’nin birinci aylarından “10 misli daha fazla” gerçekleşti.
Düşük fiyatlı işlerde çalışanlar, geçim sorunu yüzünden meskeninde oturamadı. Bu yüzden virüse yakalanma riskleri popülasyon ortlamasının üstünde seyretti.
Kamu borcu patladı
IMF’ye nazaran devletler Ekim sonu prestijiyle pandeminin ekonomik hasarını telafi etmek için $12 trilyon harcadı. O günden bu yana ABD ve AB’de yeni mali takviye paketleri yürürlüğe girdi. Kabaca $15 trilyon desek?
2021’de de kamu harcamaları bitmeyecek. Salgın bitse dahi, işsizlik ödemeleri ve nakit avanslar üzere takviyeleri kesmek dünyada 80-90 milyon insanı açlık sonunun altına itebilir diyor IMF.
Merkez Bankaları Beyaz Atlı Prens oldu
Bir yanda Maliye Bakanlıkları para bulup harcamak için terlerken, öte yanda rezerv para Merkez Bankaları banknot matbaalarını gece-gündüz çalıştırdılar.
Fed ve AMB nerdeyse sınırsız tahvil alımları ile piyasalara likidite enjekte ederken, Türkiye başta bir çok Gelişmekte Olan Ülke de bu modaya uydu.
Sonsuz para arzı ekonomilere payanda oldu mu? Herhalde diyoruz. Ancak, riskli varlıklarda da tehlikesi her geçen gün büyüyen bir köpük yarattı.
Salgın vaktinde bu kadar kamu borcu ve çok para arzı büyümesi çok olağan. Ancak, 2022’de ekonomik hayat olağana döndüğünde, hasta ağrı kesicilere bağımlı olmasın?
2020’nin ‘kırılma anları’: Covid-19, Albayrak’ın İstifası ve “Kuru ekmek yiyorsa aç değildir”
Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Covid-19 Sonrası Dünya İktisadını Anlattı…
IMF: Euro Bölgesi’nde COVID-19 sonrası iyileşme ve büyüme üzerine beş grafik
Koronavirüs nedeniyle dünya yılda 3,4 trilyon dolar kaybediyor
Para Tahlil