Dünya iktisadı Davos’ta dijital ortamda da olsa ‘büyük sıfırlama’ temasıyla yeni periyodu tartışırken, işin geleceği de masaya yatırılıyor. Tam bu ‘işin geleceği’ kavramı üzerinde iyi durmamız lazım.
Zira şu bir gerçek ki ‘böyle gelmiş bu türlü gider’ teorisinin büsbütün sıfırlandığı, toplumun, tüketicinin ve profesyonel müşterinin değiştiği bir sürecin başlangıcındayız. Özellikle Z jenerasyonunun 3-4 yıla kadar ekonomik özgürlüğünü ele alıp, iktisada direkt dahil olmasıyla telafisiz bir noktaya geleceğimiz çok açık.
İşte bu evrede önemli dönüşümleri konuşmamız gerekiyor. Gerçekleri söylemek gerekirse Türk gerçek dal şu anda çok da rahat bir devir geçirmiyor. Söylenenlerin tersine, başta ticaret kesiti olmak üzere önemli sayıda işletme ömür savaşı veriyor.
Lakin buna karşın, geleceğe yönelik bakış açısı geliştirme gayreti, tahlil arayışı ve durmayan yapısı Türkiye’de bu hususta siyaset üretmesi gerekenlerin çok önüne geçmiş durumda.
Günlük kısır tartışmalardan sıyrılıp, sıkıntıları lakin dönüşerek aşabileceğini tartışıyor ve bunun için de bilimi temel alıyor. Açıkçası bu fotoğraf Türkiye için ümit vericidir. Gerçekten her hafta sonu farklı vilayetlerin oda liderleriyle buluştuğumuzda da paylaşımlarından bunu görüyorum.
Geçtiğimiz hafta sonu yeniden İktisat Gazetecileri Derneği olarak üç ile mercek tuttuk. Konuklarımız Eskişehir Sanayi Odası Lideri Celalettin Kesikbaş, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Ahmet Akgün Altuğ ile Kayseri Sanayi Odası Lideri Mehmet Büyüksimitçi idi.
Tıpkı daha evvelki vilayet liderleri üzere, bu haftaki isimlerin de toplu kalkınma yaklaşımları, havza eğilimleri ve Türkiye’de ekonomiyi dengeleme ismine içine girdikleri uğraş bence kıymetli. Üstelik katma kıymetin de burada geçeceğini öngörüyorlar.
Mesela Kayseri madeni çıkarmanın ötesinde türev eserlere gidecek bir çalışmayı temel alıyor. Makine konusunda yurtdışından ithal edilen ve Türkiye’de üretimi olmayan ana kalemleri destekliyor.
Bunu yaparken de havza unsurunu temel alıyor. Kayseri Sanayi Odası Lideri Mehmet Büyüksimitçi’nin şu tabiri çok kıymetliydi: “İstanbul’a alternatif üretim havzaları üretmek zorundayız. Strateji bu türlü kurgulanırsa, ülke iktisadı ismine dengelenme sağlanabilir. Burada da insan kaynağından lojistiğe kadar ulaşılabilirlik çok değerli. Vilayet olarak teşvik değil, rekabete yaklaşımda adalet istiyoruz.”
Gerçekten emsal bir açıklama da Eskişehir Sanayi Odası Lideri Celalettin Kesikbaş’dan geldi. Kesikbaş, artık soruna bölgesel bakmanın vaktinin geldiğinin altını çizdi. Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Ahmet Akgün Altuğ’un üzerinde durduğu Karasu Limanı’nı değerlendirirken “Karasu teması İç Anadolu’daki tüm kentlerin işine geliyor” dedi.
Kırsaldan göçü engellemenin de bölgesel yaklaşımlardan geçtiğini lisana getiren Kesikbaş, İç Anadol’nun büyük bir potansiyeli olduğuna dikkat çekerek gayesi de koydu: “Bu potansiyeli karayoluyla değil, demiryoluyla dünyaya açabiliriz.”
Sakarya’ya döndüğümüzde ise Lider Altuğ Karasu limanı ile ilgili ana demiryolu sınırından temas taleplerini lisana getirdi. Böylelikle limanın kapasitesinin öne çıkacağını ve bilhasssa Avrupa’ya olan ihracatta gümrük kapılarındaki yığılmanın aşılabileceğini belirtti.
Yani genel manada kimse vilayetini kurtarmanın peşinde değil. Bölgesel bir işbirliğinin ve havza modelli kalkınmanın telaşında. Bu strateji de sağlıklı bakış açılarını besliyor. Mesela Sakarya 2030 stratejik planını yapmış. Tüm çalışmalar buna nazaran şekillendiriyor.
Eskişehir pandemide en büyük karlarının entelektüel sermayeyi kaybetmemek olduğunu vurgulayarak, endüstrideki bakış açısı değişimini paylaşıyor. Hatta bu bakış açısıyla ile, bölge için çalışacak tasarım ve teknoloji vadileriyle taçlandırmaya yönelik adımlar atıyor.
Orta Anadolu Sanayi Havzası’nı oluşturmak gerektiğini lisana getiren Kayseri Sanayi Odası Lideri Mehmet Büyüksimitçi, Mersin limanı’na entegre olacak demiryolu projesinin altını çiziyor.
Hepsinden değerlisi üç lider da şayet Çin’den kayacak bir tedarik potansiyeli varsa, yapılanmadan teknolojik yaklaşıma, işbirliğinden insan kaynağına kadar yapılması gerekenlerin olduğunu anlatıyor.
Başkanlar’ın söyledikleri bu türlü olsa da, bu alana ne kadar yansıyor bilmek güç. Fakat şu bir gerçek ki, gerçek bölüm dönüşümün konuşulduğu bu süreci, pandemiye karşın güçlenebilmek ismine geçiriyor.
Daha da kıymetlisi bakış açılarıyla, işbirliği kültürleriyle, katma bedel yaklaşımlarıyla Türkiye’nin çok önünde koşuyor. Bize düşen ise onların nefesini kesmek yerine, yüreklendirmek olmalı.
Aksi takdirde bakın Davos’ta orijinal bir iktisadın açılan kapısı tartışılıyor. Sizce de artık geçersiz ve üretilmiş gündemleri bir kenara bırakıp, Türk gerçek kesiminin sesine ve gereksinimlerine kulak vermenin vakti gelmedi mi?
Çetin Ünsalan: Hafıza-ı beşer
Covid-19 pandemisi dalları ve reklam harcamalarını nasıl etkiledi?
Türkiye’de günde ortalama 250’den fazla iş yeri kapanıyor
Kuraklıkla birlikte ekim gerekenin çok altında
@cetinunsalantv
Para Tahlil