Dünyanın karşılığı en net sorusunu yıllardır ülkede akıl almaz formda kutuplaşma üzerinden tartışıyoruz. İste birey, ister aile, ister şirket, isterse de kamu bütçesi olsun; şayet ortada daima artan bir ziyan varsa; bunun tartışılacak bir yanı olur mu?
Ancak bir medya operasyonunun akabinde gerçekleşmiş algı idaresi sayesinde, beşerler kendi gerçeklerine bile yabancılaşmış halde, siyasi görüşleri üzerinden bu sorunun üzerinde tepinip duruyorlar.
Şu çok net bir gerçek ki ziyanına bir iktisat yürütüyoruz ve bunun ‘kime göre’ diye bir kavramın gerisine sığınılarak tartışılacak bir yanı yok. Çünkü son derece somut, sayılara dayalı, gözle görülen, yaşayarak hissedilen ve maliyeti ödenen bir durum kelam konusu. Yani ortada sübjektif ya da öznel bir durum yok.
Milyarlarca dolarlık özelleştirme yapılmış, olağandışı ölçüde borçlanılmış, üretimsizleşilmiş, kalan bedeller bir fonun içine atılmış, buradan gelen paranın da, fona girdikten sonra oluşan zararın da kimse hesabını soramıyor. Herkes kulislerde gerçekleri konuşuyor fakat ortaya çıkınca methiyeler düzüyor.
Meğer günün sonunda ihracat yapabilmek için ithalatı kaçınılmaz kılan, ithal edilen eserlerin yüzde 73’ü orta malından oluşan, kilogramı 1,3 dolardan mal satan, teknolojiyi kullanan ancak satın alan, dünya iktisadı içerisindeki tartısını bir türlü yüzde 1’e ulaştıramayan bir yapının sorgulanacak tarafı yok.
IMF’ye olan borcun kapatılmasından kelam ediliyor, ortadaki 450 milyar dolar borcu nereden kaynaklandığı sorgulanmıyor. Dünyanın bizi kıskandığından bahsediliyor; ancak yurtdışındaki varlıklarımızın yükümlülüklerimizi karşılamadığı konuşulmuyor.
Son açıklanan bilgiye nazaran milletlerarası yatırım durumu açığımız 364,8 milyar dolar. Bırakın istatistikleri iktisadi bir kenara bunun Türkçe çevirisi iktisadın 365 milyar dolar ziyanda olduğu net bir biçimde anlatıyor.
2021 bütçesi TBMM Başkanlığı’na sunuldu. 245 milyar TL açık öngörülüyor. Yani bugün itibariyle gerçekleşen açıktan 100 milyar TL daha fazla. Geçmiş performansa bakılırsa bu maksadın de tutturulamayacağı kat be kat aşılacağı kesin.
Fakat ortada bir muvaffakiyet söylemi sürüp gidiyor. Şu bir gerçek ki siyaset Türkiye’nin çok gerisinde kaldı ve gereksinimlere karşılık veremiyor. Ama kimse de bunu gerçek manada sorgulamıyor.
Bir iş insanı kümesine şunu sordum. Meclis’te 600 milletvekili var. Bunun partiler üstü bir biçimde yüzde 10’unu kenara koyun. Kesinlikle her partide nitelikli insan vardır. Geri kalan 540’ından rastgele birine şirketinizde müdürlük verir misiniz? Ortak cevap ‘hayır’dı.
İşte esasen bütün sıkıntı bu. Bir siyasi kısırlık içerisinde savrulup gidiyoruz. Şirket teslim edemediğimiz insanların, siyasi kimlikleri nedeniyle kamuyu yönetmesine müsaade verirseniz, ziyanı sistematik kılarsınız.
Şu çok net ki, Türkiye iktisadı iyi yönetilmiyor. Tartışmalı sayılar bile ziyanı net bir biçimde ortaya koyarken, ancak ile başlayıp mazeretler üretiliyor. Meğer bir iktisat ziyan edebilir mi?
Bir plan doğrultusundaysa ve yaptığı üretken yatırımlardan ötürü bir mühlete muhtaçlığı varsa ve günün sonunda ortaya çıkacak katma paha ziyanı büsbütün kapatıp, çıkara getirecekse yatırım maliyeti budur.
Daima ziyanını büyüten bir şirket, hatta esnaf, Maliye nezdinde kuşkulu görülürken, birebir durum kamu bütçesi için gerçekleştiğinde neden olağan karşılanıyor? Bence bu soruyu kendinize sorun. Zira tahlil, bu sorunun hakikat karşılığından geçiyor.
@cetinunsalantv
Para Tahlil
