DİE denilince aklınıza ne geliyor? Devlet İstatistik Enstitüsü… Gençler hatırlamaz; ancak bugünkü TÜİK kurulmadan evvel, ülkedeki istatistikleri derleyip, yayınlayan kurumumuzun ismi. Tahminen biraz gecikmeli, geriden takip eden ancak dataların doğruluğundan kuşku etmediğimiz kurum.
Talihin acı tesadüfüne bakın ki; bugün en çok üzerinde duracağımız hususlar, açıklamalarıyla büyük ölçüde tartışmalı olan kurumun; yani TÜİK’in eski versiyonunun baş harflerini oluşturuyor.
Benim DİE’den kast ettiğim, elbette varsayım edeceğiniz üzere istatistik kurumu değil. Son üç haftadır gerek yazılarımda, gerekse programlarda altını çok net çizdiğim üç kritik kavramın baş harflerinden bahsediyorum.
Tabirimi tekrar hatırlatayım: Türkiye, Ağustos ayının ortasından itibaren üç ana başlığı tartışacak. Döviz, işsizlik ve enflasyon…
Dövizle ilgili yaşananlar açık. İşsizlik ise had safhada ve can yakmasına karşın bugün yeniden alay eder üzere 331 bin kişi azaltılarak yüzde 12,9 gerçekleşti. Mayıs ayında, yani pandeminin ortasında işsizlik oranlarının düştüğünü tez edip, ondan sonra da ‘neden kimse bana güvenmiyor’ diye soramazsınız.
Keza birebir durum enflasyon için de geçerli… Dövizdeki sıçramanın da Merkez Bankası’nın beklenti anketini açıklamasının akabinde başladığını hatırlatırım. İnsanların gerçeklerini yok saymasını isteyerek, aklıyla alay edercesine düşürülen bu oranlar, ne yazık ki bir körlük içerisinde Türkiye’yi DİE iktisadına hakikat sürüklüyor.
Fakat iktisat idaresinin Rockefeller Gazetesi üzere farklı bir ülke çizdirip, sonra da bu gerçek dışılığa inanması meseleleri ortadan kaldırmıyor ve gerçekleri de değiştirmiyor.
Türkiye’de beşerler enflasyon baskısı altında inim inim inlerken, yükselen fiyatlara yetişemiyor. Ancak iktisat idaresi enflasyon yok dememek için ‘önümüzdeki süreçte düştüğünü göreceksiniz’ deyip, temmuz ayıyla birlikte de hamleyi yapıyor.
Geçim sorunu içinde boğuşan alım gücünü yitiren beşerler hem ekonomik ortamdan hem de işsizlik sayılarının açıklandığı pandemi sürecinden kaynaklanan durumla işsiz kalıyor. Iktisat idaresi ‘işten çıkarmaları yasakladık ya’ diyerek savunma yapıyor.
Halbuki daha kötüsü beşerler yüz kızartıcı olarak nitelendirilen unsurdan işlerini kaybederlerken, hem işsizlik maaşı haklarını yitiriyorlar; hem de bir daha iş bulmaları olanaksız hale geliyor. İşi davaya götürseniz; aslında o dava sonuçlanana kadar açlıktan ölürsünüz.
Döviz ise herkesin gözü önünde yaşanıyor. Badireyi yalnızca bir dalgalanma olarak nitelendirip; döviz gereksinimini yok sayan bir yaklaşım içerisinde insanları çaresizlikleriyle baş başa bırakan bir idare metodu sergileniyor.
Meğer hiçbir istatistik gerçeği değiştirmez. İstatistik gerçekleri yok saydıracağınız bir araç değil; gerçeği görerek sıkıntıları yöneteceğiniz bir vasıtadır. Lakin sayılar iktisadı ne yazık ki, iktisat idaresine daha cazip geliyor. Alanla makas açılmasına rağmen…
Günün sonunda da ülke DİE iktisadına sürükleniyor. Yani dövizin, işsizliğin ve enflasyonun gölgesinde ‘Devletten İcralık Ekonomi’ dercesine…
@cetinunsalantv
Para Tahlil
