Türkiye’de tarım konusunda uzman gazetecilerden biri Dünya Gazetesi Muharriri Ali Ekber Yıldırım’dır. Bilgisine, tahliline ve yaklaşımlarına hürmet duyduğum bir meslektaşımdır. Eylül başında bir yazı kaleme alarak çok değerli bir noktaya parmak bastı.
Yıldırım “Ekonomi küçülürken, tarım nasıl büyüdü’ sorusunu ortaya koydu. Makalesinde de kıymetli tespitleri ve açılımları yaparken, tarımın kalkınmadaki ehemmiyetine değindi. Bence çok değerli bir yazıydı.
Üstad, ziraî zenginliğin görmezden gelindiğine dikkat çekerek ‘neden daha büyük zenginlik yaratmıyoruz’ diye haklı bir soruyu da ortaya koyuyor. Öncelikle makalesi, altına imza atılacak cinsten.
Lakin ben sorunun yalnızca bu kadar kolay olduğunu düşünmüyorum. Şayet bu ülkede tarım dalına olan inanç sağlam olsaydı, daha diğer göstergelerin de devreye girmesi gerekiyordu.
Mesela söylenenin tersine hala bir tarım envanterimiz yok. Yapılan desteklemeleri ‘borç erteleme, kıyak, çok iyi fiyat’ seviyesinde tartışan fakat düşünceler lisana getirildiğinde de çiftçiyi ‘nankör olmakla suçlayan’ bir iktisat zihniyetiyle karşı karşıyayız.
Ben de Türkiye’nin kalkınma siyasetine tarımdan başlaması, bunu teknolojiyle pekiştirmesi ve sağlıklı bir üretim siyaseti uygulayarak, evvel içi doyurup, fazlayı ihraç edecek bir yaklaşım sergilemesi gereğine inanıyorum.
Lakin bu büyüme ve daralma ikilisinde durum biraz farklı. Şunu biliyoruz ki tarım, bu ülkenin en kayıt dışı alanlarından biridir. İşte iktisat idaresinin sıkıştıkça tarıma sığınması, tarıma olan inancından değil, sayıları istediği düzeye çekme anlayışından kaynaklanıyor.
Iktisattaki daralmayı aşağı çekmenin yolu nedir? Mümkün mertebe kayıtlarıyla flu bir alan olan tarımda yükseliş gerçekleştirerek, daralmanın şiddetini azaltırsınız. Karşılığını neredeyse kimsenin kanıtlama bahtı yoktur.
Zira tarımla ilgili hususlar, gerçek bir envanter eksikliği ve data alt yapısının kalitesizliği nedeniyle Nasreddin Hoca fıkrası üzeredir. Ne diyor fıkra? Hoca’ya sorarlar: Dünyanın ortası neresidir? Hoca cevap verir: Tam bulunduğum nokta; inanmıyorsanız ölçün.
İşte ne yazık düzey bu noktada… Birebir durumun işsizlik sorununda de kullanıldığını görüyoruz. İstatistiklerde tarla sahibi her aile bireyinin tam istihdam içinde olduğundan yola çıkarak düşürülen kıymetler mi ararsınız, köy kahvesine gidip ‘işsiz misin’ diye sorup, ‘elbette değilim’ yanıtını alacağı aşikâr olan TÜİK anketörleri mi?
Türkiye’de iktisat idaresi, tarımı katma bedelli ve stratejik bir kesim olarak algılamadıkça, bu anlayışa sahip olduktan sonra, bilimsel usulleri kullanarak, gerçekçi metotlar uygulamadıkça, üreticiyi ithalatla terbiye etmeye kalkmadıkça, ortaya çıkan ulaştırma maliyetleri yok saymak için fırsatçılar edebiyatı yapmaktan vazgeçmedikçe, gereksinimi olan eseri ihraç edip, sonra gereksinimini karşılamak ismine daha değerliye ithal etmekten vazgeçmedikçe, yani üretimi planlayıp, modernize etmedikçe bu işin içinden çıkamayız.
Ben de Türkiye’nin ziraî kalkınmasının çok değerli olduğunu düşünüyorum. Yeniden altını çizeyim ki, Ali Ekber Yıldırım meslektaşımın görüşlerini de paylaşıyorum. Lakin ortadaki gerçeği de görmezden gelmememiz gerektiğini düşünüyorum.
Tarım, istatistikleri düzeltecek bir alan değildir. Bu hususta samimi olunsa dünyanın tartışmaya başladığı üzere, en azından pandemi sürecinde besinin enflasyon sepetindeki yükünü ele alırlardı.
Şu an iktisat idaresi tarımı sığınacak kol olarak görüyor. Fakat üretim ismine değil, ne yazık ki istatistik adına…
@cetinunsalantv
Para Tahlil
