Bir yapılandırmaya daha ‘merhaba’ dedik. Her ne kadar medyada bahis ‘af üzere yapılandırma’ diye yansıtılsa da, ortada bir affın olmadığı açık. Af lakin, peşin olarak borcu kapatma durumunda geçerli olacak sayıları insanların önüne koyuyor.
Yani kamu, peşin para peşine düşmüş, insanları lakin bu halde rahatlatabileceğinin iletisini veriyor. Öte yandan bu durum birebir vakitte, Hazine’nin nakde ne kadar gereksinimi olduğunun da açıkça ortaya koyuyor.
Yaklaşık 500 milyar TL’lik tahsil edilemeyen alacaktan bahsediyoruz. Yani 2020 yılının 9 aylık diliminde bütçenin verdiği açığın neredeyse 4 katı. Sene sonunda öngörülen çağın da 2 katı bir sayı.
İki aylık ödemelerle 18 taksitten 36 aylık bir dilimi kapsayan bir süreç önümüze geliyor. Üstelik 27 Ekim Salı günü, pandemi sürecinde ötelenen vergilerin ödenmesi gerçeği de ortada dururken.
İşin yapısına baktığınızda ise fakat peşin para ile borcunuzu kapatma olasılığında çıkar sağlıyorsunuz. Burada ince bir ileti var; onu açmak lazım. Zati iktisat kötüyken, üstüne pandemi şartları gelmişken parasını peşin olarak kim öder?
Köşede, yastık altında parası olduğu halde, bilerek, isteyerek bu borçlarının ödemesini yapmayanlar. Yani iktidar inceden şöyle bir söz kullanıyor: Sen makûs niyetli olarak borcunu ödemedin, seni affediyorum gel hesabı kapat.
Yalnızca bu vurgu bile son derece zirveden bakan bir yaklaşımın tezahürü olarak önümüze geliyor. Üstelik bunu yaparken, vaktinde ödemelerini yapanları da ödüllendirmeyi düşünmüyorlar.
Yani sinemanın sonunda yalnızca berbat niyetle ödemesini yapmayanların ödüllendirildiği, yapanların da mağdur edildiği bir durum ortaya çıkıyor. Meğer 500 milyar TL’lik ödenemeyen borcun gerçek nedeni bu mu?
Borcunu yapılandırıp, vakte yayanlar açısından durum değişmiyor. Neredeyse mevcut borçlarına yakın bir oranı, yalnızca vakte yayarak ödeyebilme kabiliyeti sunuluyor. Bu da az bir şey değil.
Ama sonuç vermeyeceğini, bir iki taksitten sonra tekrar insanların borçlu duruma düşeceğini daha evvelki deneyimlerimizden net bir biçimde biliyoruz. Zira temelde yapılandırma konuşulurken, sorulması gereken birinci sual ortaya konulmuyor: Bu beşerler neden borçlarını ödeyemiyorlar?
Sıkıntıya buradan bakıp, gerçek sorunu öğrenip, buna yönelik bir tahlili konuşmuyorsanız, yalnızca yeni bir yapılandırmaya kadar beşerler icradan kurtulmak ismine başvururlar; bu ekonomik sefalet içerisinde mevcut borçlarıyla, yeni çıkan ödemelerini eş vakitli gerçekleştiremeyeceklerinden de yeni yapılandırmayı beklerler.
Lakin ne olur biliyor musunuz? Birincisi sorunu ortadan kaldırmış olmazsınız. İkincisi insanlara berbat niyetli olduklarının bildirisini verirsiniz. Üçüncüsü hali hazırda ödeme yapanları küstürürsünüz.
Dördüncüsü makus niyetli olup ödeme yapmayanları ödüllendirirsiniz. Tüm bunları da ne için yaparsınız? Tahsil edilebilecek kadar peşin parayı tahsil etmek ve 2020 yılını kapatırken, bütçede bunları hala gelir kaleminde gösterebilmek için.
Pekala tüm bunlar sorunu ortadan kaldırır mı? Asla kaldırmaz ve yıl dolmadan tekrar yapılandırmayı konuşursunuz. Bir kez, yalnızca bir sefer insanların niçin tahakkuk eden borçlarını ödeyemediğini sorgulasanız, zati gerçek sorunu de göreceksiniz, sahiden tahlil konuşmaya da başlayacaksınız.
Yoksa yüzde 100 muhtaçlık olan bu yapılandırma, nakit para operasyonundan ve kimilerini kurtarmaktan öteki bir işe yaramaz. Tıpkı daha evvel yapılanlar gibi…
@cetinunsalantv
Para Tahlil
