Geçtiğimiz günlerde bütçede açık ölçüsü kamuoyuyla paylaşıldı. Bütçe Ocak – Eylül 2020 devrinde 140 milyar TL’yi aşkın açık verdi. Aslında bu başlı başına bir rekor oluşturuyor. Hani sıkça söyleniyor ya ‘Cumhuriyet tarihinin rekoru’ diye; işte bu da öyle…
Dahası var, Meclis’e sunulan bütçe ile birlikte 2021 bütçe açığının da 245 milyar TL olacağı vurgulandı. Milyar sizi aldatmasın; eski para ünitesiyle katrilyondan bahsediyoruz ya da bugünkü dolar kuru ortalamasıyla 31 milyar dolardan kelam ediyoruz.
Dönersek birinci 9 aylık açık gerçekleşmesine, gelirler ve masraflar ortasındaki fark ortada. Ama problem burada bitmiyor. Bütçe gerçekleşmeleri içinde gelirler, sahiden gelir mi? Tahakkuk / tahsilat oranlarının sorunlu olduğu herkesçe malum.
Hakikaten ben de bütçe açığına yönelik değerlendirmemde bu hususa dikkat çekmiştim. Artık Meclis’te yürütülen bir çalışma var. Vergi ve prim yapılandırmasından, işsiz üniversite mezunlarının kredi geri ödemelerine, trafik cezalarından gümrüklere kadar her alanda tahsil edilemeyen ölçülerin alınması hesaplanıyor.
Açıkçası bu sayının tam olarak ne kadar olduğuna dair net bir bilgi ortada yoktu. O yüzden ben de yorumlarımda, tahakkuk etmiş, fakat gelir olarak kasaya girmemiş alacaklar nedeniyle bu bütçe açığının söylenenden daha fazla olabileceğine dikkat çekmiştim.
Artık bu yapılandırma ile ilgili çalışma yürütülürken, ortaya konulan bir kıymetlendirme bize bu ölçü hakkında fikir verdi. Açıklamayı yapan AKP Mali ve İdari İşler Lider Yardımcısı Vedat Demiröz…
Eksik fazla yazılmasın, onu dedim, bunu demedim üzere polemikler olmasın diye, Demiröz’ün basına yansıyan sözlerini tırnak içerisinde motamot aktarıyorum:
“Cumhurbaşkanımızın talimatları ile 4 milyon kişinin 500 milyar liralık vergi ve sigorta borçları, gümrük, trafik, kaçak köprü geçiş cezaları, öğrenci kredi borçları, belediyelere olan çeşitli borçlar ile birtakım idari para cezaları yapılandırılacak.”
Bu 500 milyar TL, tahakkuk ettirilmiş ya da cezası kesilmiş olduğundan bütçede gelir olarak gözüküyor mu? Elbette gözüküyor.
Bütçe açığı neydi? 140,6 milyar TL…
Tahsil edilemeyen ve yapılandırılması planlanan alacak ne kadar? 500 milyar TL…
Pekala bunu gelirin içinde mi göreceğiz yoksa, gelirden düşerek mi hesap edeceğiz? Bu 500 milyar TL’lik tahsil edilemeyen alacağın ne kadarını tahsil edeceğiz; ne kadarını affedeceğiz? İnsanların bu borçlarını ödeme kabiliyeti var mı?
En uç noktayı düşünelim. Birinci 9 ayda kaba bir hesapla bu hesapla açık, 140 milyar TL mi, tahsil edilemeyenlerle birlikte 640 milyar TL mi oluyor? Mümkün alacaklarla mutlaklaşmış ödemeleri yapabiliyorsanız sorun yok. Öteki sorusu olan?
ParaAnaliz Online Seminerler eğitmen takımı ve içerik bilgileri linkte
@cetinunsalantv
Para Tahlil
