Yeni yıl, ekseriyetle umut, heyecan, memnunluk demektir. Bir yılı daha geride bırakmanın hüznü bir tarafta, yeni bir yıla girmenin taşıdığı ümitler öte tarafta insanları farklı hisler içerisine iter.
Bu işin duygusal tarafı… Bir de madalyonun bilakis baktığınızda maddiyat ön plana çıkar. Alınacak artırım oranları evvelce en değerli başlıklardan biriydi. Bugünlerde beşerler bir işi olduğuna şükredecek hale geldi.
Gerçekten çalışanın da geçinemediği, alım gücünü kaybettiğini biliyoruz. Fakat bunlarla birlikte son yıllarda yılbaşı demek, artacak faturalar manasına geliyor. İğneden ipliğe her şeyin zamlandığı, fakat gelirin o artırımlar kadar artmadığı süreçte de yılbaşının çabucak ertesinde vatandaşı alır bir niyet.
2020 yılını geride bıraktığına üzülen olmuş mudur bilemiyorum. Genele baktığınızda üzülen olacağını sanmam. Hakikaten tatsız bir yıldı. Lakin buna farklı bir açıdan da bakmak gerekir.
Ekonomik olarak ele aldığınızda düşünceler olduğu kadar, bir geçiş sürecinin de yaşandığını hepimiz iliklerimize kadar hissettik. Dünyada yeni bir iktisat modeline geçişin yüksek sesle gelen adımlarını yaşadık.
Soruna buradan baktığımızda ise kendimize şu soruyu sormamız gerekmez mi? İşin sıhhat boyutunu bir kenara koyarsak, bu yıldan ne ders çıkarttık? Yeni gelen ekonomiyi ne kadar anladık?
Hala birtakım baş karışıklıkları var. Mesela bunun en hoş örneği, bütçe açığından canın yanan kamu yönetiminin, trafikte 10 km. sürat yapamayan araçlara bile ceza yollayıp, sürat limitini kaçla aştığını bile söylemeyerek makbuzu ulaştırdığı yaklaşım. Gibisi cep telefonlarına da tıpkı muamele yapılarak sergilendi. Sıkıntı para toplamak olunca, öbür başlıklar düşünülmez oluyor sanırım.
Yurtdışından, ticaret gayesiyle değil, yolcu yanında getirilen cep telefonlarının harç ölçüsü 2 bin 6 TL oldu. Artık kimileri diyecek ki ‘lüks telefon kullanmak bizim neyimize?’ İşte bu soruyu soranlar geçen yüzyılın insanı olarak hala ortamızda dolaşıyor.
Buradaki toplama telefonları montajlayıp yerli sayamayız. Hakikaten bir üretim yaptığımız da söylenemez. O vakit telefon konusunda dışa bağımlıyız. Bunu bilakis çevirecek siyasetleri oluşturmalıyız.
Artık bunlar işin ideali. Tekrar vergi ve harç ölçüsüne dönecek olursak sizce bu yaklaşım gerçek mu? Dış ticaret açığının içinde, o denli zannedildiği üzere kıymetli bir hisse almaması bir yana, kendimize şu soruyu sormamız gerekmez mi?
Cepteki hakikaten telefon mu? Bundan 20 sene evvel yapılacak kahvehane sohbetlerini bugüne uyarlayıp, lüks telefon sohbeti yapmak biraz akıl dışı oluyor. Şunu kabul ediyorum ve eleştiriyorum. Tüketicide çok önemli bir şuur sorunu var.
Hedefinin ötesinde eserlere, kimlik kazanmak için para döken insan sayısı az değil. Lakin uzaktan eğitimin, elektronik ticaretin konuşulduğu, iktisattan bilgiye her şeyin cebe girdiği ve cepteki eserle iş yapıldığı bir ortamda mevzuya farklı yaklaşmamız gerekmez mi?
Ceptekine yalnızca bir telefon gözüyle bakmak, çok işlevsel bir telefona, hiçbir özelliğini kullanmadığı halde yüksek bedeller ödeyen vatandaşın şuur seviyesi ile birebirdir. Burada bir yandan tüketiciyi bilinçlendirmek, bir yandan da yerli üretimi teşvik etmek gerekir. Lakin o orta ve uzun vadeli bir iş.
Bugün iktisattan eğitime, toplantılardan bilgi akışına, iş yapış modellerinden süreç takiplerine kadar her şeyin yapıldığı aygıtlara telefon muamelesi yapıyorsak, aslında mevzuyu anlamamışız ve gönderdiğimiz 2020 ile ilgili baş yormamışız demektir.
Ne diyeyim? Yöneteninden kullananına bilinçlenmenin olduğu, ithalatı yasaklarken evvel yerli alternatifini oluşturacak planlamaların konuşulduğu bir yıl gelsin. Hepinizin yeni yılı kutlu olsun.
Çetin Ünsalan Yazdı: Bu mükellef size daha ne anlatsın?
Vatandaş 2020’de mobili tercih etti…
Kaçak tütün ve kaçak sigara tüketimi önümüzdeki devirde artabilir!
Besin Fiyatları Artık Daha Süratli Yükselecek! Niçin Biliyor musunuz?
@cetinunsalantv
Para Tahlil
