“2021 yılında vergi artışı yok.” Bu cümle sizin için gerçeklik taşıyor mu? Plan ve Bütçe Komisyonu’nda konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, gelecek yılın bütçesinin sunumunu yaparken söyledi.
Sokağa çıksanız ve rastgele birini çevirseniz ve bu cümleyi paylaşsanız, yüzde 99’dan ‘hayatta inanmam’ reaksiyonu alırsınız. Bilgisiz olanlar, bu ülkede yaşamanın verdiği gerçeklikle karşılık verir; bilgili olanlar ise bu bütçe matematiği içerisinde olanaksız olduğunu görerek karşılıklar. Fakat büyük çoğunluk bunun mümkün olmayacağını düşünür.
Şu an itibariyle bütçe açığı 141 milyar TL’ye dayanmış vaziyette. Nerede yılı kapatacağımız ise tam bir muamma. Gelecek sene için öngörülen açık ise 245 milyar TL. Takdir edersiniz onun da bu sayıda kalmayacağını bilmek mümkün lakin nerede kapanacağını iddia etmek güç.
Esasen cümle de kendi içerisinde bir illüzyonu barındırıyor. Zira konuşmayı bütün okuduğunuzda gerçeği görüyorsunuz. Fuat Oktay tam olarak diyor ki: “2021 yılında bütçe gelirleriyle ilgili mevzuatta öngörülen düzenlemeler dışında rastgele bir vergi oran yahut ölçü artışı öngörülmemiştir.”
Yani aslında Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 2021 yılında vergi artışı olmadığından bahsetmiyor. Tek haneli enflasyonların tartışıldığı fakat bir türlü ulaşılamadığı 2020 yılbaşında insanlara yüzde 15,03 artırım yapıp, yine değerleme oranını yüzde 23,5 belirleyen bir yaklaşımın aksi bir harekette bulunması da zati mümkün değil.
Burada kritik oran, yılbaşından itibaren geçerli olacak ve iğneden ipliğe tüm maliyetlere yansıtılacak olan tekrar değerleme oranının kaç olacağıdır. Oktay, bunun dışında vergiye artırım yapılmayacağını söylüyor.
İşin telaffuz tarafını bir kenara bırakırsak, bunun da gerçekleşmeyeceğini sanıyorum hepimiz biliyoruz. Muhtemelen şimdiden beklentiler aşağıya çekilmeye çalışılıyor. Zira yılbaşında insanlara ‘işinizin varlığına şükredin’ oyanayacaklarından kuşkunuz, artırım oranı belirlendikten sonra da sık sık artırım yiyeceğimizinden kuşkunuz olmasın.
Bu nedenle enflasyon sayılarını bile gerçeklerden kopartarak basmaya çalışan bir yaklaşım sergileniyor. Buna karşın tek haneyi görmeyeceği neredeyse mutlaklaşmış bir enflasyonla insanlara iş korkusu yaşatarak nasıl artırım sunacakları büyük bilmece.
Dünya Ekonomik Forumu’nun son yayınladığı araştırmaya nazaran dünyada bir yıl içerisinde işini kaybedeceğini düşünenlerin ortalama oranı yüzde 54. Bu sayı, araştırmada Türkiye açısından yüzde 64 çıkıyor. Bana kalırsa bu bile iyimser bir oran.
Ancak şu bir gerçek ki, pandemi sürecinde büsbütün yalnız bırakılıp bahtına terk edilen, 39 TL ile geçinmesi istenen, işini kaybetme korkusu yaşayan insanların olduğu bir fotoğrafta istenmeyen birçok şeyi kabul ettirebilirsiniz.
Esnek çalışmadan kıdem tazminatına kadar bir çok tahlilsiz belgenin yine gündeme gelmesinin nedeni de aslında bu. 2021 yılı işsizliğin, enflasyonun ve doların çok konuşulduğu, hak kayıplarının gündeme geldiği, af ya da yapılandırma fırtınalarına tutulduğumuz ve daima artırım ile yaşadığımız bir sene olarak bizi karşılamaya hazırlanıyor.
Pekala bu gerçekleri söylemek yerine embedded gazetecilik yapan medya, 21 Ekim Dünya Gazeteciler Günü’nde açıklamayı nasıl veriyor? 2021 yılında vergi artışı yok. Meğer Atatürk 1929 yılında ne diyor?
“Gazeteciler gördüklerini, düşündüklerini, bildiklerini içtenlikle yazmalıdır.” Düşündüklerinden geçtim, duyduklarını, hesapsız, birilerini kızdırmama telaşı taşımadan ve gerçek yansıtsalar ona bile razı olacak noktaya geldik. Yazık…
@cetinunsalantv
Para Tahlil
