MENA Bölgesi… Türkiye’nin pozisyonu itibariyle en avantajlı olduğu alanlardan biri… Asya’dan Afrika’ya kadar uzanan ekonomik alan. Her ne kadar ticaretimizin yüklü bir kısmını Avrupa ile yapıyor olsak da, bu coğrafyadaki varlığımız son derece kritik bir ehemmiyeti haiz.
Haizdi demek daha yanlışsız sanırım. Zira Türkiye’ye yatırım ya da paydaşlık için gelen ya da direkt ofis açan dünya çapındaki birçok firmanın, salt Türkiye pazarı için değil, bu bölgedeki ticari operasyonlarını da yürütebilmek ismine geçmişte ülkemize geldiğini biliyoruz.
Çünkü Türkiye, hukuk kurallarından iktisat uygulamalarına kadar hem istikrar gösteren, hem de hak aranabilen bölgedeki tek ülkeydi. Bir devir, alternatif pazar siyaseti çerçevesinde bu alanda çok yanlışsız işler yapıldı.
Hatta AB’nin dış ticaretimiz içinde hissesi, o periyotta yüzde 35’ler düzeyine kadar geriledi. Lakin akabinde Suriye ile başlayan bir kırılma, ondan öncesinde ağabeylik yani yeni Osmanlıcılık oynama dileği, art geriye bölge ülkelerinde yaşananlar ve değişen dinamikler Türkiye’yi oyun dışında bıraktı.
Artık geldiğimiz noktada Körfez ülkelerindeki yalnızlığımız, salt Katar ile kalan münasebetlerimizden muhakkak. Onun da ne vakte kadar süreceği büyük bir bilmece… Ne yazık ki tarihi bir yanılgıyla Atatürk Türkiyesi’nden sıyrılmaya çalışan bir anlayış sonucunda, dış siyasette yapılan art geriye yanlışlar ve vaktinde hareket yapılamayan eski yanlışlar, bizi bu noktaya kadar getirdi.
Şunu çok net söylemek gerekiyor ki, bir devir İsrail’in bölgede düştüğü konuma düşmek üzereyiz. Yaptırımlar ile karşı karşıya kalan İran’dan bizi salt partneri olarak nitelendiren Rusya’ya kadar yanımızda gözükmekten imtina eden, hatta Körfez’de daha da ileri gidip Suudi Arabistan üzere bize boykot uygulayan ülkeler gerçeğine kadar geldik.
Elbet bu ihracatçıyı da olumsuz etkiliyor. Bu bahisle ilgili bir açıklama yapan TİM Lideri İsmail Gülle “Suudi Arabistan’da ticaret siyasete alet ediliyor” dedi. Tekrar biraz eskilere gidelim.
Hollanda, Almanya üzere ülkelerle yaşadığımız krizleri hatırlayın. ‘Ey’ diye başlayan cümleler kurup, akabinde da ‘iş öteki, siyaset başka’ temennisiyle ortaya çıkıldığını hatırlamıyor muyuz?
Pekala gerçek bu türlü mi? Yanılgı tam da burada başlıyor. Dünyanın siyasetini iktisat belirler. İktisatta tartınız siyaseten sözünüzün geçmesiyle de gerçek orantılıdır. Şu an ülkemizin dünya ekonomisindeki hissesi yüzde 1’i dahi bulmuyor.
Geriye ne kalıyor? Sizin dengeli, barışçıl, kendi çıkarlarını savunurken ikili standart telaffuzlardan uzak duran, kelamına muteber ve sahiden istikrarlı bir ülke görünümü vermeniz. Türkiye geçmiş yıllarda, dünya iktisadından yeniden kâfi hissesi alamamış durumdaydı, fakat kelamına prestij edilirdi ve ‘ne diyecek” diye bakılırdı.
Gerek iktidarın, gerekse de TİM Lideri Gülle ve bu çerçevede düşünenlerin atladıkları bir gerçek var. Dünyada ülkeler ortasında dostluk, kardeşlik üzere kavramlar yoktur. Çıkarlar vardır ve siz ortak çıkarlar yarattığınız sürece konum alırsınız.
Bunu yaparken de onurlu durmanız, ülkenizin menfaatlerini koruyor olmanız aslında tartışmasız prensiptir. Lakin dünyada dış siyaset, ekonomik çıkarlar için yapılır. Dış siyasette yanlışlar yapıp, ekonomik olarak durumun farklı görülmesini istemek hayalciliktir.
O yüzden bugünkü iktisadi yalnızlığımızı, ekonomik kusurlarımız, diğerlerinin ekonomik beklentilerine uymaya çalışan halimiz kadar, yanılgılı dış siyasetlerimizin da sonucu olarak görmek durumundayız. Demek ki neymiş? Dışişleri takımına ‘monşer’ deyip, diplomasiyi yok sayarak sonuç alınamıyormuş.
Kısacası kelam ABD ilaç şirketlerine borcunu ödeme, isteyince ‘etik’ten bahset. Coğrafyada ortak gelecek değil, maraba yaratma peşine düş, sonra da boykot yiyince ‘çok ayıp ediyorsunuz’ diye sitem et. Bence dersi baştan çalışıp, Atatürk’ün niçin paktlar kurulmasına öncülük ettiğini anlayarak işe başlamak gerekiyor. Yoksa daha çok üzülürüz.
@cetinunsalantv
Para Tahlil
