Tıpkı dünyadaki öteki riskli varlıklar üzere, yükselen piyasa tahvil ve pay senedi fiyatları, Mart ayında ABD ve avro bölgesi merkez bankalarının krizle savaşan muazzam likidite enjeksiyonundan bu yana yükseldi.
Gelişmekte olan ekonomiler büyük olasılıkla pandemiden en çok etkilenecek pozisyonda. Buna karşın genel olarak, varlık fiyatları panik satış başlamadan evvelki düzeylerine yakın.
Bununla birlikte, detaylara bakınca toparlanmanın düzensizliği dikkat çekiyor. Bazı analistler tam tesirin daha ne kadar süreceğini sormaktalar.
Bank of America Securities’de ekonomist ve sabit getiri stratejisti Claudio Irigoyen, “Birçok GOÜ’nün temellerine bakarsanız ve sonra getirilere bakarsanız, bir şeylerin yerine oturmadığını düşünürsünüz. Gelişmelerin mantıklı olması için, [ABD Federal Rezervi] ve Avrupa Merkez Bankası’nın tüm riskli varlıkların son deva alıcıları olduğunu ve hiçbir şeyin aykırı gidemeyeceği algısına [dayandığını] eklemelisiniz” diyor.
Irigoyen bu türlü bir yaklaşımın iyi sonuçlanmayabileceği konusunda uyarıyor da. Yatırımcılar, bu nedenlere dayanan alımlar patlamadan evvel konumlarını çözeceklerini düşünüyor. Ancak piyasalarda bu iş asla bu biçimde olmaz” diyor.
Bir dereceye kadar, bu, bilhassa ABD’de, öbür büyük borsalarda yürütülen birebir bitmez tükenmez tartışmanın bir ayna imgesi. Orada, S&P 500 endeksi, kurumsal Amerika’nın makûs sıhhatine ve teknoloji dalındaki grotesk yoğunluğa karşın rekor düzeylere fırladı. Yatırımcılar bir şeylerin karşıt gidip gitmeyeceğini merak ediyor.
Lakin GOÜ’ler ekstra bir boyutla karşı karşıyalar.
Brown Brothers Harriman’da para ünitesi stratejisi Win Thin geçmişte yatırımcıların, düşük getiri olan yerlerde borçlanma, daha yüksek olduğu yerlerde yatırım yapma uygulaması olan “carry trade” sayesinde birçok gelişmekte olan iktisadın zayıf temellerini göz gerisi etmeyi öğrenmişlerdi.
Artık, o “carry trade” artık yok. Gelişmiş ekonomilerle birlikte gelişmekte olan piyasalarda da faiz oranları düştü. Klasik bir “carry trade” amacı olan Brezilya’da, merkez bankası bu ay siyaset faiz oranını tüm vakitlerin en düşük düzeyi olan yüzde 2’ye düşürdü – yıllık enflasyon oranından daha düşük. Siyaset faizi, dört yıldan kısa bir müddet içinde 12,25 puan düştü ve koronavirüsün en büyük hasar verdiği ülkelerden birine yatırım yapmak için, şayet varsa, çok az teşvik bıraktı.
Sonuç olarak, Brezilya reali, başka gelişmekte olan piyasalar ile birlikte, pay senetleri ve tahvillerle uyumlu bir halde yükselemedi. Bay Thin yakın tarihli bir notta, bu “iyi haber, temellerin tekrar kıymetli olması” manasına geliyor. “Kötü haber şu ki, makûs temelleri olan birçok gelişmekte olan ülke var.”
Uç noktalara hareket eden yalnızca para siyaseti değil. Mali musluklar, buna karşılık gelen bir borç genişlemesi ile büsbütün açıldı. Memleketler arası Finans Enstitüsü’ne nazaran, Brezilya’nın devlet borcu geçen yılın sonunda gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 92’sine eşitti, bu da birden fazla kişi için esasen tasa verici derecede yüksek seviyedeydi. Capital Economics’teki analistler, önümüzdeki yıllarda hükümet harcamalarında keskin bir daralma olmaksızın – bu şartlarda muhtemel olmayan bir şey – önümüzdeki on yıl içinde GSYİH’nın neredeyse yüzde 150’sine sıçrayabileceği konusunda uyarıyorlar.
Irigoyen ayrıyeten, gelişmekte olan pazarların global oranların rekor düşük düzeylerde kalmasına hiç bu kadar bağımlı olmadığını söyledi. Bu onları bilhassa ABD büyümesindeki rastgele bir artışa karşı savunmasız bırakıyor.
“Eğer faiz oranları keskin bir toparlanma beklentisiyle yükselmeye başlarsa, bu birçok gelişmekte olan ülkenin başa çıkmak zorunda kalacağı formda borçların yenilenmesi üzerinde baskı yaratacak” dedi.
Carry trade ise aslında büsbütün bitmedi. Amherst Pierpont Securities Latin Amerika sabit gelir stratejisi lideri Siobhan Morden, yatırımcıların, getirilerin hala yüksek tek haneli olduğu El Salvador ve Kosta Rika üzere spekülatif dereceli hükümetlerin tahvillerine karşı güçlü bir iştah gösterdiğini belirtti.
“Carry trade ile bu ülke varlıklarını artık alabilirsin, fakat ikisinin de gelecek yıl çözmeleri gereken ödeme gücü meseleleri olduğunu ve her ikisinin de bir IMF programına gereksinimi olduğunu bilmelisin” dedi.
Latin Amerika’nın öteki yerlerinde, istekli yatırımcılar esasen az sayıda. Krizin başlarında alacaklılarıyla uzlaşmaya varan ve sürdürülemez borçlarını yine yapılandırdığı için övülen Arjantin ve Ekvador, tahvillerine alıcı bulmakta zorlanıyor.
“İnsanlar sorunların çözüldüğünü, tekrar yapılandırıldığını söylüyor, yani her şey yolunda, fakat krizlerinden de çıkmıyorlar” dedi. “Hala lokal borçlarını tekrar yapılandırmaları gerekiyor, IMF’den kredileri yine yapılandırmaları gerekiyor, hala GSYİH’nın yüzde 6 ila 8’i ortasında faiz dışı açıkları var – hala krizlerinin birinci aşamasındalar, tahvil sahipleri uzun müddet tuzağa düşmüş durumda ve randıman yok. ”
Arjantin’in yine yapılandırılmış tahvillerinin neredeyse yüzde 12 dolayında zımni getiri ile fiyatlandırıldığını, lakin önümüzdeki üç yıl için kupon ödemesi yapılmayacağını belirtti.
Temellerin nitekim değerli olduğunu söyledi.
“Bu noktada, bir sonraki büyük ticareti belirlemek nitekim sıkıntı,” dedi. “Güzel bir ralli yaptık, taşıma iştahı randımanı bastırdı, lakin endişelenmeniz gereken bir vakte ulaşacağız.”
Bloomberg
Para Tahlil
