Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, sonunda konuştu. Gerçi konuştu mu; yoksa gerçek düzgün soru sormayacak ortamda telaffuzda mi bulundu demek lazım bilemiyorum. Zira uzmanlık alanı iktisat olmayan birinin, üstelik genel yayın direktörlüğü kaynaklı prangaları varken, iktisat hakkında hissiyatlarını bahis ederek yaptığı röportaj ne kadar sağlıklı olur; onu takdirlerinize bırakıyorum.
Albayrak, muhakkak ki öncesindeki tenkitlere göz atmış ya da attırmış; üretim iktisadından, ithalatı azaltmaya, istihdam yaratmaktan yeni iktisada ahenge kadar birçok başlığı telaffuz haline çevirmiş.
Sorun şu ki söylenenlerle yapılanların tutmadığını karşısındaki göremeyecek kadar mevzuyu takipten uzak. Mesela üretimden bahseden bir iktidar, çiftçiyi, tarım dalını Bakanlık seviyesinde ithalat yaparak terbiye etmekten bahseder mi? Bu tip bir prosedürün aslında bir sonraki sene üretimsizleşmeyi getireceğini akıl etmez mi?
Yahut yerli tedarik oranından, orta malı üretiminden bahsederken, bir gecede imalat ile altyapı kurmadan, Türkiye’de üretimi olmayan lakin üretimden kullanılan ithal eserlere bir gecede ek gümrük vergisi getirip, üreticiyi rekabet edemez hale getirir mi? Yani telaffuzlar hoş, hareketler boş.
Ancak hususun en çarpıcı açılımı doların yükselişi karşısında telaşlandığını söyleyip, ‘endişelenmeli miyiz’ diye soran Ahmet Hakan’a, Bakan Albayrak’ın verdiği cevap oldu. Bakan Albayrak dedi ki: “Dolarla mı maaş alıyorsunuz?”
Kimin dolarla ya da ona muadil maaşlar alıp, işinin hakkını vermediğini bir kenara bırakırsak, bu sorunun karşılığını bu düzeye indirgemek çok ciddiyetsiz bir yaklaşımdır. Zati sorun da bu.
Dolarla maaş almıyoruz lakin tüm masraflarımız dolar bazında artıyor. Kullandığımız tükenmez kalemin petrol türevi eserinden tutun, üretimdeki orta malların tedarik noktasına kadar her 1 kuruşluk dolar artışı, bütçeye 4 milyar TL’nin üzerinde hasar veriyor ve o hasarı karşılamak da 83 milyona düşüyor.
Biz dolarla maaş almıyoruz fakat kullanmadığımız köprülere, otoyollara, kent hastanelerine dolar kuru üzerinden hesaplanmış TL ile para ödüyoruz. Dolarla maaş almıyoruz ancak besinimizi kentimize getiren nakliye araçlarının kullandığı yakıtı dolarla satın alıyoruz.
Dolarla maaş almıyoruz lakin Türk gerçek dalı dolar bazında döndürülemez bir borçla karşı karşıya. Madem bu kadar değersiz bir husus bu; o vakit herkese ödeme devri geldiğinde, örneğin 3TL’den dolar satın.
Dolar karşısında TL’nin paha kaybetmesi ihracat için süreksiz bir avantaj sunar; lakin durum seyrederseniz, 6 ay içinde vaka bilakis döner. Bu kadar kapalı bir piyasa ortamında, üretimin vergi ve masraflarla cezalandırıldığı, çalışanın geçinemediği ve dolar bazında alım gücünün eridiği bir ekonomik modeli siz yarattınız.
Daha evvel yapılan yanlışları aksine çevirmek yerine de, üzerine çiçek kondurdunuz. İhracat atfına binaen şunu söyleyeyim. Sizin kaç dolarlık ya da adetlik ihracat yaptığınız kıymeti yok ki… Bir ünite ihracattan kaç dolar kazandığınızın ehemmiyeti var.
Son açıklanan dış ticaret bilgileri gösteriyor ki, daha çok mal satıp tekrar daha az para kazanmaya devam ediyoruz. Yani para kazanamadığımız üzere, üretip satalım derken sermaye olarak da eriyoruz.
Albayrak, bir özgüven göstergesi içinde muhtemelen daha evvel belirlenmiş soruları yanıtladı. Lakin beden lisanı bile özgüven sorununu net bir biçimde ortaya koydu. Kısacası kelam inanç duygusu şahsî bir durum değildir.
Gerçek şeyleri söylemeniz, söylediklerinizi yapmanız ve sonuç almanız gerekir. Doğruyu söyleyip, yanlışı yapıyorsanız kimse size güvenmez. Sorun kendinize pandemi sürecinden sıyrılarak. Türkiye Ocak ayından daha mı iyi durumda? Ya da geçen sene ağustos ile bu yıl ağustos ortasında ne değişti?
Değişen bir şey yok. Hala dolarla maaş almıyoruz. Ancak dolara nazaran masraflarımız artıyor. Hatta sayılara esir olmuş, gerçeği unutmuş iktisat idaresi yüzünden, düzmece bir enflasyon nedeniyle gelirlerimiz gerçek bir enflasyon oranında, yani TL bazında bile artmıyor. Sizce bu kıymetli değil mi? Bu da mı dış güçlerin oyunu?
@cetinunsalantv
Para Tahlil
