Iktisatta, Türkiye çok ikircikli bir fotoğraf sergiliyor. Bu net tespiti görmeyip, söylenenler ya da söylenmeyenler üzerinden yorum yapanlar ise iktidar nezdinde çok iyi kullanılıyor. Zira bir ortamda gerçekler görmezden geliniyor ve medya gücüyle daha yüksek ses çıkarılıyorsa, en kolay tabiriyle kendi gerçeğine yabancılaşan ve gelişmelere duyarsızlaşan beşerler ortaya çıkıyor.
Çok enteresandı ki, tıpkı resmi datalar üzerinden dahi sıkıntılar, açık açık bağırmasına karşılık, problemler çarpıtılarak ve boyacı küpüne batırılarak anlatılıyorsa, sorun büyüyor. Buna da ister algı operasyonu deyin, isterseniz profesyonelleşmiş gerçek söylememe sanatı, her iki başlıkta da fatura geniş kitlelere çıkıyor.
Iktisatta son olarak TÜSİAD Lideri Simone Kaslowski’nin bir çıkışı oldu. Koslowski, iktisadın algıyla yönetilemeyeceğini, gerçeklerin kesinlikle kendisini hissettireceğini lisana getirdi. Öncelikle son derece gerçek bir tespit olmakla birlikte ‘şimdi mi’ diye insanın sorası geliyor.
Artık zira, bıçak kemiği deldi geçti. İşte aslında Türkiye’nin en değerli sorunlarının başında bu geliyor. Beşerler, kurumlar ya da STK’lar yalnızca kendi canları yandıklarında konuşuyorlar.
Halbuki biliyoruz ki, son 20 yıldır iktisat bir algı oyununun içerisinde bugünkü açmazlarına ulaştı. Zenginleştik masalından, krediyle insanların küçük artırımlar alarak yaşamasını istemeye kadar birçok başlık, giderek ağırlaşan sıkıntılar halinde bugün önümüzdeki hali aldı.
Medya, siyaset, STK üçgeninde de bu sıkıntılar yok sayılarak ekonomik felaketin ortamı yaratıldı. Bugüne geldiğimizde günah çıkartmak ne kadar işe fayda bilmiyorum, lakin en azından bundan sonra karşılığını bulursa, faturaları daha ağır hale getirmemek için bir fırsat olabilir.
Prof. Dr. Osman Altuğ’un yıllardır ‘mış üzere yapmak’ ya da ‘üçkağıt ekonomisi’ diye tanım ettiği bu ekonomik model, ne yazık ki, herkes bunun getirilerinden yararlanırken görülmek istenmedi. Geldiğimiz noktada ise iş, içinden çıkılmaz bir hal alınca homurdanmalar başladı.
Meğer bir kaç örnek vererek bunun sağlamasını yapmamız mümkün. Türkiye bugün borcunu çevirmekte zorlanırken, borcu bir gece de mi aldı? Özelleştirmeler haraç mezat yapılırken, bugün üretimsizleşen bir ülke görünümüne bir günde mi ulaştı?
‘İhracatımızı arttırıyoruz’ diye nidalar atılırken, ithalat bağımlısı hale geldiğimiz görülmedi mi? Yani son açıklanan datadaki ithalatımızın yüzde 72,3’ünü orta mallarının oluşturulması, yeni ortaya çıkan bir gerçek mi?
Döviz karşısında TL’nin darmadağın olması, kur baskılanırken görünmüyordu da, artık mi ortaya çıktı? Beşerler, yalnızca bugün mü geçinemiyor yoksa dünkü üzere borç mu bulamıyor? İşsizlik bugünün sorunu mu? Firmaların iflas, konkordato süreçleri durup dururken mi ortaya çıktı?
Son uygulamaya bakın. İşten çıkarma yasağı 2 ay daha uzatıldı. Bunu da her yerde istihdama ne kadar değer verdiğini anlatan bir iktisat idaresinin pazarlama gereci olarak dinliyoruz.
Meğer kimse insanların kısa çalışma ödeneğiyle nasıl geçineceğini, hatta yüz kızartıcı unsurlarla işine son verildiğini, işten çıkartmak yerine fiyatsız müsaadeye gönderilip, sonra da iş akdine son verildiğini, havayolu şirketimizin ‘ya maaşın yarısına razı olun ya istifa verin’ davetini yeniden konuşmuyor.
Enflasyon sayıları açıklandı. Siz besin fiyatlarının düştüğüne inanıyor musunuz? Lakin Merkez Bankası yükselişin süreksiz olduğunu söyleyecek kadar aymazlaşırken, kağıt üzerindeki sayıların kimseye yararı olmadığı halde, iktisat idaresi bunu tersten satmıyor mu?
İliklerine kadar algıya batmış, gerçeklere sırtını dönmüş bir iktisat anlayışının bizi getirdiği noktada önemli bir algı operasyonu yapıldığı açık. Bunu çaresizlikten de yapıyorlar. İnanın bana dağıtacak paraları olsa, yeniden sorunu ağırlaştırmak değerine ötelerler. O vakit da herkes başını öteki tarafa çevirir.
Şu net ki, Türkiye’de algıyla iktisat yönetmek yalnızca bugün yapılan bir iş değil. Evvel ‘20 yıldır neredeydiniz’ diye sorarlar; akabinde da ‘bundan sonra burada olacak mısınız’ diye eklerler. Konuşacaksak, ekonomik gerçekleri tamamını ve kalıcı olarak çözmek ismine konuşalım. Gecikmiş bir durum tespitiyle sorunlar çözülmüyor.
@cetinunsalantv
Para Tahlil
