Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, 2021 yılı bütçe görüşmeleri sırasında maksatlar konusunda bilgi verdi. İçinde gerçek işler, gerçek yaklaşımlar var. Fakat tüm bu anlatımların içinde o denli bir tabir kullandı ki, aslında sıkıntıya neden bakılamadığını anlattı.
Evvel mealen söylediklerini aktarayım. Milletlerarası Önder Araştırmacılar Programı ile 2021’de açılacak yeni davetler hedefleniyor. Bu kapsamda en az 100 üst seviye araştırmacı Türkiye’ye getirilecek.
Birinci duyduğunuzda insanın gönlünü okşuyor. Her açıdan şayet bu yolda samimiyet varsa iyi niyetli bir bakış açısı olarak kıymetlendirmek mümkün. Açıkçası Bakan Varank’ın bu yaklaşımdaki iyi niyetinden de kuşkum yok. Pekala diyeceksiniz ki ne var bunda?
Ana itirazımı sonraya saklayıp, evvel üslupla ilgili külfete dikkat çekmek istiyorum. 100 araştırmacı getirmek… Sizce bu araştırmacıların motivasyonu para olabilir mi? Yoksa çalışabilecekleri bir ortam, fikir özgürlüğü, fikrin mülkiyetinin korunması, yönetici konumundakilerin yaklaşımı üzere etkenler daha mı belirleyici olacaktır?
Parasını ben veriyorsam; beni eleştiremez denilerek Devlet tiyatrolarının şekillendirildiği bir formatta, bilim insanlarını, işi inovasyon olan, fikir ile kıymet yaratan insanları ikna etmeniz mümkün mü?
Bana çok mümkün ve gerçekçi gelmiyor. Ayrıyeten gelseler bile bir problem yaşanacağı daha yaklaşımdan aşikâr. Dünyadan üst seviye araştırmacıları getiremezsiniz; davet edersiniz. Onlar da uygun bulurlarsa davetinize icabet ederler. Venezuela’dan peynir getirmiyorsunuz. Şu yaklaşım bile başlı başına bilgiye olan hürmetin seviyesinin göstergesi sayılabilir.
Haydi diyelim ki bu bir üslup yanlışı, bilememişler. Pek bu türlü pahalandırmak mümkün değil lakin haydi diyelim ki kusur yapılmış. Yurtdışından üst seviye araştırmacı problemine ne demeli? Yanlış anlaşılmasın buna karşı çıkmam. Zira bilimin hudutlar üstü olduğunu düşünürüm.
Lakin madem yerli ve ulusal diyoruz, en azından yurtiçinden uzman arayışına öncelik vermemiz gerekmiyor mu? Dünyada aşıdan kimyaya Türkler’in başarısıyla övünüp, onların neden Türkiye’den çıkmadığını sorgulamadığımız üzere, artık de içteki uzmanlarımıza fırsat vermeden yerli ve ulusal ithalat mı yapacağız?
Mesela daha ismi konmamışken yapay zekayı geliştiren birinci uzmanlardan birinin Türkiye’de olduğunu biliyorum. Şahsen radyoda konuğum oldu ve anlattı. Hala de çalışmalarına devam ediyor. Örneğin bu bireye başvurdunuz mu? Türk yazılımcılarına, uzmanlarına fırsat verdiniz mi?
Datanın en büyük rekabet aracı haline dönüştüğü günümüzde, yerli bilgiye, akla paha vermeyip devayı çabucak yurtdışında aramak, yerli ulusal telaffuzlarına aykırı düşmüyor mu? Burada kurarsınız bir grup; her türlü imkanı verirsiniz; sonra o çalışmalara paha katacak bir kaç uzmanı da takıma dahil edersiniz.
Bunun çiftçisine güvenmeyip mercimek ithal eden, tüm dünyaya makine satan üreticisi dururken yabancı diye yurtdışından makine ithal eden, kendi atletine imkan tanımayıp, kadrolarını yabancı oyuncularla doldurup muvaffakiyet arayan yaklaşımdan ne farkı var?
Bu kadar mı kendi insanımıza güvenmiyoruz? Yoksa güvenmediğimiz insanımız değil de, onlara olan yaklaşımımız mı? Şayet öyleyse sorun kendinize: Yurtdışından geleni burada tutabilecek misiniz?
@cetinunsalantv
Para Tahlil