Merkez Bankası evvel komik de olsa yıl sonu enflasyon maksadını yükseltti; akabinde da Merkez Bankası Lideri Murat Uysal, temmuz ayından sonra enflasyonun düşeceğini söyledi.
Gerçi bu iletisi bize mi verdi; yoksa bir türlü engellenemeyen yükseliş nedeniyle misyonunda kalmak için öbür bir yere mi ileti yolladı onu pek anlayamadık. Ancak temmuz ayından sonra enflasyonun düşeceği öngörüsünü neye istinaden yaptı, bu belirli değil.
Elbette bir ekip münasebetler sıraladı; lakin gerçek şu ki, enflasyon ekseriyetle yaz aylarında geriler; sonbaharla birlikte üst istikametli seyir izler. Elbet son yıllarda bu husustaki performans (!) dikkate kıymet.
Ne hikmetse maaş artırımları yaklaştıkça o oran geriye çekiliyor ve bir formda insanların alacağı maaş artışlarıyla, sokakta yaşanan enflasyon ortasındaki uçurum artıyor. Akabinde da beşerler gerek gereksinim kredileriyle, gerekse de kredi kartları vasıtasıyla borç batağına sürükleniyor.
Öncelikle pandemi sürecinde ikinci dalganın yılın ikinci çeyreğindeki üzere geçmeyeceği iddia ediliyor. Umarım da o denli olur. Ancak işin sıhhat boyutunu uzmanlara bırakıp, bunun mümkün sonuçlarına bakalım.
İçte ve dışta piyasada görece bir hareketlenme olmasıyla birlikte tüketim ister istemez artacaktır. Hatta kredi coşkusu vererek, bunu da besliyorlar. 720 milyar TL’yi aşan tüketici borcu bunun en açık göstergesi.
Şayet bu türlü bir ortam oluşursa, bunun talebe bağlı olarak, eser maliyetlerinde artışa neden olacağını iddia etmek için de medyum olmaya gerek yok. Bir tarafta petrol fiyatlarının, öbür tarafta eylül itibariyle dolar talebinin de yükseleceğini dikkate alırsanız, bunların da enflasyon üzerinde baskı yapacağını düşünebiliriz.
Negatif faizle ve tükenmiş rezervlerle ekonomiyi ne kadar sürdürebileceğiz açıkçası büyük bir soru işareti. Zira bir tarafta dalgalı ismi altında kaynakları heba ederek sabit kur uygulaması yapılıyor. Bu da döviz kurlarındaki gerilimi arttırıyor.
Burada ortaya çıkabilecek bir olumsuzluğun faizlerden enflasyona kadar ne oranda büyük bir baskı yapacağını sanırım varsayım edebilirsiniz. Öte tarafta da üretimsizleşen, üretirken de gereğince kazanamayan bir gerçek bölümün, İSO Başkanı’nın tabiriyle borçlarını karşılamaya yetmeyen yapısıyla açmaz büyüyor.
Ayrıyeten sonbaharla birlikte güçten okul alışverişine kadar bir çok gereksinimin zarurî olarak gündeme gelmesi de işin eforu. Bu örnekleri ve münasebetleri art geriye sıralamak ve listeyi uzatmak mümkün.
Ancak bir gerçek var ki, enflasyonun mevcut kurallar altında düşmesi bir yana, denetimden çıkma ihtimali bile bulunuyor. Buna karşın istatistik oyunlarıyla yapılacak bir düşüşün ise tek bir çıktısı olacaktır.
Alım gücünü biraz daha kaybeden tüketici; maliyetlerini gereğince fiyatlarına yansıtamayan bir gerçek kesim ve kaynak gereksinimi iktisadın üzerinde daha çok baskı yapan bir yapı.
Bayram üzeri size bu kadar tatsız bir haberi vermek istemezdim. Lakin bir gerçek var ki, iktisat siyaseti uygulamak yerine, iktisat üzerinden kuru siyaset yapmaya kalkarsanız, ortaya çıkan sonuçlarda sapmalarınız büyük olur.
Büyük olursa ne olur? En fazla bu Merkez Bankası Lideri da mutsuzluk verdiği için vazifeden alınır. Pekala bu sorunu çözer mi? Daha evvel çözdü mü?
Not: 04 Ağustos Salı günü tekrar buluşmak üzere, şimdiden hepinize iyi bayramlar dilerim.
Ekonomik Inanç Endeksi’nde 11.8 puan artış!
İşte Türk-İş’in mutfak enflasyonu hesabı
İş Dünyasının Iktisada Itimadı Arttı
Hasret Derici Şengül: TCMB’den iyimser beklentiler
@cetinunsalantv
Para Tahlil
