Sanayi üretim endeksi Haziran ayı sonuçlarına baktığımızda yüzde 17,6 aylık yükseliş yakaladık. Bu, iyi bir şey… En azından endüstride kısmen de olsa çarkların dönmeye başladığını bize gösteriyor.
Ancak buradan bir muvaffakiyet kıssası yazmaya kalkıp, üzerinden hamaset yapmak akıl alır üzere değil. Şöyle düşünün. Sizin dükkânınızın muhtaçlığı olan ciro 300 ünite. Olağanda de 200 ünite civarı bir ciro yakalıyorsunuz.
Düşünmeniz gereken birtakım yenilikler var. Bu yeniliklerle ciroyu arttırmak mümkün olacak; ama yatırım için de kaynağa gereksiniminiz bulunuyor ve o kısımda zorlanıyorsunuz. Sonra bir gün pandemi dünyanın kapısını çalıyor.
Üç ay boyunca sıfır gelir elde ediyorsunuz çünkü dükkânı kapatmak durumunda kalmışsınız. Sonra mühletin sonunda kepengi açabilecek bir ortam yakalanıyor ve 100 ünitelik ciro yakalıyorsunuz. Artık burada gelirlerde yüzde 100’lük bir yükseliş var mı diyeceğiz? Olağan gereksinimi 300 ünite olan iş yeri için muvaffakiyet kutlamaları mı yapacağız?
Ne yazık ki Haziran ayı sanayi üretimindeki artışa yaklaşım bundan farklı bir manzara vermiyor. Hatta hamasetin boyutları o kadar zıvanadan çıkıyor ki; AB ile sıralamalara bakılıp, Türkiye’nin bir numaralı artışı yakalayan ülke olduğu konusunda övünç problemi yakalanıyor.
İşin firma hacimlerini, ciro farkını, o ülkedeki alım gücünü, yatırım kapasitesini hiç ele almıyorum. Örnekten yola çıkarsak AB burada kim biliyor musunuz? En büyük müşteriniz. Yani elde ettiğiniz 200 ünitenin 100 ünitesini sattığınız şirket.
Artık bu sizin nezdinizde keyifli olunacak; övünülecek bir şey olabilir mi? Ne yazık ki sanayi üretiminde Haziran ayı gerçekleşmelerini yorumlarken bu seviyeyi dahi yakaladık. Türkiye’de iktisat kelam konusu olunca; tam bir akıl tutulması yaşanıyor.
Kendisini dev aynasında görüp; işini geliştirmek yerine, bulunduğu yetersiz yerle ve ciroyla övünecek kadar iş, akıl tutulmasına uğramış. Türkiye’de şirket ömür ortalamalarının yetersizliğini dikkate alırsanız; buradan yola çıkıp verdiğim örnekle bağdaştırıp Türkiye iktisadı ismine da hamaseti bırakıp, ders çalışmak gerekmiyor mu?
Sonra iktisat idaresi dış mihraklardan, gayretten, fedakârlıktan bahsediyor. Siz evvel önünüzdeki işi iyi yapın; gerçekçi olun ve günü birlik siyasetler uygulamaktan vazgeçip, planlı bir iktisat için adım atın ona sonra bakalım.
Yazık ki yıllardır hükümetler değişiyor; bakış açısı değişmiyor. Bir sorunun konuşulmasını engelleyip, onu yok saymak, sorunu çözmekten daha değerli zannediliyor. Hâl bu türlü olunca da birileri krizleri bizim mukadderatımız ya da diğerlerinin üzerimizde oynadığı bir oyun zannediyor. Ders çalışmayıp zayıf aldıktan sonra diğerini suçlayan öğrenci gibiyiz.
@cetinunsalantv
Para Tahlil
