Ülkede ekonomik olarak temel sorunların başında nakit sıkışıklığı geldiğini biliyoruz. Bu sıkıntıyı ister vatandaş, ister gerçek kesim açısından alın, sonuçları itibariyle yaşanan bu.
Kimi vakit işsizlikten kaynaklanan, kimi dem alınan fiyatın yetmemesinin sonucu vatandaşın geçim külfetinin büyüdüğü açık. Sıkıntıyı patron ismine okuduğunuzda da farklı bir tablo yok.
Düşen iş hacmiyle gelen finansal tablolardaki bozulma nakit akışını olumsuz etkiliyor ya da alacakların tahsil edilememesi yükümlülüklerin yerine getirilememesine neden oluyor.
Buradan olayı bakarsanız yükselen kredi talebini anlayışla karşılayabiliyorsunuz. Ama takviye namına hiçbir performansın gösterilmediği bir ortamda, talep edilen kredinin ‘denize düşen yılana sarılır’ benzetmesinden diğer bir manası yok.
850 milyar TL’ye, yani bir manada 100 milyar dolara dayanmış bir tüketici borcu, kuşkulu alacaklar kaleminin şişmesinin ötelenmesi aslında alınacak kredilerin de, ödenebilme ihtimalini düşürüyor.
Gerçek dal açısından baktığınızda da, ulusal ve milletlerarası raporların, ülkenin kırılganlığındaki en kritik başlıklardan birinin bu borçların ödenebilme riski olduğunu lisana getirdiği görüyorsunuz.
Fakat hala talep edilen ne? KGF üzerinden ya da gereksinim kredisi altında geniş kısımlara can suyu sunulması… Dünyada pandemiye özel hibelerin verilmesi, alacakların ötelenmesi, hatta silinmesi üzere enstrümanlar niçin kullanılıyor?
Zira bunların ödeme vakti geldiğinde, farklı bir sorun haline dönüşmesi istenmiyor. İşin içinde elbette toplumsal devlet anlayışının tesirleri var. Lakin bunun kadar ödeme zahmetinin yığılmasının yaratacağı çarpan tesirin de iktisat üzerinde yaratacağı riskleri yönetme faktörü kelam konusu.
Pekala bu fotoğraf içerisinde, vatandaşın ya da gerçek bölüm temsilcilerinin taleplerine kulak verilip, bankalar zorlanarak ya da kamu bankalarının yönetilebilir oranda ziyan etmesi sonu aşılarak bu atılım yapıldı diyelim.
İşe yarayacak mı? Yalnızca bugünü kurtarmaya yönelik, lakin bugünü kurtarayım derken, yarını büsbütün kaybedecek bir atak yapmış olursunuz. Günün sonunda bu borçlar ödenmediği için hepsi kamulaştırılmak zorunda kalır.
Çünkü alınacak krediler bir proje ya da bedel yaratmak ismine talep edilmiyor. Bugünlük sorunu çözmek ve harcamak üzerine isteniyor. Yani harcayacaksınız, bitecek ve elinizde yalnızca borç kalırken, gelir kurgusu da oluşturmayacak.
Kumar masasında batmış birine kumarhanenin kredi açmasından farklı bir durum ortaya çıkmaz. Bu yüzden kredi sisteminin harekete geçmesini talep edenler, kredi yerine gelişmiş ekonomilerde olduğu üzere yarına taşınmayacak dayanaklar istemelidir.
Kamu tarafından baktığınızda da, yarın bu haliyle esasen kamunun sırtına kalacak, lakin ruhsal tesiri nedeniyle hasarı sayının ötesine geçmesi kaçınılmaz olan bu maliyetin bugünden üstlenilmesi lazım.
Vatandaşa da gerçek bölüme de ancak karşılıksız yardım, ancak SGK primi ya da vergi üzere noktalarda muafiyetleri konuşur hale gelmemiz gerekir. Bunu bugünden yaparsanız, isminiz toplumsal devlet; şartlar değiştiğinde hasarı üstlenirseniz isminiz batık iktisat olur. Sizce hangisi daha akılcı?
[email protected]
Para Tahlil
