TESKOMB kefaletiyle esnafa pandemide takviye diye sunulan ve esnafı daha da batırmaya neden olan 13 milyar TL’lik kredi haziran ayına ertelendi. Özel bankalardan alınanların ne olacağı konusunda ise kimsenin bir fikri yok.
En son BDDK ödemesi problemli alacakların takibe atılması mühletini 3 aydan 6 aya uzatacak bir yaklaşımı ortaya koymuştu. Yani en iyi ihtimalle onlar da Mart üzere hayatımıza yeni bir sorun olarak girer.
İşin farklı yanı bu müjde diye sunuldu. Söylenen o ki 1 milyon 300 bin esnaf böylelikle nefes aldı. Ben bundan daha büyük bir aldatmaca görmedim. İnanın batmış adama borç vermekten çok daha değişik bir durumla karşı karşıyayız.
Niçin diyeceksiniz? Sözler değerlidir ve asıl işin sırrı da sözlerin manasında batındır. Müjde diye sunulan kredilerin ödenmesi dondurulmadı, ertelendi. Ne fark var diyeceksiniz?
Şayet dondurulsaydı, yeni faiz işlemezdi ve faiz oranlarında da bir değişikliğe gidilmezdi. Lakin işin içine erteleme girdiğinde yeni faiz oranlarıyla, borcu artırarak sorunu ötelersiniz.
Vakti geldiğinde de bugün borcu ertelenen esnaf çok daha büyük ölçülü ve ödenemez bir sayıyla karşı karşıya kalır. Pekala niçin haziran? Özellikle dünyadaki pandemi gelişimini dikkate alırsak rahatlıkla şunu söyleyebiliriz?
Haziran ayının tek özelliği yılın yarısı olması. Yani bunun dışında hiçbir manası yok. Haziran yaklaştığında duruma bakıp, yılın ikinci yarısı için bir karar verilecek. Ama bu kademede siftah edemeyen, hatta dükkanı kapalı fakat maliyetleri süratle ödenemez halde artan esnaf mukadderatıyla baş başa kalacak.
Bu aslında kimsenin cebine para koymadan, borcunu yine kredilendirip kredi vermek manasına geliyor. Daha açık bir tabirle borca batmış ve terminolojik olarak konkordato görünümü veren insanları, daha çok batırmaktan diğer bir işe yaramayacak.
Çukura düşmüş ip diye yılan atıyorlar. Kimsenin aklına esnafı çukurdan çıkarıp, tekrar çukura düşülmemesini sağlayacak formülü konuşmak gelmiyor. Gelse de aslında bunu yapacak anlayış da, para da yok. Haydi bir soru daha soralım.
Mesela iktisat idaresi faiz düşürmekten bahsediyor. Haziran ayı geldiğinde faizler düşerse, oradaki maliyeti de düşürecek mi? Elbette hayır. Güç durumdaki beşere olmayan parayı kağıt üzerinde satma derdindeler. Gerçek tahlil ise gündemde değil. Bir hayal dünyasında ve algı idaresinde savrulup gidiyorlar.
Üretici deseniz onun da durumu farklı değil. Gerçek olmayan enflasyon sayılarında bile herkesin şikayetçi olduğu tüketici enflasyonu ile üretici enflasyonu ortasındaki fark açılmaya devam ediyor.
Her ay neredeyse tüketici enflasyonunun yüzde 75 fazlası enflasyon üreticinin üzerine yıkılıyor. Mevcut şartlarda da bunu yansıtamıyor. Son sayıyla birlikte fark yüzde 11’e kadar çıktı.
Elbette bunların gerçek enflasyon sayısı olmadığını da herkes biliyor. Monopoly parası üzere iktisat istatistiklerimiz var. Fırsatçı telaffuzları içinde gerçek dal tehdit edilirken, finans piyasalarının bile değil, buradaki kısıtlı sayıdaki oyuncunun kovasına su taşınıyor.
Bu sinemanın sonu ne olur? Herkes bunu merak ediyor. Bu iş süratle tüm borçların ya da kurum alacaklarının kamulaşmasına gerçek koşar adım yürüyor. Günün sonunda bu para ödenebilir olmaktan çıktı.
Pekala kamulaşırsa ne olur? Kendi alacağının 390 milyar TL’lik kısmını tahsil edemeyen, yapılandırdığı 110 milyar TL’nin de ne kadarının tahsilatını gerçekleştireceği kısmete kalmış bir kamu idaresi bu borçları ödeyebilir mi?
İşte herkesin birebir gemide olduğu an o andır. Toplam borç yeni sayımızla 83 milyon 614 bin 362 şahsa bölünür, vergi ve artırım olarak ihale edilir. Pekala vatandaş alım gücünü yitirmiş haliyle bunu nasıl öder? Dolaylı vergiler dışında ödeyemez. Onu da deftere müellif, yapılandırır, yeniden tahsil edemeyiz. Zira ip diye yılan atarsanız, o zehir yalnızca yılana sarılanı değil, çekeni de zehirler.
FÖŞ anlattı: Türkiye’de K biçiminde toparlanma ve yaratacağı meseleler
Çetin Ünsalan Yazdı: ‘Piyasa yapılandırmadan alarm verdi’
Zülfikar Doğan: 500 milyar liralık yapılandırma fiyaskosu
Enflasyon faturası esnafa çıktı!
@cetinunsalantv
Para Tahlil
